Την εποχή του υψηλού δανεισμού επιθυμεί να αναστήσει ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας κ. Α. Σαμαράς, ο οποίος ως Μεσσίας περιφέρεται στις αγορές λαϊκών περιοχών και καλλιεργεί προσδοκίες για θαύματα.

Συνεχίζοντας τον κύκλο των επισκέψεών του σε δήμους της Β΄ Αθηνών, όπου προσδοκά να αυξήσει τη δύναμη του κόμματός του «κηρύττοντας» τον αντιμνημονιακό λόγο, απευθυνόμενος σε εμπόρους στην κεντρική αγορά της Νέας Ιωνίας είπε ότι «δεν μπαίνει άνθρωπος στα μαγαζιά. Η κατάσταση έχει φτάσει στο απροχώρητο και αναρωτιέμαι τι επιτέλους πρέπει να συμβεί για να το καταλάβει η κυβέρνηση και να αλλάξει αυτή την ανάλγητη οικονομική πολιτική».
Πράγματι έχει δίκιο ότι ο εμπορικός κόσμος της χώρας έχει δει τη ζήτηση να βυθίζεται και τα λουκέτα να αυξάνονται. Και ασφαλώς ένα βασικός λόγος που όλο και λιγότερος κόσμος μπαίνει στα μαγαζιά είναι η μείωση των εισοδημάτων και κυρίως η αρνητική ψυχολογία που δημιουργεί στους πολίτες η αβεβαιότητα για το αύριο.

Ομως, ένας βασικότερος λόγος για την κατάσταση που αντιμετωπίζει το εμπόριο είναι η υπερπληθώρα καταστημάτων, κληρονομιά της εποχής του τρελού δανεισμού και της υπερκατανάλωσης.
Η ευκολία με την οποία, τα χρόνια πριν από την κρίση, το δημόσιο, οι ιδιώτες και οι επιχειρήσεις κατέφευγαν στον δανεισμό και στη συνέχεια στην κατανάλωση δεν είχε προηγούμενο. Γέμισε ο τόπος μαγαζιά. Αντί η χώρα να παράγει, εισήγαγε πάσης φύσεως αγαθά και απλώς κατανάλωνε.

Συνολικά, από την είσοδο στην ΟΝΕ, το Δημόσιο και ιδιωτικό χρέος αυξήθηκε περισσότερο από ένα ΑΕΠ! Δηλαδή μέσα σε μια 10ετία δανειστήκαμε και καταναλώσαμε περισσότερα από τον πλούτο που παράγει η χώρα σε έναν ολόκληρο χρόνο!

Από τη μία το κράτος εκτοξεύοντας το δημόσιο χρέος από το 100% στο 150% του ΑΕΠ και από την άλλη οι ιδιώτες και οι επιχειρήσεις που διόγκωσαν το ιδιωτικό χρέος από το 45% στο 110% του ΑΕΠ.

Η άκρατη κατανάλωση εξασφάλισε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης της τάξεως του 4% ετησίως για πάνω από 10 χρόνια, δημιουργώντας την ψευδαίσθησης μιας ισχυρής οικονομίας. Στο τέλος όμως αυτής της περιόδου, η οικονομία κατέρρευσε όταν οι αγορές έκλεισαν τη στρόφιγγα του δανεισμού στο υπερχρεωμένο δημόσιο και συνεπακόλουθα στις τράπεζες.

Το μοντέλο της ανάπτυξης με δανεικά έχει πεθάνει. Οσο και αν ονειρεύεται ο κ. Σαμαράς, δεν μπορεί να το αναστήσει.
Η χώρα, αργά αλλά σταθερά, περνάει σε ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης, το οποίο στηρίζεται στις παραγωγικές της δυνάμεις. Το δείχνει η αύξηση των εξαγωγών. Οι ίδιες εταιρείες, οι ίδιοι επιχειρηματίες, οι οποίοι εύκολα πουλούσαν υπεριμολογημένα κατά κύριο λόγο στο δημόσιο (στρατό, νοσοκομεία, υπουργεία, δημόσιες υπηρεσίες) από αγροτικά προϊόντα και έπιπλα μέχρι ηλεκτρονικά και αναλώσιμα, τώρα αναζητούν νέες αγορές στο εξωτερικό.
Με μειωμένο περιθώριο κέρδους και καλύτερες υπηρεσίες κάνουν τα προϊόντα τους πιο ανταγωνιστικά και σταδιακά κερδίζουν μερίδια.

Η οικονομία βρίσκεται σε μεταβατικό στάδιο και το πέρασμα στο νέο μοντέλο ανάπτυξης, τη στιγμή που γίνεται η πιο σκληρή δημοσιονομική προσαρμογή που έχει γνωρίσει ποτέ η χώρα, δεν είναι εύκολο εγχείρημα. Χρειάζεται πρωτίστως σταθερή πορεία στον στόχο.

Το πρόβλημα είναι ότι στη κυβέρνηση και το κυβερνών κόμμα πολλοί δεν πιστεύουν ότι η χώρα μπορεί να αλλάξει ακολουθώντας ένα νέο μοντέλο ανάπτυξης. Προτιμούν την εύκολη λύση του λαϊκισμού όπως ο αρχηγός της Ν. Δημοκρατίας που ονειρεύεται την επιστροφή στο παρελθόν.

gpapai@dolnet.gr