«Τι είναι το «Δωρεάν χώμα για όλους (Τώρα αρχίζω να σε βλέπω κάπως καλύτερα)» και ποια ανάγκη γέννησε αυτή τη site-specific παράσταση;», ρωτάμε την Ελένη Μποζά, σκηνοθέτρια του έργου που παρουσιάζεται στον πολυχώρο M54. Η παράσταση επανέρχεται μετά από ένα σημαντικό χρονικό διάστημα από την πρώτη της παρουσίαση σε ερμηνεία του Κωνσταντίνου Τσονόπουλου. Τι συμβολίζει ο τίτλος του έργου;
«Πριν τρία χρόνια, νιώθοντας ότι οι αλλαγές που επέρχονται στον ανθρώπινο πολιτισμό δημιουργούν μια αίσθηση έντονης κοινωνικής δυσφορίας και πόλωσης σε μεγάλο μέρος των δυτικών κοινωνιών, είχα έντονη την ανάγκη να αναστοχαστούμε ως πολίτες πάνω σε αυτήν την καταλυτική για την καθημερινότητα, παγιωμένη αντίληψη μιας σχεδόν υπερβατικής μοναξιάς. Το σύγχρονο οικονομικό σύστημα εξωθεί όλο και περισσότερους να αισθάνονται ότι ακροβατούν στις παρυφές αυτού του συστήματος, ανίκανοι για οποιαδήποτε ουσιαστική αντίδραση…Με την βοήθεια του Κωνσταντίνου Τσονόπουλου αρχίσαμε να προσεγγίζουμε το θέμα και να σκιαγραφούμε αυτήν την αίσθηση, η οποία τελικά μας οδήγησε σε μια site-specific παράσταση στο Μ54 με τον τίτλο «Χώμα δωρεάν για όλους».», λέει στο ΒΗΜΑ η Ελένη Μποζά.
«Βρεθήκαμε να ερευνούμε ξανά την ίδια θεματική η οποία για εμάς αντανακλάται και στον τίτλο της παράστασης που υποδηλώνει την αποδοχή μιας κοινής ελευθερίας στο μαζί σαν ασπίδα απέναντι στην κοινή μοίρα του ανθρώπινου, την θνητότητα.»
Όπως παρατηρεί η σκηνοθέτρια και δραματουργός, «Στο ταξίδι αυτό, η εσωτερική ερημιά έτσι όπως την ξεδιπλώνουν ο Μπέκετ και ο Κολτές, έγινε ο πυρήνας της σκέψης μας. Πριν από κάποιους μήνες και ο Κωνσταντίνος και εγώ νιώσαμε ότι η εποχή μας, καλούσε το υλικό εκείνο να παρουσιαστεί ξανά, ίσως και με μεγαλύτερη ορμή από πριν.. Έτσι βρεθήκαμε να ερευνούμε ξανά την ίδια θεματική η οποία για εμάς αντανακλάται και στον τίτλο της παράστασης που υποδηλώνει την αποδοχή μιας κοινής ελευθερίας στο μαζί σαν ασπίδα απέναντι στην κοινή μοίρα του ανθρώπινου, την θνητότητα.»
Ελένη Μποζά ©Anastasia Giannaki
Αυτό το μικρό ποίημα που γεννήθηκε βρίσκεται σε διάλογο με το έργο του Κολτές και του Μπέκετ, αφιερωμένο σε όλους τους αόρατους του κόσμου: Σε έναν τόπο όπου όλοι είμαστε μόνοι, ένας άνθρωπος διεκδικεί, διασχίζοντας ένα κατώφλι, να μοιραστεί για λίγο την μοναξιά του με την μοναξιά των άλλων. Να μετατρέψει την διαδικασία της άσκοπης περιπλάνησης σε μορφή κοινής ελευθερίας.
Οι Ελένη Μποζά και Κωνσταντίνος Τσονόπουλος συνεργάστηκαν εντατικά στη διαδικασία των προβών που ξεδιπλώθηκε μέσα από εντατικό training, συζητήσεις και πολύ διάβασμα «με σκοπό να μας αποκαλυφθούν εκείνα τα θραύσματα που θα γίνονταν Λόγος». Στον χώρο πολλοί αυτοσχεδιασμοί και πάνω από όλα η κοινωνική πραγματικότητα έξω….
Ο Κωνσταντίνος Τσονόπουλος στις πρόβες της παράστασης «Δωρεάν χώμα για όλους (Τώρα αρχίζω να σε βλέπω κάπως καλύτερα)»
Στους συντελεστές τις παράστασης και τρεις πολύτιμοι βοηθοί (Αναστασία Βάτσου, Άννα Ρηγότω Μαμαλούδη, Σοφία Μιχελινάκη). «Η δουλειά του βοηθού σκηνοθέτη για μένα, ορίζεται ως περίοδος ουσιαστικής μαθητείας όσον αφορά στην Τέχνη της σκηνοθεσίας. Έτσι όταν νέοι άνθρωποι, με όρεξη και ενθουσιασμό που προσπαθούν να ξεκλειδώσουν την περιέργεια τους πάνω στο αντικείμενο που ονειρεύονται, να σπουδάσουν, με πλησιάζουν για να μοιραστούν τις αναρωτήσεις τους, πάντοτε τους προτείνω την θέση του βοηθού. Σε αυτήν την συγκεκριμένη δουλειά, τρεις υπέροχες νέες γυναίκες, φερέλπιδες σκηνοθέτριες, μοιράζονται μαζί μου το βάρος και τις χαρές αυτής κατά πολύ χειροποίητης παράστασης.», εξηγεί η Ελένη Μποζά, έμπειρη σκηνοθέτρια η ίδια με ουσιαστικό έργο στο ελληνικό θέατρο.
«Η διάλυση της κοινωνικής συνοχής στον Δυτικό πολιτισμό, είναι από τις μεγαλύτερες μάστιγες της εποχής.»
Διαβάζουμε στο δελτίο τύπου σχετικά με την παράσταση: «Σε αυτό τον σύγχρονο κόσμο που έχεις την αίσθηση όλο και περισσότερο ότι ακροβατείς στο περιθώριο της κοινωνίας, το μόνο που είναι σίγουρο ότι συμβαίνει είναι αυτό που υποστηρίζει ο Zygmunt Bauman: παρατηρείς τους ανθρώπους που είναι “έξω” από την κοινωνία και λες δε θα γίνω σαν κι αυτούς, θα έχω λογαριασμό στην τράπεζα, κινητό, ΑΜΚΑ, ΑΦΜ και τα λοιπά και τα λοιπά.»
Σχολιάζει η Ελένη Μποζά για την κοινωνική μας αποξένωση: «Η διάλυση της κοινωνικής συνοχής στον Δυτικό πολιτισμό, είναι από τις μεγαλύτερες μάστιγες της εποχής. Μερικές φορές όχι μόνο δεν έχουμε κουράγιο να πλησιάσουμε τον άλλον δίπλα μας αλλά δεν αισθανόμαστε καν την έλλειψη του και όταν κάποιος κινδυνεύει να βρεθεί στο περιθώριο, μπορεί να μας πιάσει ακόμα και τρόμος ότι θα κινδυνέψουμε να βρεθούμε στην θέση του. Η έννοια της αλληλεγγύης μέσα και έξω από τα πλαίσια του κράτος δικαίου, οφείλει να μην είναι διαπραγματεύσιμη και δυστυχώς είναι.»
«Η ζωντανή συλλογική παρουσία των πολιτών που συν-κινούνται είναι ίσως στις μέρες μας η πιο ουσιαστική επαναστατική πράξη.»
Κι έρχεται το θέατρο κόντρα στο ζοφερό περιβάλλον του 2025 και του 21ου αιώνα, να μιλήσει στους θεατές και να τους συγκινήσει. Τι επιδιώκει η Ελένη Μποζά σε αυτό το πλαίσιο να δώσει στους θεατές μέσα από τα έργα της;
«Θεωρώ την οποιαδήποτε θεατρική πράξη εκ των πραγμάτων πολική πράξη, ανεξαρτήτως θεματικής. Από την δημιουργική διαδικασία μέχρι και το αποτέλεσμα.» απαντάει η σκηνοθέτρια. «Διανύοντας το πρώτο τέταρτο του 21ου αιώνα και με όλες αυτές τις τεκτονικές αλλαγές που βιώνουμε σαν ανθρώπινο είδος, μπορώ να πω ότι ο Δημόσιος Λόγος που επιτελείται κατά την διάρκεια μιας θεατρικής πράξης είναι πολύτιμος περισσότερο από ποτέ. Η ζωντανή συλλογική παρουσία των πολιτών που συν-κινούνται είναι ίσως στις μέρες μας η πιο ουσιαστική επαναστατική πράξη. Κάθε φορά που σκηνοθετώ, ελπίζω και ονειρεύομαι ότι το θέμα της παράστασης θα προκαλέσει έναν διάλογο με το κοινό ώστε να προκύψει με δύναμη ένα ερώτημα που θα μας λυτρώσει και θα μας ενώσει.»
Το επόμενο επαγγελματικό βήμα της Ελένης Μποζά είναι η προετοιμασία της νέας της παράστασης πάνω σε ένα κείμενο του Σταντάλ με τίτλο «To the happy few». Προς το παρόν η δουλειά της με τον Κωνταντίνο Τσονόπουλο παρουσιάζεται στο M54 κάθε Σαββατοκύριακο.
INFO «Δωρεάν χώμα για όλους (Τώρα αρχίζω να σε βλέπω κάπως καλύτερα)». Τοποθεσία: Μ54, Μενάνδρου 54, Αθήνα. Παραστάσεις: Σάββατο, Κυριακή στις 21.00. Διάρκεια: 55 λεπτά. Έως 30/03
