Ηναυτιλία δεν είναι απλώς ένας ισχυρός οικονομικός κλάδος. Είναι η ψυχή του ελληνισμού, καθώς σε κάθε ιστορική περίοδο η θάλασσα υπήρξε πηγή ζωής και ευημερίας για τον λαό μας. Μέσα από αυτή τη διαχρονική σχέση, η ναυτιλία συνδέθηκε άμεσα με την οικονομική ανάπτυξη, τη διεθνή παρουσία και τον ρόλο της χώρας στο παγκόσμιο εμπόριο.
Στη σύγχρονη εποχή, η ελληνική ποντοπόρος ναυτιλία εξακολουθεί να κατέχει πρωταγωνιστικό ρόλο. Ο ελληνόκτητος στόλος, με χιλιάδες πλοία και ποσοστό 20% της παγκόσμιας χωρητικότητας, στηρίζει το διεθνές εμπόριο και συμβάλλει καθοριστικά στη σταθερότητα της παγκόσμιας οικονομίας. Η πρόκληση σήμερα δεν είναι απλώς η διατήρηση αυτής της θέσης, αλλά η προσαρμογή σε ένα περιβάλλον που αλλάζει ραγδαία.
Οι τελευταίες διεθνείς κρίσεις ανέδειξαν με σαφήνεια αυτή την ανάγκη. Η πανδημία, ο πόλεμος στην Ουκρανία, η ενεργειακή αβεβαιότητα, οι επιθέσεις σε κρίσιμες θαλάσσιες οδούς και οι συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή επηρέασαν άμεσα τη ναυσιπλοΐα και τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού. Σε αυτό το σύνθετο γεωπολιτικό περιβάλλον, η Ελλάδα υποστηρίζει σταθερά ότι η ναυτιλία δεν μπορεί να γίνεται πεδίο πολιτικής εργαλειοποίησης και ότι οι ναυτικοί δεν πρέπει να μετατρέπονται σε ομήρους διεθνών αντιπαραθέσεων. Η ενίσχυση της θαλάσσιας ασφάλειας αποτελεί διαρκή προτεραιότητα και αναδείχθηκε και στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο, στο πλαίσιο της συμμετοχής της χώρας μας στο Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.
Σε αυτή τη διεθνή πραγματικότητα, η ναυτιλία και οι λιμενικές υποδομές αποτελούν για την Ελλάδα μια από τις μεγαλύτερες αναπτυξιακές ευκαιρίες της επόμενης δεκαετίας. Η χώρα διαθέτει ένα μοναδικό σύμπλεγμα λιμανιών, νησιών και παράκτιων πόλεων, γύρω από τα οποία μπορεί να αναπτυχθεί ένα ολόκληρο οικοσύστημα οικονομικής δραστηριότητας. Οι επενδύσεις στη ναυτιλία δεν περιορίζονται στη μεταφορά αγαθών, αλλά συνδέονται με την ενέργεια, τον τουρισμό, τις τεχνικές υπηρεσίες, την εκπαίδευση και τη δημιουργία καλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας. Από το ΕΣΠΑ και το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων έως το RRF, το μεταφορικό ισοδύναμο και τις άγονες γραμμές, οι πόροι που κινητοποιούνται τα επόμενα χρόνια υπερβαίνουν το 1,5 δισ. ευρώ. Στόχος είναι να μη μείνει καμία περιοχή πίσω, ούτε τα ακριτικά νησιά ούτε τα λιμάνια που γνώρισαν ανάπτυξη στο παρελθόν και σήμερα χρειάζονται επανεκκίνηση.
Κομβικό ρόλο σε αυτή τη στρατηγική κατέχει η ακτοπλοΐα, ο βασικός συνδετικός κρίκος της νησιωτικής Ελλάδας. Για τις τοπικές κοινωνίες δεν αποτελεί επιλογή, αλλά προϋπόθεση κοινωνικής συνοχής και ισότιμης συμμετοχής στην οικονομική ζωή. Για τον λόγο αυτόν προχωρούμε σε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα ύψους 300 εκατομμυρίων ευρώ, με τη συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, για την ανανέωση και τον εκσυγχρονισμό του ακτοπλοϊκού στόλου. Η μετάβαση σε πλοία χαμηλότερων εκπομπών μειώνει το λειτουργικό κόστος, απαλλάσσει τις εταιρείες από επιβαρύνσεις δικαιωμάτων ρύπων και δημιουργεί τις προϋποθέσεις ώστε το όφελος να περάσει στους πολίτες, με στόχο πιο προσιτά εισιτήρια και στήριξη της μέσης ελληνικής οικογένειας. Το πρόγραμμα απευθύνεται σε όλες τις κατηγορίες πλοίων και, για πρώτη φορά, συνδυάζεται με την επιδίωξη οι νέες κατασκευές να πραγματοποιηθούν σε ελληνικά ναυπηγεία, με διαφάνεια και ανταγωνισμό, ενισχύοντας την εγχώρια βιομηχανία.
Παράλληλα, η ασφάλεια στη θάλασσα αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ναυτιλιακής πολιτικής. Οι σύγχρονες απειλές, από την παράνομη μετανάστευση και τη διακίνηση ναρκωτικών έως το οργανωμένο έγκλημα, απαιτούν ένα Λιμενικό Σώμα με σύγχρονα μέσα και τεχνολογικά εργαλεία. Το πρόγραμμα ΑΙΓΙΣ 2 σηματοδοτεί αυτή τη μετάβαση. Περιλαμβάνει νέα πλοία ανοιχτής θαλάσσης άνω των 80 μέτρων, καταδιωκτικά υψηλών ταχυτήτων, μη επανδρωμένα πλωτά και υποβρύχια μέσα, drones και ένα νέο κέντρο επιχειρήσεων με αξιοποίηση τεχνητής νοημοσύνης. Η ενίσχυση του Λιμενικού Σώματος είναι κρίσιμη για την προστασία των θαλάσσιων συνόρων, των λιμανιών και των νησιών μας, αλλά και για τη διαφύλαξη της γεωστρατηγικής θέσης της χώρας.
Η ναυτιλία, η ενέργεια και οι λιμενικές υποδομές συνθέτουν ένα στρατηγικό τρίπτυχο, ιδιαίτερα στο πλαίσιο της συνεργασίας Ελλάδας και Ηνωμένων Πολιτειών. Ο ελληνόκτητος στόλος κατέχει πρωταγωνιστικό ρόλο στη μεταφορά LNG προς την Ευρώπη, ενισχύοντας τον ρόλο της Ελλάδας στον ενεργειακό χάρτη και δημιουργώντας νέες δυνατότητες ανάπτυξης.
Τελικά, η ναυτιλία δεν αφορά μόνο δείκτες και μεγέθη. Αφορά την εργασία, τη συνοχή και την προοπτική των επόμενων γενιών. Το στοίχημα είναι μια Ελλάδα που αξιοποιεί τη θαλάσσια οικονομία της με σχέδιο, ασφάλεια και σεβασμό στο περιβάλλον, μετατρέποντας ένα διαχρονικό πλεονέκτημα σε σύγχρονη εθνική στρατηγική.
Ο κ. Βασίλης Κικίλιας είναι υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής.
