«Εμείς δεν θέλουμε νέα σύγκρουση στο Κοσσυφοπέδιο»


Ο κ. Φάτος Νάνο, πρόεδρος του Σοσιαλιστικού Κόμματος της Αλβανίας, είναι ο άνθρωπος που γνωρίζει καλύτερα από οποιονδήποτε άλλον τις διεργασίες που συντελούνται τόσο μέσα στην Αλβανία όσο και στις αλβανικές κοινότητες του Κοσσυφοπεδίου και των άλλων βαλκανικών χωρών. Πολλοί ισχυρίζονται ότι η προ τριετίας ανατροπή του από τη θέση του πρωθυπουργού, έπειτα από ένοπλα επεισόδια στα Τίρανα, έγινε ώστε να διευκολυνθούν οι κινήσεις για την προετοιμασία της κρίσης στο Κοσσυφοπέδιο.


Ο κ. Νάνο στη συνέντευξή του προς «Το Βήμα» παρουσιάζει μερικές θέσεις εξαιρετικά σημαντικές για την ειρήνη της περιοχής. Πιο συγκεκριμένα:


* Εκφράζει την εκτίμηση ότι δεν θα υπάρξουν ένοπλες συγκρούσεις τους επόμενους μήνες ενώ οι Αλβανοί της Νότιας Σερβίας θα συμπεριφερθούν υπεύθυνα, θα χρησιμοποιήσουν μόνο ειρηνικά μέσα και θα απομονώσουν τους εξτρεμιστές.


* Αποδοκιμάζει την ιδέα της «Μεγάλης Αλβανίας» και τη χαρακτηρίζει ξένη προς όλες τις σημαντικές αλβανικές πολιτικές δυνάμεις.


* Καταγράφει τη συντονισμένη πρόθεση όλων των αλβανικών κομμάτων, εντός και εκτός Αλβανίας, να προωθήσουν την ιδέα της «συγκατοίκησης» με τους άλλους λαούς και να εργαστούν για την οικοδόμηση δημοκρατικών θεσμών.





­ Περιμένετε να είναι «θερμή» η άνοιξη,
με νέο κύκλο επεισοδίων;


«Η πιο θερμή άνοιξη είναι ήδη πίσω μας. Δεν βλέπω κανένα κίνητρο για να υπάρξει εκ νέου μια ένοπλη σύγκρουση. Η συντριπτική πλειονότητα των Αλβανών αισθάνονται ελεύθεροι από όλα εκείνα που τους βασάνιζαν στο παρελθόν και κυρίως το εθνικό μίσος και την εθνική βία, που προερχόταν από ένα καθεστώς το οποίο εγκαινίασε τέσσερις πολέμους στα Βαλκάνια μέσα σε μία δεκαετία. Οι Αλβανοί στο Κοσσυφοπέδιο αντιλαμβάνονται ότι έχουν τη βοήθεια ιδιαίτερα σημαντικών διεθνών παραγόντων. Οι διεθνείς οργανισμοί έχουν εγγυηθεί τη σταθερότητα και την ασφάλεια της περιοχής προκειμένου να την ενσωματώσουν στις νέες, μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, πραγματικότητες της διεθνούς σκηνής. Οι Αλβανοί επιδεικνύουν μεγάλη διάθεση συνεργασίας για να δημιουργήσουν στο Κοσσυφοπέδιο μια δημοκρατική πολυεθνική κοινωνία και οικοδομούν τους δικούς τους θεσμούς. Υπάρχουν ήδη νόμιμα κόμματα με ευρωπαϊκό προσανατολισμό. Ετσι το καλοκαίρι θα είναι θερμό μόνο με την έννοια της προετοιμασίας των εκλογών. Αυτό όμως συμβαίνει σε κάθε δημοκρατική κοινωνία».


­ Οι πολιτικές συνθήκες που επικρατούν στο Κοσσυφοπέδιο επιτρέπουν τη διεξαγωγή των εκλογών ή θα υπάρξουν βίαια επεισόδια;


«Κανονικά δεν θα υπάρξει βία κατά την προεκλογική περίοδο στο Κοσσυφοπέδιο. Υπάρχουν μερικές μικρές ομάδες οι οποίες αντιδρούν συναισθηματικά και χρησιμοποιούν βία για προσωπικά συμφέροντα. Αυτή είναι μια εξτρεμιστική συμπεριφορά που είναι εντελώς περιθωριακή στο Κοσσυφοπέδιο. Αυτά που λέω αντανακλούν τη βούληση του λαού του Κοσσυφοπεδίου ο οποίος δέχεται τους Σέρβους ως εταίρους στους διεθνείς μηχανισμούς που βρίσκονται στο Κοσσυφοπέδιο. Αναφέρομαι στους τρεις κυριότερους κομματικούς – πολιτικούς σχηματισμούς που συμμετέχουν στο συμβούλιο του οποίου ηγείται ο Μπερνάρ Κουσνέρ και στους ανθρώπους που έχουν ενταχθεί στη Δύναμη Προστασίας του Κοσσυφοπεδίου, την πολιτική – αστυνομική δύναμη που συνεργάζεται με τη UNMIC για να εγγυηθεί τη σταθερότητα και την περιθωριοποίηση της βίας στην περιοχή».


­ Πολύς λόγος γίνεται για το συγκρουσιακό δυναμικό που αναπτύσσεται στην περιοχή του Πρέζεβο. Εκτιμάτε ότι εκεί βρίσκεται το επόμενο σημείο ανάφλεξης;


«Δεν περιμένω περαιτέρω κλιμάκωση των συγκρούσεων στο Κοσσυφοπέδιο, περιλαμβανομένης και της περιοχής του Πρέζεβο. Εκεί υπάρχουν πολύ υπεύθυνοι αλβανοί πολιτικοί παράγοντες που συμφώνησαν να υιοθετήσουν αποκλειστικώς πολιτικά μέσα για να βρουν μια λύση. Αυτό θα γίνει σε στενή συνεργασία με τους διεθνείς θεσμούς που είναι παρόντες στο Κοσσυφοπέδιο ώστε να γίνουν πραγματικότητα οι προσδοκίες τους για δημοκρατία και για την επιβολή του δικαίου στη Νότια Σερβία ή στο Ανατολικό Κοσσυφοπέδιο. Τα όσα λέω αντανακλούν τα συμφέροντα 90.000 Αλβανών που ζουν στην περιοχή Πρέζεβο – Μπουγιάνο – Σμέτεγε, ότι θα πρέπει να οικοδομούν τη ζωή τους πάνω στη δημοκρατία και στα εγγυημένα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα και στις δημοκρατικές ελευθερίες».


­ Εχουν όμως εμφανιστεί ορισμένες ένοπλες ομάδες που εκφράζουν την πρόθεση να δημιουργήσουν νέα επεισόδια.


«Πιστεύω ότι οι Αλβανοί δεν έχουμε κανέναν λόγο να επιτρέψουμε σε εξτρεμιστικές ομάδες ή άτομα να δημιουργήσουν στην περιοχή μια προβοκατόρικη κατάσταση που θα προκαλέσει μια νέα εκστρατεία εθνοκάθαρσης. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να υιοθετήσουμε τις ίδιες αρχές ελέγχου και απόδοσης ευθυνών απέναντι σε οποιοδήποτε άτομο οποιασδήποτε εθνικότητας προσπαθεί να χρησιμοποιήσει βία στις εθνοτικές σχέσεις, προσπαθεί να επιλύσει τα υφιστάμενα πολιτικά προβλήματα με βίαια μέσα. Υπ’ αυτούς τους όρους νομίζω ότι η κατάσταση δεν θα διαφύγει του ελέγχου αλλά αντίθετα η όλη εξέλιξη στο Κοσσυφοπέδιο και στην ευρύτερη περιοχή χάρη στο Σύμφωνο Σταθερότητας θα συνεχίσει να κινείται σε θετική κατεύθυνση. Αρκεί όλοι, ακόμη και οι σέρβοι πολίτες, να απελευθερωθούν από το αυταρχικό καθεστώς του Μιλόσεβιτς, να αισθανθούν ελεύθεροι να οικοδομήσουν δημοκρατικούς θεσμούς στα Βαλκάνια που θα βρίσκονται σε μια πορεία εξευρωπαϊσμού τους».


­ Η αλβανική κυβέρνηση έχει κάποια σχέση με αυτές τις ομάδες;


«Ούτε τα Τίρανα ούτε η Πρίστινα έχουν καμιά, είτε επίσημη είτε πολιτική, σχέση με τα προβοκατόρικα επεισόδια που έγιναν στο Κοσσυφοπέδιο. Αναπτύσσουμε έναν εντατικό πολιτικό διάλογο με τα αλβανικά κόμματα στο Κοσσυφοπέδιο και η αλβανική κυβέρνηση συνεργάζεται στενά με τον κ. Κουσνέρ και το ΝΑΤΟ, τον ΟΑΣΕ και το Συμβούλιο Ασφαλείας, καθώς και με τις κυβερνήσεις των χωρών-μελών. Εμείς θέλουμε η επίλυση των προβλημάτων στο Κοσσυφοπέδιο να στηριχθεί στην οικοδόμηση της δημοκρατίας και της περιοχικής συνεργασίας, στον αποκλεισμό της βίας από τις εθνοτικές σχέσεις και στην εγγύηση των θεμελιωδών ελευθεριών για όλους τους ανθρώπους. Πρέπει να θεσμοποιήσουμε τη δημοκρατία και να περιθωριοποιήσουμε τη βία».


­ Υπάρχουν όμως ορισμένες αλβανικές πολιτικές δυνάμεις που δείχνουν να προωθούν άλλες λύσεις.


«Κάλεσα όλα τα αλβανικά πολιτικά – κοινοβουλευτικά κόμματα στα Βαλκάνια να υιοθετήσουν παρεμφερή προγράμματα για θεσμικές μεταρρυθμίσεις, άνοιγμα των αγορών και μείωση της σημασίας των συνόρων ώστε κάθε βαλκανική χώρα να πλησιάσει τα πρότυπα της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ελπίζουμε τα υποδείγματα συγκατοίκησης και πολιτικής συνεργασίας ανάμεσα σε Αλβανούς και μη Αλβανούς στα Βαλκάνια, όπως οι κυβερνήσεις συνασπισμού στα Σκόπια και στην Ποντγκόριτσα, να σταθεροποιηθούν και να λειτουργήσουν ως πρότυπα για ειρηνικές και σταθερές εθνοτικές σχέσεις. Ετσι θα γίνει η δημοκρατία πραγματικότητα. Στέλνουμε αυτό το μήνυμα της συγκατοίκησης σε όλες τις κυβερνήσεις».


­ Ποιο κύρος διατηρεί η ιδέα της «Μεγάλης Αλβανίας» μέσα στην αλβανική πολιτική ελίτ;


«Η ιδέα της «Μεγάλης Αλβανίας» δεν έχει καμία σχέση είτε με το Σοσιαλιστικό Κόμμα είτε με οποιοδήποτε άλλο σοβαρό, νόμιμο αλβανικό κόμμα, είτε μέσα στην Αλβανία είτε σε οποιοδήποτε μέρος κατοικούν Αλβανοί. Αυτό που πρέπει όλοι μαζί να προσπαθήσουμε να δημιουργήσουμε είναι τα «Μεγάλα Βαλκάνια» μέσα από τον εξευρωπαϊσμό των Βαλκανίων, τη μετατροπή τους σε τμήμα της Ευρωπαϊκής Ενωσης και με τη μείωση της σημασίας των συνόρων. Να κάνουμε τους πολίτες των βαλκανικών χωρών πολίτες της Ευρώπης».


­ Αυτοί οι πολιτικοί στόχοι θέλουν και κοινωνίες που ευημερούν. Η κατάσταση στην Αλβανία παραμένει προβληματική.


«Η οικονομική κατάσταση της Αλβανίας δεν είναι τόσο προβληματική και βελτιώνεται. Τα μακροοικονομικά μεγέθη είναι σταθερά ενώ σημειώνεται αύξηση του Ακαθαρίστου Εθνικού Προϊόντος κατά 7,8% τον χρόνο. Το έλλειμμα του προϋπολογισμού διατηρείται σε χαμηλά επίπεδα, κάτω από 5%. Επίσης το νόμισμά μας έχει σταθεροποιηθεί. Εκπληρώσαμε λοιπόν τους στόχους του προγράμματος ανασυγκρότησης που είχε συμφωνηθεί με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Τώρα το πρώτο πρόβλημά μας είναι να επεξεργαστούμε προγράμματα ανασυγκρότησης για την ανάπτυξη των αγορών και να δημιουργήσουμε νέες θέσεις εργασίας».


­ Ποια οφέλη βλέπετε από το Σύμφωνο Σταθερότητας;


«Το Σύμφωνο Σταθερότητας μπορεί να δημιουργήσει μια τοπική αγορά που θα είναι πολύ πιο βιώσιμη από τις εθνικές αγορές. Η Αλβανία θα αποκτήσει μια καίρια θέση στα Βαλκάνια χάρη και στις πολύ σημαντικές πρωτοβουλίες για την κατασκευή των οδικών αξόνων 8 και 10, από Βορρά προς Νότο και από Ανατολή προς Δύση, οι οποίοι θα εξασφαλίσουν τη ροή κεφαλαίων, ανθρώπων, εμπορευμάτων, τεχνολογιών προς την Κεντρική Ασία. Η συνολική εικόνα δίνει υποσχέσεις. Υπάρχει ανάγκη για ένα επιθετικό πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων το οποίο θα εισαγάγει πάγιους θεσμούς αγοράς, που θα καταστήσει όλες τις βαλκανικές χώρες (περιλαμβανομένης και της Σερβίας χωρίς τον Μιλόσεβιτς) συμβατές με την ελληνική αγορά, στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής αγοράς».


­ Οι μετανάστες στην Ελλάδα είναι ένας σημαντικός παράγοντας για την οικονομία της Αλβανίας. Εχει μετρηθεί η συμβολή του;


«Πράγματι είναι ένας πολύ σημαντικός παράγοντας. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς μας, τα χρήματα αυτά ανέρχονται σε 600 εκατ. δολάρια τον χρόνο. Το μεγαλύτερο μέρος τους επιστρέφει στην Αλβανία μέσω των ελληνικών τραπεζών που είναι εγκατεστημένες εκεί και μόνο το 20%-25% επιστρέφει μέσα από άλλα, άτυπα, κανάλια. Είναι μια απολύτως νόμιμη και έντιμη συνεισφορά στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας ενώ βοηθώντας τις οικογένειες που έχουν αφήσει στην Αλβανία βοηθούν τη χώρα τους επίσης να αναπτυχθεί».