Στις αρχές της εβδομάδας, προτού ανάψει απότομα η προεκλογική μάχη με την πρόταση δυσπιστίας, ο brόεδρος Αλέξης Τσίπρας είχε ήδη κάνει την έναρξη της προεκλογικής εκστρατείας του (μάλλον διακριτικά, όπως παρατήρησαν πολλοί) με ομιλία του σε συνταξιούχους στο Αιγάλεω.

Η επιλογή του να ξεκινήσει με τους συνταξιούχους έγινε αντικείμενο ειρωνείας από τους αντιπάλους του.

Θεωρήθηκε ένδειξη αδυναμίας και έλλειψης σιγουριάς ότι επέλεξε ένα ασφαλές κοινό, καθώς υποθέτω ότι θα υπήρχαν και κάποιοι συνταξιούχοι της Εθνικής Αντίστασης ανάμεσά τους – όσοι επιζούν ακόμη, τέλος πάντων. Επικρίθηκε και για τον συμβολισμό της η συγκεκριμένη επιλογή του. Ο Τσίπρας, είπαν, ξεκίνησε την προεκλογική εκστρατεία στρεφόμενος στο παρελθόν. Οσοι τα είπαν αυτά κάνουν λάθος μεγάλο και, προφανώς, δεν έχουν καταλάβει πολλά.

Είναι γνωστή η (ανύπαρκτη) εκτίμησή μου για τον brόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ και τις πολιτικές του, όμως στο θέμα αυτό δεν μπορώ να μην αναγνωρίσω τη διορατικότητά του και να μην τον υπερασπιστώ από τις άδικες λοιδορίες. Δεν μίλησε στο παρελθόν, απευθυνόμενος σε συνταξιούχους ο Τσίπρας· μίλησε στο μέλλον. Οσοι δεν είναι εξοικειωμένοι με τις σύγχρονες θεωρίες περί σοσιαλισμού αυτό δεν μπορούν να το καταλάβουν, αλλά – ευτυχώς – για τον λόγο αυτόν υπάρχει τούτη η στήλη. Να εξηγήσω, λοιπόν, ότι η δημιουργία έθνους συνταξιούχων είναι προϋπόθεση στρατηγικής σημασίας για την εδραίωση του σοσιαλισμού.

Ενα από τα κύρια θεωρητικά και πρακτικά προβλήματα των μπολσεβίκων όταν κατέλαβαν την εξουσία ήταν η απουσία της απαραίτητης, σύμφωνα με τις προδιαγραφές της μαρξιστικής θεωρίας, εργατικής τάξης για να τους υποστηρίξει. Τους απασχόλησε σοβαρότατα και για χρόνια το θέμα, ώσπου να το λύσουν με την κολεκτιβοποίηση και τον εκβιομηχανισμό και, φυσικά, τα εκατομμύρια θύματα αυτού του πειράματος κοινωνικής μηχανικής.

Για τους σύγχρονους σοσιαλιστές, την εργατική τάξη (που υπάρχει πλέον μόνο στην Κίνα…) έχουν υποκαταστήσει οι συνταξιούχοι. Αυτό δεν είναι όσο απλοϊκό ακούγεται. Είναι φιλοσοφημένο, διότι ενσωματώνει και τη σύγχρονη ιστορική εμπειρία του σοσιαλισμού. Τι ήταν, στο κάτω-κάτω, ο «υπαρκτός» που γνώρισαν στη Ρωσία και την Ανατολική Ευρώπη; Ενα σύστημα στο οποίο κανείς δεν δούλευε και όλοι πληρώνονταν. Ιδού, επομένως, γιατί ο συνταξιούχος είναι το πρόπλασμα του σοσιαλιστικού ανθρώπου! Επιπλέον, με τη ριζοσπαστικοποίηση της μάζας των συνταξιούχων αποφεύγεις και τα εκατομμύρια των νεκρών του σοβιετικού υποδείγματος.

Το σύστημα του πολλαπλασιασμού των συνταξιούχων (όπως και τόσα άλλα…) το ξεκίνησε το ΠαΣοΚ στη δεκαετία του 1980, για να χτίσει βάση ψηφοφόρων. Ο πενηντάρης συνταξιούχος ήταν απόδειξη κοινωνικής προόδου και επινόηση του ΠαΣοΚ, με τη ΝΔ του Καραμανλή του Ακάματου εν συνεχεία να ακολουθεί κατά πόδας ως γαλάζια πασοκαρία. Γνωρίζουμε, βέβαια, πως κατέρρευσε αυτό το σύστημα και τελικά πόσο ακριβά το πλήρωσε το ΠαΣοΚ. Ομως, η μέθοδος είχε μείνει, για να την αξιοποιήσουν άλλοι, πιο «προοδευτικοί». Τους συντρέχει, εξάλλου, το δημογραφικό. Είμαστε ένας γηράσκων πληθυσμός, μια χώρα που παράγει συνταξιούχους· και ενδείξεις μεταβολής της τάσης του δημογραφικού δεν διαφαίνονται. Δεν είναι εντελώς συμπτωματικό, στο κάτω-κάτω, ότι κατά κανόνα είναι οι δεξιοί που ανησυχούν για το δημογραφικό, ίσως επειδή οι αριστεροί ξέρουν ότι το δημογραφικό υπηρετεί τη νομοτέλεια του σοσιαλισμού. Συνεπώς, σε μένα τουλάχιστον αμφιβολία δεν μένει: ο brόεδρος μίλησε στο μέλλον. Δυστυχώς…

Η συμμετοχή του κοινού

Όταν βλέπεις σχέδιο νόμου με τον μυστηριώδη, αλλά ωραίο, τίτλο «Προστασία από Στρατηγικές Αγωγές ενάντια στη Συμμετοχή του Κοινού» είναι αδύνατο να μη σκύψεις με ενδιαφέρον, ιδίως αν το σχέδιο νόμου έχει κατατεθεί από το κόμμα του Βαρουφάκη, όπως το συγκεκριμένο. Αναρωτιέσαι, δικαιολογημένα, τι μπορεί να είναι η «Συμμετοχή του Κοινού». Νομοσχέδιο για τη ρύθμιση των κανόνων στα τηλεπαιχνίδια;

Αυτό που προτείνει, με όσο πιο απλά λόγια μπορώ να το πω, είναι ότι, σε περιπτώσεις αγωγών, αν ο ενάγων είναι πλούσιος και ισχυρός («εάν δύναται να ασκεί, άμεσα ή έμμεσα, ιδιαίτερη επιρροή εκ της οικονομικής του δραστηριότητος ή ισχύος») και, επίσης, εφόσον η αγωγή «πρωτίστως αποσκοπεί στην αποτροπή συμμετοχής του εναγομένου στον σχετικό δημόσιο διάλογο», τότε να μπορεί το δικαστήριο να αναγνωρίσει ως καταχρηστική την αγωγή και, φυσικά, να την απορρίψει.

Το κείμενο της πρότασης νόμου είναι γραμμένο με φανερή την προσπάθεια να εντυπωσιάσει με τη λογιοσύνη του. Οπως συνήθως συμβαίνει, όμως, η αλήθεια που κρύβεται πίσω είναι πεζή και κακομοίρα. Το νομοσχέδιο είναι μια κωμική απόπειρα για τη σωτηρία του Κλέωνα Γρηγοριάδη, ο οποίος έχει μπλεξίματα. Βλέπετε, προ καιρού χαρακτήρισε γνωστό επιχειρηματία ως «λαθρέμπορο» και εκείνος (άκου να δεις, φίλε μου!) δεν το πήρε με καλή καρδιά, με αποτέλεσμα να τον τρέχει στα δικαστήρια. Αυτή είναι όλη η υπόθεση πίσω από τη «Συμμετοχή του Κοινού»: ένα άλλο επεισόδιο της δύσκολης σχέσης της Αριστεράς με τη συγγνώμη…