Είναι βέβαιο ότι οι έξυπνες πόλεις δεν αποτελούν πλέον μια «ουτοπία» επιστημονικής φαντασίας αλλά μία διευρυμένη πραγματικότητα. Ολοένα και περισσότερες πόλεις αξιοποιούν τις ψηφιακές τεχνολογίες, αναπτύσσουν την κατάλληλη «ευφυΐα» με στόχο την αντιμετώπιση των προκλήσεων της έντονης αστικοποίησης, την αποδοτικότερη λειτουργία τους και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των πολιτών. Τυπικές λύσεις που αναπτύσσουν περιλαμβάνουν υποδομές με ενσωματωμένους αισθητήρες, καθετοποιημένες λύσεις για τη διαχείριση κυκλοφορίας, την έξυπνη στάθμευση, τη συλλογή απορριμμάτων, την προώθηση της κινητικότητας ως υπηρεσίας, εφαρμογές κινητών για την παροχή υπηρεσιών προς τους πολίτες, ψηφιακά επιχειρησιακά κέντρα μέσα από τα οποία μπορεί να παρακολουθούνται σε πραγματικό χρόνο συμβάντα εντός της πόλης.

Και στη χώρα μας η «υπόσχεση» των έξυπνων πόλεων βρίσκεται πλέον πιο κοντά καθώς θα διατεθούν σημαντικά κονδύλια προκειμένου να αναπτυχθούν έξυπνες λύσεις και έξυπνες υπηρεσίες στις πόλεις της Ελλάδας. Οι 17 μεγαλύτεροι δήμοι της χώρας θα συμμετέχουν σε ένα φιλόδοξο πρόγραμμα του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, προϋπολογισμού €90 εκατ., χρηματοδοτούμενο από το Ταμείο Ανάκαμψης, ενώ οι υπόλοιποι 315 δήμοι θα μπορούν να διεκδικήσουν από το νέο ΕΣΠΑ συνολικά €230 εκατ. για τη χρηματοδότηση των έξυπνων δράσεών τους.

Πρέπει ωστόσο να ληφθεί υπόψη ότι η εφαρμογή και μόνο ψηφιακών λύσεων δεν μπορεί να καθιστά μία πόλη «έξυπνη». Τουναντίον, οι πόλεις πρέπει να αναπτύξουν ευρύτερες ικανότητες και να διασφαλίσουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν:

· Τον ορισμό μίας ολιστικής στρατηγικής και ενός οδικού χάρτη για την επίτευξη μίας συνολικής ψηφιακής εμπειρίας για τους πολίτες και την ανάπτυξη έξυπνων λύσεων που θα αντιμετωπίζουν καίρια προβλήματα όπως υψηλή ρύπανση, εγκληματικότητα, ανεργία, ενεργοβόρες υποδομές.

· Την ανάπτυξη της κατάλληλης εσωτερικής οργάνωσης και δομής εκ μέρους της τοπικής αυτοδιοίκησης, προκειμένου να υποστηριχθούν οι έξυπνες πρωτοβουλίες της πόλης. Σαφώς ορισμένοι ρόλοι, όπως π.χ. Chief Digital ή Chief Transformation Officer, θα πρέπει να αναλαμβάνουν τη διαχείριση ολιστικών χαρτοφυλακίων έξυπνων έργων.

· Την ανάπτυξη ενός οικοσυστήματος συνεργασίας μεταξύ της τοπικής αυτοδιοίκησης, ιδιωτικών εταιρειών, ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, μη κερδοσκοπικών οργανισμών και ομάδων πολιτών, που συνεργάζονται με σκοπό την επίτευξη δημιουργικών νέων λύσεων της πόλης. Σε αυτές τις περιπτώσεις η διοίκηση της πόλης αποτελεί συνδετικό κρίκο και «ενορχηστρωτή» του οικοσυστήματος.

· Τη διερεύνηση αξιοποίησης διαφορετικών πηγών χρηματοδότησης, πέραν των επιχορηγήσεων από εθνικές και ευρωπαϊκές πηγές, καθώς και καινοτόμων επιχειρηματικών μοντέλων που θα στηρίζονται στις συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα.

·  Την ανάπτυξη ενός συστήματος μέτρησης και παρακολούθησης των κοινωνικο-οικονομικών επιπτώσεων και της απόδοσης των επενδύσεων και πρωτοβουλιών στη βάση συγκεκριμένων δεικτών απόδοσης. Η ανάλυση θα πρέπει να υπερβαίνει την απλή σύγκριση δαπανών και εξοικονομήσεων / εσόδων, αλλά να λαμβάνει υπόψη και άλλους παράγοντες, όπως ικανοποίηση πολιτών, βελτίωση ποιότητας ζωής, προώθηση της καινοτομίας, δημιουργία οικοσυστημάτων και οικονομική ανάπτυξη.

Παρόλο που κάθε πόλη έχει να αντιμετωπίσει τις δικές της μοναδικές προκλήσεις και ως εκ τούτου δεν υφίσταται μία μοναδική «συνταγή» προς μία διασυνδεδεμένη, έξυπνη πόλη, τα παραπάνω ως βασικές προϋποθέσεις μπορούν να διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο στην επιτυχή μετάβασή τους αλλά και τη βιώσιμη ανάπτυξή τους σε μακροχρόνιο ορίζοντα.

Η Έρη Νίκα είναι Senior Manager στο Τμήμα Στρατηγικής – Government & Public Services της Deloitte Ελλάδος