Ο Φόλκερ Σλέντορφ επιστρέφει στον κόσμο του Μαξ Φρις

Στη γλώσσα των ιθαγενών της Αμερικής «μοντόκ» (Montauk) σημαίνει «Το τέλος της Γης», όρος που λειτουργεί και συμβολικά στην τελευταία ταινία του γερμανού σκηνοθέτη Φόλκερ Σλέντορφ, «Επιστροφή στο Μοντόκ». Η ταινία προβλήθηκε εντός διαγωνισμού στο φεστιβάλ κινηματογράφου του Βερολίνου το οποίο ολοκληρώνεται την Κυριακή 19 του μηνός.

Μοντόκ είναι επίσης η παραθαλάσσια περιοχή στο Λονγκ Αϊλαντ, έξω από τη Νέα Υόρκη, εκεί όπου η ταινία κορυφώνεται· σε ένα σημείο που όντως θυμίζει τέλος της Γης. Εκεί όπου ένας συγγραφέας, ο Μαχ Ζορν (Στέλαν Σκάρσγκαρντ), συναντά ξανά, για ένα γουικέντ, τον μεγάλο έρωτα της ζωής του, τη νεότερή του Ρεμπέκα (Νίνα Χος), μια μεγαλοδικηγόρο.

Δεκαεπτά ολόκληρα χρόνια έχουν περάσει από την τελευταία συνάντησή τους…

Η ταινία είναι μοιρασμένη ανάμεσα στην κοσμοπολίτικη Νέα Υόρκη όπου ο παντρεμένος συγγραφέας βρίσκεται για επαγγελματικούς λόγους και στο ερημικό Μοντόκ όπου μαζί με τη Ρεμπέκα αντιμετωπίζει το παρόν και το παρελθόν του. Βρίσκονται μόνοι σε ένα μέρος αποσπασμένο από καθετί. Απέραντος ουρανός, απέραντη θάλασσα και άμμος. Τίποτε άλλο. Εχουν αλλάξει; Και πόσο; Μπορούν να αναπληρώσουν τα χρόνια που δεν ήταν μαζί; «Ερωτήματα ζωής και για μένα τον ίδιο» είπε ο Σλέντορφ, «σε μια ταινία που προέρχεται από την καρδιά μου».

Ωστόσο με την «Επιστροφή στο Μοχόκ» ο γερμανός σκηνοθέτης επιστρέφει επίσης στη λογοτεχνία του ελβετού συγγραφέα Μαξ Φρις (1911-1991), ο οποίος μαζί με τον Φρίντριχ Ντίρενματ ανήκει στους σημαντικότερους εκπροσώπους της ελβετικής λογοτεχνίας στη μεταπολεμική εποχή. Πριν από 26 χρόνια ο Σλέντορφ είχε σκηνοθετήσει τον «Ταξιδιώτη», το σενάριο της οποίας στηρίζεται σε ένα από τα πιο γνωστά μυθιστορήματα του Φρις, το «Homo Faber». Κατά τραγική ειρωνεία ο «Ταξιδιώτης» παρουσιάστηκε στις αίθουσες την ίδια χρονιά που ο Φρις πέθανε.

Για την ακρίβεια, όταν δούλευαν το σενάριο του «Homo Faber», οι Σλέντορφ και Φρις είχαν συζητήσει την πιθανότητα μιας μεταφοράς της «Επιστροφής στο Μοχόκ» στον κινηματογράφο. Ωστόσο, όπως δήλωσε ο σκηνοθέτης στο Βερολίνο, συμφώνησαν ότι το «Μοχόκ» παραήταν αυτοβιογραφικό για να γίνει ταινία.

Ενας άλλος συγγραφέας όμως, ο Ιρλανδός Κολμ Τόιμπιν, ήταν εκείνος που μετέπεισε τον Σλέντορφ. Εκτός άλλων, ο Τόιμπιν είναι ο συγγραφέας του «Brooklyn» (εκδόσεις Ικαρος), στο οποίο στηρίχθηκε η ομότιτλη, τρις υποψήφια για Οσκαρ ταινία, αλλά και του «Καραβοφάναρου σε μαύρο νερό», που κυκλοφόρησε πρόσφατα από τις εκδόσεις Gutenberg.

Ο Τόιμπιν, ο οποίος ποτέ στο παρελθόν δεν είχε ασχοληθεί με διασκευή μυθιστορήματος στον κινηματογράφο (τη διασκευή του «Brooklyn» είχε κάνει ένας άλλος συγγραφέας, ο Νικ Χόρνμπι), συνέγραψε το σενάριο με τον Σλέντορφ τοποθετώντας τη δράση στο σήμερα.

«Οσο προχωρούσαμε» είπε ο Σλέντορφ «τόσο πιο προσωπικό γινόταν το σενάριο. Εντελώς ξαφνικά, αυτοβιογραφικά στοιχεία του Κολμ Τόιμπιν και δικά μου ενσωματώθηκαν στην ιστορία, με αποτέλεσμα το τελικό σενάριο να είναι ένα διπλό πορτρέτο: από τη μια έβλεπες τον Κολμ και από την άλλη εμένα!».

Αλλα μυθιστορήματα του Μαξ Φρις που μπορείτε να ανακαλύψετε στην Ελλάδα είναι τα «Ανδόρρα», «Ας με λένε Γκάντενμπαϊν»,«Μακρύ Σαββατοκύριακο στο Λονγκ Αϊλαντ» (όλα από τις εκδόσεις Μελάνι) και «Στίλερ» (Κέδρος).