ΒΟΣΤΩΝΗ, Ιούλιος.


ΚΑΤΑ την παραδοσιακή αφηγηματολογία, όλες οι ιστορίες ξεκινούν στην άκρη της θάλασσας, με υπόκρουση ηχητική τον παφλασμό των κυμάτων. Από την άποψη αυτή, δεν είναι τυχαίο ότι το εικαστικό εξώφυλλο του ειδικού αφιερώματος της αμερικανικής επιθεώρησης «The New Yorker» στην πεζογραφία του 21ου αιώνα απεικονίζει ένα ακρογιάλι με την άμμο, τους βράχους και τη φωτοσκίαση του νερού.


Οι ομηρικές συνδηλώσεις είναι αναπόφευκτες ­ άλλωστε το ταξίδι της λογοτεχνίας στον επόμενο αιώνα αναμένεται εξίσου περιπετειώδες και πλήρες κινδύνων όσο και η πολυθρύλητη «Οδύσσεια». Ακόμη χειρότερα: στον ασαφή και αβέβαιο χάρτη του μέλλοντος δεν μπορεί κανείς να εντοπίσει την (αφηγηματική) Ιθάκη ­ αν υποθέσουμε ότι αυτή υπάρχει. Οι θαλασσοπόροι της γραφής πλέουν στο άγνωστο, παρά την ειδυλλιακή, γαλάζια απόχρωση του ουρανού στο εξώφυλλο του «New Yorker».


Σε πείσμα της γενικευμένης αβεβαιότητας, μια πτυχή του μέλλοντος της αφήγησης διαγράφεται ήδη. Ιδωμένος από αμερικανική άποψη ο 21ος αιώνας αναδεικνύεται σαφώς πολυπολιτισμικός. Υπό τη φιλόξενη σκέπη της αγγλικής γλώσσας, lingua franca της εποχής της πληροφορίας, κατοικούν συγγραφείς με ποικίλες ταυτότητες: μαύροι και λευκοί, ινδιάνοι και ινδοί, αϊτινοί και ασιάτες, αλλά και ένας αμερικανός συγγραφέας ελληνικής καταγωγής, ο Τζέφρι Ευγενίδης, που διαμένει προσωρινά στο Βερολίνο (άλλωστε η εποχή μας έχει ήδη συμπυκνώσει τη γεωγραφία σε λίγες ώρες ταξιδιού στα στενά αεροπορικά καθίσματα).


Κρίνοντας από τους 20 συγγραφείς επιλογής του «New Yorker», o 21ος αιώνας δεν έχει απαγκιστρωθεί από τον 20ό. Μυρωδιές από κάρι και ινδικά συνοικέσια στη Βοστώνη, οι μοναχικές βουτιές μιας κοπέλας στην πισίνα της πλούσιας οικογένειάς της, αλλά και ένα εναργές κείμενο του Γουίλιαμ Τ. Βόλμαν για την Οκτωβριανή Επανάσταση. Από την άλλη πλευρά, το μέλλον αποκτά ήδη γεύση: μωρά που εφοδιάζονται με τεχνητή νοημοσύνη, έφηβοι παγιδευμένοι ανάμεσα στα δύο φύλα σε έναν κόσμο ήδη αλλοιωμένο από την πρόοδο της τεχνολογίας που βρίθει ατελών προσωπικοτήτων.


Τελικά, το αφιέρωμα του «New Yorker» είναι μεταβατικό. Πολυπολιτισμική αίσθηση και ελεύθερη χρήση αφηγηματικών τεχνικών, παράδοση και πληροφορική τεχνογνωσία συνθέτουν ένα «ποικίλο και κυματιστό» σύμπαν. Ολα αυτά ενώ κυκλοφορούν ήδη τα πρώτα ηλεκτρονικά βιβλία χειρός (ή μάλλον τσέπης!), άλλο ένα οδόσημο προς τον «γενναίο νέο κόσμο» της λογοτεχνικής γραφής.