Εδώ και μερικά χρόνια, κάποιος άγραφος κανόνας του θεάματος φαίνεται να λέει ότι όσο πιο αλλόκοτος είναι ένας κινηματογραφικός ήρωας τόσο περισσότερο συναρπαστικός μπορεί να γίνει στα μάτια του κοινού. Δεν είναι ψέματα. Ενα μεγάλο μέρος του κόσμου που παρακολουθεί κινηματογράφο, ίσως μάλιστα στην πλειονότητά του, δείχνει να γοητεύεται από ηθοποιούς των οποίων οι ήρωες περιπλανώνται στους μυστηριώδεις λαβυρίνθους της ανθρώπινης κατάστασης. Η μοχθηρία, η υπεροψία, η αλαζονεία, ακόμη και η αμορφωσιά ή η βλακεία, μπορούν να διαμορφώσουν ασυνήθιστους κινηματογραφικούς ήρωες που αποτελούν πρόκληση για ηθοποιούς με αξιώσεις. Αρκεί να δει κανείς αυτές τις ημέρες τους «Δολοφόνους του Ανθισμένου Φεγγαριού» του Μάρτιν Σκορσέζε, όπου ο πρωταγωνιστής Λεονάρντο Ντι Κάπριο υποδύεται το πιο σάπιο πλάσμα της ταινίας.

Η περίπτωση του Χοακίν Φίνιξ αποτελεί πάντως το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα ηθοποιού που του αρέσει να δοκιμάζεται σε ό,τι πιο ανορθόδοξο, αλλόκοτο, εκκεντρικό και ασυνήθιστο μπορεί κανείς να φανταστεί στον σύγχρονο αμερικανικό (και όχι μόνο) κινηματογράφο. Ουκ ολίγες φορές στην καριέρα του ο Φίνιξ έχει ενσαρκώσει ήρωες «λοξούς» και το γεγονός ότι ο τελευταίος στη σειρά είναι εκείνος του Ναπολέοντος Βοναπάρτη, στην ομώνυμη ταινία του Ρίντλεϊ Σκοτ που θα προβάλλεται από τις 23 Νοεμβρίου στους κινηματογράφους, γίνεται αμέσως λόγος αρκετός για να θέλεις να δεις την ταινία. Σύμφωνα με τα όσα γνωρίζουμε μέχρι σήμερα, ο «Ναπολέων» εξετάζει την καταγωγή του Ναπολέοντος Βοναπάρτη και τη γρήγορη, μα και με αδίστακτο τρόπο άνοδό του από τα στρατιωτικά κλιμάκια στην ανώτατη εξουσία, στη θέση του Αυτοκράτορα της Γαλλίας. Και όλα αυτά μέσα από το πρίσμα της εθιστικής αλλά συχνά ασταθούς σχέσης του με τη σύζυγό του, την Ιωσηφίνα, την οποία στην ταινία υποδύεται η Βανέσα Κίρμπι. Επίσης, όπως αποκαλύφθηκε για πρώτη φορά μέσα από μία από τις αφίσες της, η ταινία αναφέρεται και στην εκστρατεία του Ναπολέοντος στην Αίγυπτο, υποδεικνύοντας ότι εστιάζει σε επιτυχίες και αποτυχίες του σε θέματα ηγεσίας και στρατηγικής.

Ολως παραδόξως, ο Ναπολέων Βοναπάρτης δεν είναι ακριβώς το ιστορικό πρόσωπο που μπορείς να πεις ότι έχει βρει τον ιδανικό ερμηνευτή του στη μεγάλη ή στη μικρή οθόνη. Τον έχουν υποδυθεί αρκετοί ηθοποιοί, ανάμεσά τους και ο Μάρλον Μπράντο στην «Ντεζιρέ» τo 1954, μια ταινία που επίσης εστιάζει στους θυελλώδεις έρωτες του Αυτοκράτορα της Γαλλίας. Είναι πολύ παράξενο που ακόμα και σήμερα η καλύτερη κινηματογραφική ενσάρκωση του Ναπολέοντος παραμένει εκείνη του γάλλου ηθοποιού Αλμπέρ Ντιεντονέ στην αριστουργηματική ταινία του βωβού κινηματογράφου «Ναπολέων» που γύρισε το 1927 ο Αμπέλ Γκανς. Γι’ αυτό και είναι πολύ πιθανό ο Φίνιξ – που ανέλαβε τον ρόλο στην ταινία του Σκοτ, με τον οποίο είχε συνεργαστεί για πρώτη φορά παίζοντας τον ρωμαίο αυτοκράτορα Κόμμοδο στον «Μονομάχο» του 2000, ρόλο που τον είχε οδηγήσει έως τις υποψηφιότητες των Οσκαρ – να έχει και πάλι καταφέρει να δώσει μια ερμηνεία που αν μη τι άλλο θα συζητηθεί πολύ.

Μέχρι σήμερα, πάντως, ο Joker στην ομώνυμη ταινία του 2019 σε σκηνοθεσία Τοντ Φίλιπς, κρατά τα σκήπτρα ανάμεσα στους ιδιόρρυθμους ήρωες που ο Χοακίν Φίνιξ έχει υποδυθεί στη καριέρα του, η οποία άρχισε το 1982, όταν ήταν μόλις οκτώ χρόνων. Ο μικρότερος αδελφός του αδικοχαμένου Ρίβερ Φίνιξ (1970-1993) γεννήθηκε πριν από 49 χρόνια στο Σαν Χουάν του Πουέρτο Ρίκο και πέρασε τα παιδικά του χρόνια κυριολεκτικά στον δρόμο, καθώς οι γονείς του έγιναν ιεραπόστολοι μιας θρησκευτικής αίρεσης. Ως νεαρός, ο Χοακίν είχε ως πρότυπό του τα μεγαλύτερα αδέλφια του, τον Ρίβερ και τη γεννημένη το 1972 Ρέιν, που είναι επίσης ηθοποιός, μουσικός και τραγουδίστρια. Οταν τα δύο μεγαλύτερα αδέλφια του άρχισαν να αναπτύσσουν τα δημιουργικά τους ταλέντα, ο Χοακίν ακολούθησε το παράδειγμά τους στην υποκριτική, κάτι που επίσης έκαναν οι μικρότερες αδελφές του, Λίμπερτι (γεν. 1976) και Σάμερ (γεν. 1978).

Οσο εκφραστικός είναι ο Χοακίν Φίνιξ στους ρόλους του, άλλο τόσο δείχνει να κλείνεται στο καβούκι του όταν καλείται να μιλήσει για αυτούς, αλλά και για τον ιδιωτικό του βίο. Δεν είναι μία η φορά που έχει φύγει εν μέσω συνέντευξης Τύπου, ενώ πριν από αρκετά χρόνια, στη δεύτερη προσωπική συνάντηση που είχα μαζί του (στο Παρίσι, με αφορμή τότε το «Εμφυτο ελάττωμα» του Πολ Τόμας Αντερσον), όταν τον ρώτησα ποιο είναι το κίνητρό του στη δουλειά του ηθοποιού, η απάντησή του ήταν «δεν ξέρω». Είπε τρεις φορές τις δύο αυτές λέξεις ώσπου με λίγη πίεση κατέληξε στο ότι «μέσω της υποκριτικής βρίσκεις κάτι που δεν μπορείς να βρεις πουθενά αλλού. Τι είναι αυτό που βρίσκω, δεν μπορώ πραγματικά να το εξηγήσω. «Σκόνταψα» κάποια στιγμή στη ζωή μου σε αυτή τη μορφή έκφρασης και από τότε με καλούν διαρκώς πίσω. Και εγώ επιστρέφω».

Το 2010 ήταν έτος καμπής στην καριέρα του Χοακίν Φίνιξ. Ηταν η εποχή που βγήκε στις αίθουσες το mockumentary του Κέισι Αφλεκ «I’m Still Here», που υποτίθεται ότι εξερευνά την απόφαση του Φίνιξ να εγκαταλείψει την ηθοποιία για να ακολουθήσει καριέρα μουσικού της χιπ χοπ. Ηταν όλο μια κατασκευή που ουσιαστικά είχε ξεκινήσει όταν ο Φίνιξ ανακοίνωσε για πρώτη φορά την απόφασή του στο δημοφιλές talk show του Ντέιβιντ Λέτερμαν, χωρίς ο ίδιος ο οικοδεσπότης να γνωρίζει ότι επρόκειτο για ψέμα. Ενα «ψέμα» που δεν φάνηκε να βλάπτει την καριέρα του.

Ο ίδιος ο Φίνιξ δεν ξέρει αν έχει έναν συγκεκριμένο τύπο στον οποίο ενδεχομένως να οφείλονται οι «παράξενοι» ρόλοι στους οποίους συχνά τον βρίσκουμε. Ξέρει όμως ότι η σχέση του με τους ήρωες που παίζει είναι «ερωτική». Εχει μεταξύ άλλων πει: «Διαβάζεις κάτι και το ερωτεύεσαι. Δεν ξέρεις το γιατί, ξέρεις όμως ότι θέλεις να βρεθείς για λίγο κοντά στον ήρωα που τόσο πολύ σου άρεσε. Και καμιά φορά το θες τόσο πολύ που το γεύεσαι. Ετσι κάνω τις επιλογές μου. Αλλά, και πάλι, είναι καθαρά θέμα τυφλής τύχης το αν κάτι θα λειτουργήσει ή όχι».

Ο ρόλος του τραγουδιστή Τζόνι κασ στην ταινία «Walk the Line» οδήγησε τον Φίνιξ στις υποψηφιότητες των Οσκαρ. Photo AFP-Visualhellas WALK THE LINEh0598593

Συνήθως λειτουργεί, αρκεί να θυμηθεί κανείς τον Φίνιξ σε ταινίες όπως το «Walk the Line» (2005) του Τζέιμς Μάνγκολντ, κινηματογραφική βιογραφία του Τζόνι Κας, το «The Μaster» (2012) του Πολ Τόμας Αντερσον, τη «Μαρία Μαγδαληνή» (2018), όπου υποδύθηκε τον Ιησού Χριστό δίπλα στη σύντροφό του, Ρούνεϊ Μάρα, ή το φιλμ «Δικός της» (2013), στον ρόλο του μοναχικού ανθρώπου που ερωτεύεται τη φωνή ενός υπολογιστή (Σκάρλετ Γιόχανσον). Oμως με τον ρόλο του «Joker» ο Χοακίν Φίνιξ βρέθηκε σε ένα άλλο, αξεπέραστο επίπεδο. Η ερμηνεία του εκεί είναι καταπληκτική με όλη τη σημασία της λέξης. Εκτός από το ότι έχασε πάρα πολλά κιλά για να δείχνει λιπόσαρκος και σκελετωμένος (άρα ακόμη πιο φοβιστικός), δούλεψε τόσο καλά μέσα του αυτόν τον χαρακτήρα που εκπέμπει μια ενέργεια η οποία σε συνεπαίρνει. Οπότε μένει τώρα να δούμε αν κάτι παρόμοιο θα καταφέρει και με τον «Ναπολέοντα».