Νιγηρία: Η ακτινογραφία των τρομοκρατών της Μπόκο Χαράμ

Η Μπόκο Χαράμ είναι μια εξτρεμιστική ισλαμιστική οργάνωση υπεύθυνη για χιλιάδες σφαγές πολιτών και την απαγωγή περισσοτέρων από 500 γυναικών και κοριτσιών στη διάρκεια της πενταετούς δράσης της στη Νιγηρία. Οταν ένας βομβιστής αυτοκτονίας ντυμένος σαν μαθητής εισέβαλε σε λύκειο στη Βόρεια Νιγηρία την περασμένη Δευτέρα και πυροδότησε τα εκρηκτικά που είχε στο σακίδιό του, σκοτώνοντας περίπου 50 μαθητές και καθηγητές, οι υποψίες αμέσως έπεσαν στην Μπόκο Χαράμ, που είχε πραγματοποιήσει παρόμοιες επιθέσεις σε αυτή την περιοχή.

Η οργάνωση είχε κλιμακώσει τις επιθέσεις της από τότε που οι Αρχές της Νιγηρίας ανακοίνωσαν ότι «επετεύχθη εκεχειρία» –αργότερα η οργάνωση το διέψευσε –και πιθανώς διαπραγματεύτηκαν την απελευθέρωση περισσοτέρων από 250 μαθητριών που είχαν απαχθεί τον περασμένο Απρίλιο.

Στην πραγματικότητα, ο ηγέτης της Μπόκο Χαράμ, ο Αμπουμπακάρ Σεκάου, είπε σε ένα μαγνητοσκοπημένο μήνυμα ότι δεν υπήρξε ανακωχή και ότι τα κορίτσια που απήγαγε η οργάνωση δεν θα επιστρέφονταν. «Ολα τους ασπάστηκαν το Ισλάμ και τώρα είναι παντρεμένα» είπε. «Οποιος είπε ότι υπάρχουν σχέδια για την απελευθέρωση των κοριτσιών, ονειρεύεται».

Πώς είναι οργανωμένη, πώς δρα και τι επιδιώκει η Μπόκο Χαράμ;

Οι θανάσιμες επιθέσεις και οι απαγωγές είναι χαρακτηριστικά της εξτρεμιστικής οργάνωσης, που έχει περίπου 9.000 ένοπλους σουνίτες μαχητές, τρομοκρατεί τον τοπικό πληθυσμό, ιδίως τους χριστιανούς, και δεν διστάζει να εμπλακεί ακόμη και σε μάχες με τον νιγηριανό στρατό.

Στοχεύει στην αποσταθεροποίηση και την ανατροπή της κυβέρνησης και κατόπιν στην ίδρυση ενός ισλαμικού χαλιφάτου στη θέση της. Την ημέρα που ακολούθησε την ανακοίνωση της συμφωνίας για εκεχειρία τον περασμένο Οκτώβριο, τουλάχιστον 60 νεαρές γυναίκες φέρεται να απήχθησαν από μαχητές στην Πολιτεία Ανταμάουα, νότια του προπυργίου της Μπόκο Χαράμ, κοντά στο Μαϊντουγκούρι. Πολλαπλές επιθέσεις ακολούθησαν τις οποίες οι Αρχές απέδωσαν στην Μπόκο Χαράμ. Γενικά οι επίσημες ανακοινώσεις αντιμετωπίζονται με δυσπιστία στη Νιγηρία, καθώς η κυβέρνηση συνεχώς και με μεγαλοστομίες υπόσχεται «ριζική λύση» στο πρόβλημα της ισλαμικής τρομοκρατίας.

Η Μπόκο Χαράμ δημιουργήθηκε στο Μαϊντουκούρι το 2002 από τον μουσουλμάνο κληρικό Μοχάμεντ Γιουσούφ. Τα πρώτα χρόνια περιορίστηκε σε μεγάλο βαθμό στο βόρειο τμήμα της χώρας, προτού επεκτείνει τη δράση της με τη βοήθεια της Αλ Κάιντα του Ισλαμικού Μαγκρέμπ, το παρακλάδι της τρομοκρατικής οργάνωσης στη Δυτική Αφρική.

Οι συγκρούσεις μεταξύ των μουσουλμάνων και των χριστιανών, που είναι συχνές στη Νιγηρία, ριζοσπαστικοποίησαν την οργάνωση, όπως και οι εντάσεις με τις τοπικές Αρχές που κλιμακώθηκαν σε επιθέσεις αντιποίνων. Μετά τον θάνατο του ιδρυτή της οργάνωσης, που σκοτώθηκε από την αστυνομία της Νιγηρίας το 2009, οι οπαδοί του άρχισαν να δρουν υπογείως, ζητώντας εκδίκηση. Εκτοτε, η Μπόκο Χαράμ ευθύνεται για την πραγματοποίηση πολλών αιματηρών επιθέσεων σε χωριά, κυβερνητικά κτίρια, αστυνομικά τμήματα, φυλακές, εκκλησίες, ακόμη και τζαμιά.

Ως το 2011 η βαριά οπλισμένη οργάνωση είχε επεκτείνει τις επιθέσεις της σε άλλες περιοχές της χώρας, ακόμη και στην πρωτεύουσα, Αμπούτζα, όπου ένα παγιδευμένο αυτοκίνητο εξερράγη στα γραφεία του ΟΗΕ σκοτώνοντας περίπου 20 άτομα τον Αύγουστο του 2011.

Στις αρχές του 2012 η Μπόκο Χαράμ πραγματοποίησε σειρά επιθέσεων στο Κάνο, τη μεγαλύτερη πόλη της Βόρειας Νιγηρίας, σκοτώνοντας περισσότερα από 100 άτομα –μέχρι τότε το πλέον αιματηρό χτύπημα της οργάνωσης.

Η οργάνωση συνέχισε τις συγκρούσεις με τον νιγηριανό στρατό. Στις αρχές του έτους στο Μαϊντουγκούρι, περισσότεροι από 500 άνθρωποι σκοτώθηκαν όταν οι δυνάμεις ασφαλείας απάντησαν σε μια απόπειρα απόδρασης από τις φυλακές από την Μπόκο Χαράμ.

Στην προσπάθειά τους να ανατρέψουν τη νιγηριανή κυβέρνηση, οι μαχητές της Μπόκο Χαράμ επιδιώκουν να εκριζώσουν με βίαιο τρόπο τη δυτική επιρροή με τον πιο αδιάλλακτα αιματηρό τρόπο: κάνοντας επιθέσεις σε σχολεία. Σε μια πρόχειρη μετάφραση «Μπόκο Χαράμ» σημαίνει «η δυτική εκπαίδευση απαγορεύεται». Τον περασμένο Φεβρουάριο η Μπόκο Χαράμ σφαγίασε 50 αγόρια –κάποια τα έκαψαν ζωντανά –σε σχολείο στη Βορειοανατολική Νιγηρία.

Σύμφωνα με έκθεση της οργάνωσης Human Rights Watch τον περασμένο Οκτώβριο, τουλάχιστον 500 γυναίκες και παιδιά έχουν απαχθεί από την Μπόκο Χαράμ από το 2009. Η αποτυχία της διάσωσης των κοριτσιών «φαίνεται ότι ενθάρρυνε την Μπόκο Χαράμ να κλιμακώσει τις απαγωγές και αλλού» αναφέρει η έκθεση της Human Rights Watch.