Συνέδριο με θέμα «Η διαχείριση της κρίσης και η δημοκρατία στην ΕΕ και στη Λατινική Αμερική: Διδάγματα» πραγματοποίησε την Πέμπτη 27 Ιουνίου το Ελληνικό Ιδρυμα Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής – ΕΛΙΑΜΕΠ. Διακεκριμένοι έλληνες και ξένοι επιστήμονες συναντήθηκαν στον χώρο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Δημοσίου Δικαίου (EPLO) στην Πλάκα και συζήτησαν, μεταξύ άλλων, θέματα σχετικά με το μέλλον του θεσμού της δημοκρατίας στην Ευρώπη μετά την κρίση, καθώς και το πώς πρέπει να «διαβαστούν» τα αποτελέσματα των πρόσφατων ευρωεκλογών σε ό,τι αφορά την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.
Η Vivien Schmid, καθηγήτρια Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης και κύρια ομιλήτρια της εκδήλωσης, τόνισε πως η κρίση στην Ευρωπαϊκή Ενωση δεν πρέπει γίνεται αντιληπτή μόνο ως προς την οικονομική της διάσταση, καθώς διαθέτει και μια πολιτική και δημοκρατική διάσταση. H ίδια επισήμανε πως η κρίση μετέβαλε τα χαρακτηριστικά του πολιτικού συστήματος στην ΕΕ, ενώ κατέληξε λέγοντας πως «το ερώτημα που τίθεται για το μέλλον της δημοκρατίας στην Ευρώπη είναι διττό: Πρώτον, πώς θα κυβερνηθεί η ευρωζώνη με τρόπους που θα οδηγήσουν σε επίλυση των οικονομικών προβλημάτων και, δεύτερον, πώς θα γίνει αυτό με τρόπους που θα ενισχύεται η δημοκρατική νομιμοποίηση σε ευρωπαϊκό και σε εθνικό επίπεδο». Τα καλά νέα, σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΕΛΙΑΜΕΠ Λουκά Τσούκαλη, είναι ότι η Ευρώπη κατάφερε εν τέλει να επιζήσει τόσο από την οικονομική όσο και από τη μεταναστευτική κρίση και παρά τις φημολογίες που την ήθελαν να καταρρέει σταδιακά. Οι πολιτικές του Τραμπ καθώς και το Brexit λειτούργησαν, κατά τον ίδιο, ενοποιητικά για την ΕΕ.
Αναφερόμενος στις πρόσφατες ευρωεκλογές, ο κ. Τσούκαλης τις χαρακτήρισε ως τις πιο «ευρωπαϊκές εκλογές» των τελευταίων 20 ετών. Ο ίδιος αξιολόγησε θετικά την περιορισμένη αύξηση των ποσοστών των εθνικιστών και της Ακροδεξιάς, καθώς και την παράλληλη αύξηση των ποσοστών των Πρασίνων, τάση που υποστήριξε πως αναμένεται να συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια. Κατά τη διάρκεια της ομιλίας του ο κ. Τσούκαλης έθιξε και το ζήτημα των λαϊκιστών υποστηρίζοντας πως μοναδικός τρόπος για την αντιμετώπισή τους είναι η εύρεση ουσιαστικών λύσεων σε προβλήματα που οι ίδιοι θέτουν στην ατζέντα τους.
Τοποθετούμενος στο ίδιο ζήτημα ο αντιπρόεδρος του ΕΛΙΑΜΕΠ, καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών Γιώργος Παγουλάτος, υποστήριξε πως «το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών δεν ήταν τελικά τόσο υπέρ των ευρωσκεπτικιστικών δυνάμεων, όπως οι περισσότεροι είκαζαν». Υπογράμμισε επίσης ότι η ΕΕ κυβερνάται μέσω μεγάλων συνασπισμών, κάτι που ναι μεν δημιουργεί μεγαλύτερες συναινέσεις, από την άλλη όμως δυσκολεύει και τη λήψη αποφάσεων και την ταχύτερη προώθηση των πολιτικών. Στη συζήτηση εξετάστηκαν ξεχωριστές περιπτώσεις χωρών που ήρθαν αντιμέτωπες με την κρίση τόσο στην ΕΕ όσο και στη Λατινική Αμερική. Σε ειδική αναφορά του στην περίπτωση της Βενεζουέλας, ο ομιλητής από το Πανεπιστήμιο του Σάο Πάολο Kai Lehman μίλησε για διεθνή συμφέροντα που διακυβεύονται γύρω από το ζήτημα της πολιτικής εξουσίας της χώρας, ενώ υποστήριξε πως είναι πλέον απαραίτητη η έρευνα γύρω από τις πιθανές καταλήξεις της κατάστασης που διαδραματίζεται σε αυτή. Σύμφωνα με τον κ. Lehman, η χώρα βρίσκεται αντιμέτωπη με τρία διαφορετικά είδη κρίσης: την καθαρά οικονομική κρίση, την πολιτική κρίση καθώς και την κοινωνική και ανθρωπιστική κρίση, η οποία συνδέεται με την κατάρρευση της δημόσιας υγείας της και την μετανάστευση. Κατά τον ίδιο, η τελευταία μορφή χρήζει άμεσης αντιμετώπισης και πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα της διεθνούς κοινότητας.
Τέλος, ο πρόεδρος του IRELAC Christian Ghymers αναφέρθηκε κατά τη διάρκεια της συζήτησης στο οικολογικό πρόβλημα, κατατάσσοντάς το σε ένα κατ’ εξοχήν οικονομικό ζήτημα. Σύμφωνα με τον ίδιο, η ισορροπία στο περιβάλλον μπορεί να επανέλθει σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα με τη χρήση των σωστών πολιτικών. «Η πολιτική είναι η τέχνη του να κάνει κανείς δυνατό αύριο αυτό που σήμερα φαντάζει αδύνατο» τόνισε.
Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος Jean Monnet Network «Κρίση – Ισότητα – Δημοκρατία για την Ευρώπη και τη Λατινική Αμερική», που υλοποιεί από το 2016 το Παρατηρητήριο για την Κρίση του ΕΛΙΑΜΕΠ και πρόκειται να ολοκληρωθεί τον Αύγουστο του 2019.
