Οπως και να περιγράψεις την παρακμή, αυτή θα σου ξεφεύγει. Εχει καταλάβει κάθε τόπο, κάθε σημείο. Δεν είναι κάπου, είναι παντού. Δεν αρκεί να γνωρίσεις το μέρος της, πρέπει να καταλάβεις το όλον της. Μέσα στα πολλά πρόσωπα, χάνεται το πρόσωπό της. Και όμως, δεν είναι μυστήριο, είναι μπροστά μας. Παρελαύνει στις τηλεοπτικές οθόνες.
Πρώτα διέγραψε τις σημασίες. Επίμονα, εργατικά, ευφάνταστα, άδειασε τις λέξεις από τα νοήματα. Οπου δεν υπάρχει διάκριση, δεν νοείται διαφορετικότητα. Ολα είναι ίδια. Αν οι λέξεις ορίζουν τα πράγματα, άρα τα οριοθετούν και τα διαχωρίζουν, αδύναμες και ισχνές πλέον οι λέξεις συντελούν στην εγκαθίδρυση μιας σύγχυσης ισοπεδωτικής. Στον αποξηραμένο κάμπο δεν διακρίνονται τα λουλούδια από τα ζιζάνια.
Εχασε έτσι προοδευτικά η γλώσσα τον κύριο ρόλο της. Την επικοινωνία των ανθρώπων σε μια συνθήκη αλήθειας. Η γλώσσα γίνεται κατ’ εξοχήν μέσο επιβολής και κυριαρχίας, αντί να είναι μέσο φωτισμού των πραγμάτων, διαλόγου, ερμηνείας και επεξήγησης της εποχής και του κόσμου.
Ακολούθησε ο Νόμος. Ως εργαλείο συμβίωσης ο Νόμος αντιστέκεται εκ του πυρήνα του στην παρακμή, την αντιμάχεται και την εμποδίζει. Η παρακμή αδιαφορεί για τη συμβίωση και αντιτάσσει την επιβίωση, ως όπλο της σε μια κοινωνία που έχει ήδη ακολουθήσει τον δρόμο της ισοπέδωσης και έχει υιοθετήσει τα ωφελήματά του. Ο ατομικός μικρόκοσμος γίνεται το βασίλειο της παρακμής και ο «υλικός» κόσμος του ατομικού συμφέροντος βρίσκει στον κόσμο της την ακμή του. Η ατομική ικανοποίηση και αυτάρκεια γίνεται το μέτρο. Ο κλειστός και στενός ορίζοντας, ο κόσμος όλος. Ο Νόμος διαβάζεται υπό τα κριτήρια της ιδιωτικής ζώνης. Γίνεται δεκτός ή απορρίπτεται. Σεβαστός ή όχι. Ο Νόμος είναι πια μια χλιαρή ζελατίνα.
Απέναντι στην ορμητική αυτή ροή, οι πολιτικοί εκφραστές υποχωρούν. Υιοθετούν τις συμπεριφορές που στον χρόνο κερδίζουν τους πολλούς, συμφιλιώνονται. Προσχωρούν στα αιτήματα. Γίνονται συνομιλητές της κατάστασης και προοδευτικά, μέσα στο χωνευτήρι του χρόνου, μέρος της.
Και έρχεται ο τελευταίος κύκλος της δίνης. Ερχεται η ατιμωρησία. Ως φυσική κατάληξη διαγραφής κάθε κριτηρίου ιεράρχησης. Αφού όλα είναι ίδια, όλα είναι αδιάφορα. Ούτε κανόνας ούτε κύρωση. Εκεί που τίποτα δεν είναι ιερό, το πρώτο που χάνεται είναι η ιερότητα του προσώπου. Σε αυτόν τον χορό του θανάτου, ο άλλος, ο κάθε άλλος, είναι μια αδιάφορη περίπτωση. Ο βαθμός εξουσίας και όχι μια συνθήκη δικαίου θα ορίσει τη μεγάλη κίνηση.
Μπροστά μας η παρακμή, «φορτωμένη δόξες», δεν έχει πλέον προσχήματα. Αν δεν κάνουμε κάτι, μέσα σε αυτές τις ζοφερές ώρες των ημερών, θα περάσουν και αυτές άκαρπες.
*Ο κ. Λευτέρης Κουσούλης είναι πολιτικός επιστήμονας
