Ο Ρώσος που προκάλεσε την εξουσία

Ο ουκρανικής καταγωγής, ρώσος ντοκιμαντερίστας Βίταλι Μάνσκι δεν είναι γνωστός στη χώρα μας αλλά όλα δείχνουν ότι θα γίνει μετά το μεγάλο αφιέρωμα που ετοίμασε για αυτόν το 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης (ΦΝΘ), με γενικό τίτλο «Προκαλώντας την εξουσία».

Ο τίτλος είναι ενδεικτικός του άμεσου, «τσεκουράτου» τρόπου με τον οποίο ο Μάνσκι προσεγγίζει τη θεματολογία του: δεν θα διστάσει να προβεί σε αποκαλύψεις γύρω από τους μηχανισμούς προπαγάνδας της Βόρειας Κορέας ή να αποτυπώσει με κάθε λεπτομέρεια τις πολιτικές εξελίξεις στη Ρωσία και τον αντίκτυπό τους στην κοινωνία. Οι σχέσεις Ουκρανίας – Ρωσίας έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στις ταινίες του καθώς πρόκειται για ένα θέμα που βρίσκεται μονίμως στην επικαιρότητα. Βεβαίως, η δουλειά του Βίταλι Μάνσκι δεν πυροδοτεί μόνο τον διάλογο αλλά και αντιδράσεις από τις αρχές.

Γεννημένος στο Λβιβ της Ουκρανίας το 1963, ο Μάνσκι σπούδασε κινηματογράφο στη Μόσχα. Η κριτική ματιά του απέναντι στο καθεστώς άρχισε να διαφαίνεται από πολύ νωρίς. Το 2014 οι συγκρουσιακές του απόψεις τού κόστισαν την κρατική επιχορήγηση προς το ArtDocFest, το οποίο διηύθυνε. Από το 2015 ζει στη Λετονία. Στο ενεργητικό του έχει περισσότερα από 30 ντοκιμαντέρ, έχει κερδίσει πολλά βραβεία και πάντα με την ιδιότητα του ντοκιμαντερίστα έχει επίσης περάσει από την τηλεόραση ως παραγωγός και σκηνοθέτης. Επτά από τα ντοκιμαντέρ αυτά θα προβληθούν στο αφιέρωμα του 19ου ΦΝΘ.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΤΕΡΑ:

Καταγραφή των επιπτώσεων από τη σύγκρουση Ρωσίας – Ουκρανίας μετά την επανάσταση του 2014, μέσα από τις προσωπικές ιστορίες των συγγενών του που ζουν στην Ουκρανία. Με τους θεατές μοιράζεται και τη δική του εμπειρία: «Από Ουκρανός έγινα ρώσος πολίτης, απλώς και μόνο επειδή έτυχε να ζω στη Μόσχα όταν κατέρρευσε η Σοβιετική Ενωση. Ο,τι συνέβη εκεί πρόσφατα, το θεωρώ σαν προσωπική μου τραγωδία».

Εχοντας εξασφαλίσει άδεια γυρισμάτων από το καθεστώς της Βόρειας Κορέας, ο Μάνσκι εκθέτει τη φαινομενικά αψεγάδιαστη ζωή των πολιτών της χώρας, αποκαλύπτοντας τους μηχανισμούς προπαγάνδας και ανελευθερίας. Ηρωίδα του, ένα οκτάχρονο κορίτσι που προετοιμάζεται για τους εορτασμούς των γενεθλίων του πρώην ηγέτη Κιμ Γιονγκ Ιλ.

Αποκαλυπτικό ντοκιμαντέρ στο οποίο ο Μάνσκι ακολουθεί στα ενδότερα της χώρας τον εμβληματικό για τη Ρωσία αγωγό που συνδέει τη Δυτική Σιβηρία με τη Δυτική Ευρώπη, αναδεικνύοντας μια εντυπωσιακή ανθρωπογεωγραφία γεμάτη αντιθέσεις.

Ενα διαφορετικό πορτρέτο της Κούβας και των ανθρώπων της, στο οποίο ο Μάνσκι ξεπερνώντας τα στερεότυπα καταγράφει την κουλτούρα, τη φτώχεια, τον αποκλεισμό και το ανίκητο πνεύμα των Κουβανών, που πορεύονται εδώ και μισό αιώνα με το σύνθημα-δίλημμα «Πατρίδα ή θάνατος».

Εδώ, ο σκηνοθέτης εντοπίζει τα ίχνη των παλιών συμμαθητών του, αυτών που το 1973 έδωσαν όρκο στην ΕΣΣΔ ως Νεαροί Πιονέροι, χαρτογραφώντας σε Ουκρανία, Ισραήλ, ΗΠΑ και Καναδά, το παρελθόν και το παρόν τους.

Τα μπάνια του λαού στο ομώνυμο τουριστικό θέρετρο στη Μαύρη Θάλασσα βρίσκονται εδώ σε πρώτο πλάνο. Πρόσφυγες από τον Καύκασο, την Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν, αλλά και ρώσοι πολίτες χαίρονται τις καλοκαιρινές διακοπές τους με κολύμπι, χορό, καραόκε και φλερτ. Ενας ελκυστικός και παράδοξος μικρόκοσμος παραθεριστών.

Ο Μάνσκι αφηγείται όσα σημάδεψαν τη γενιά του, όσους δηλαδή έζησαν την εποχή του Γιούρι Γκαγκάριν και τη Ρωσία του θριάμβου και των καθοριστικών αλλαγών. Η αυτοβιογραφία μιας ολόκληρης γενιάς μέσα από την αυτοβιογραφία του δημιουργού.