Προς επαναλειτουργία ο αγωγός των ΕΛΠΕ στα Σκόπια

Τον Ιανουάριο του 2013 το διυλιστήριο των ΕΛΠΕ στα Σκόπια (ΟΚΤΑ) έβαλε λουκέτο, καθώς η εταιρεία έκρινε ότι ήταν ασύμφορη η λειτουργία του. Ηταν το μοναδικό διυλιστήριο της χώρας και από τότε η FYROM είναι άμεσα εξαρτημένη από τις εισαγωγές καυσίμων και είναι κοινό μυστικό ότι το λαθρεμπόριο βρίσκεται σε έξαρση.

Οταν λειτουργούσε το διυλιστήριο, τροφοδοτούνταν με αργό πετρέλαιο μέσω αγωγού 213 χιλιομέτρων που ξεκινούσε από τις αποθηκευτικές εγκαταστάσεις των ΕΛΠΕ στη Θεσσαλονίκη. Από τότε που διεκόπη η παραγωγή στο διυλιστήριο –βρίσκεται σε διαδικασία shut down -, σταμάτησε και η χρήση του αγωγού.

Σήμερα, έξι σχεδόν χρόνια μετά, η διοίκηση των ΕΛΠΕ βρίσκεται πολύ κοντά σε συμφωνία με την κυβέρνηση της FYROM για την επαναλειτουργία του αγωγού. Τα ΕΛΠΕ επιθυμούν να αξιοποιήσουν την επένδυσή τους και να ενισχύσουν περαιτέρω την παρουσία τους στη γείτονα χώρα στην αγορά των καυσίμων, ενώ η κυβέρνηση επιδιώκει με τη συμφωνία αυτή την αύξηση των φορολογικών εσόδων που θα προέλθουν από τον περιορισμό του λαθρεμπορίου.

Αυτή την περίοδο ολοκληρώνεται η δημιουργία κανονιστικού πλαισίου για τις τελωνειακές αποθήκες και η εναρμόνισή του με τα ευρωπαϊκά δεδομένα, καθώς και η έκδοση αδειών (επανεπιβεβαίωση) με την πλευρά των Σκοπίων να αξιώνει και δικαιώματα επί του αγωγού.

Η επαναπροσέγγιση των δύο χωρών μέσω της συμφωνίας των Πρεσπών δεν έπαιξε ρόλο για την επαναλειτουργία του αγωγού καθώς οι συζητήσεις είχαν ξεκινήσει πολύ νωρίτερα, αλλά είναι γεγονός ότι επισπεύδει τις διαδικασίες. Το κύριο προϊόν που θα διοχετεύεται από τον αγωγό στις δεξαμενές των ΕΛΠΕ, χωρητικότητας 350.000 μετρικών τόνων στα Σκόπια που βρίσκονται 25 χλμ. από την πρωτεύουσα της FYROM, θα είναι το diesel κίνησης, το οποίο είναι το καύσιμο με τη μεγαλύτερη ζήτηση στη γείτονα χώρα.

Tα ΕΛΠΕ σήμερα μέσω βυτίων εξάγουν καύσιμα στη FYROM ενώ δραστηριοποιούνται με τη θυγατρική ΟΚΤΑ και στη λιανική με τη λειτουργία 27 πρατηρίων. Μάλιστα μέσω της αποκλειστικής συνεργασίας της με τη Makpetrol, που διατηρεί 121 πρατήρια, τα συνολικά καύσιμα που πωλούνται στο δίκτυο λιανικής προέρχονται σε ποσοστό 65% από την ΟΚΤΑ. Σημειώνεται ότι η FYROM υποχρεώνει την ΟΚΤΑ να διατηρεί υψηλά στρατηγικά αποθέματα χωρίς κανένα αντισταθμιστικό όφελος.

Εν τω μεταξύ, στο μέτωπο της πώλησης του 50,1% των Ελληνικών Πετρελαίων δημιουργούνται νέα δεδομένα μετά τη γνωμοδότηση της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς ότι ο προτιμητέος επενδυτής θα είναι υποχρεωμένος να υποβάλει δημόσια πρόταση για το σύνολο των μετοχών των ΕΛΠΕ.

«Το Βήμα της Κυριακής» με δημοσίευμά του στις 22 Ιουλίου είχε προϊδεάσει για το πρόβλημα που θα ανέκυπτε με τη δημόσια πρόταση. αφού δεν ήταν σαφές ότι η συγκεκριμένη δημόσια πρόταση εντάσσεται στις εξαιρέσεις των αποκρατικοποιήσεων. Πρόκειται για μια περίπτωση όπου το ΤΑΙΠΕΔ συνελήφθη «κοιμώμενο» καθώς είχε επαναπαυθεί σε γνωμοδότηση δικηγορικού γραφείου, χωρίς όμως να ρωτήσει την Κεφαλαιαγορά. Οπως είναι γνωστό, αν ένας επενδυτής αποκτήσει πάνω από το 33% μιας εισηγμένης εταιρείας και πριν είχε μηδενική συμμετοχή, θα πρέπει να υποβάλει δημόσια προσφορά για το σύνολο των μετοχών. Εξαίρεση υπάρχει όταν πωλεί το Δημόσιο (αποκρατικοποίηση). Στην περίπτωση όμως των ΕΛΠΕ το Δημόσιο πωλεί το 20% και ο όμιλος Λάτση το 30,1%. Η γνωμοδότηση της Κεφαλαιαγοράς τελικά υποχρεώνει τον επικείμενο αγοραστή τού 50,1% να υποβάλει πρόταση για το 100% των μετοχών.

Ουσιαστικά όμως ο προτιμητέος επενδυτής θα πρέπει να υποβάλει πρόταση για το ποσοστό του 19% των μετοχών που βρίσκεται στη διασπορά, καθώς θεωρείται βέβαιο πως το ΤΑΙΠΕΔ και ο όμιλος Λάτση δεν θα ανταποκριθούν στη δημόσια πρόταση και θα διατηρήσουν τα ποσοστά τού 15,5% και του 15,4% αντίστοιχα που θα τους έχουν απομείνει μετά την πώληση του 50,1%.

Υπενθυμίζεται ότι δεσμευτικές οικονομικές προσφορές αναμένεται να υποβάλουν η ελβετική Glencore και η ολλανδική Vitol. Πλέον ο φόβος του ΤΑΙΠΕΔ είναι ότι η απόφαση της Κεφαλαιαγοράς θα λειτουργήσει προσχηματικά και οι δύο ενδιαφερόμενοι θα «πατήσουν» πάνω της για να προσφέρουν χαμηλότερο τίμημα για το 50,1% αφού πλέον θα πρέπει να υπολογίσουν και το κόστος για την απόκτηση επιπλέον 19%.

Σύμφωνα με πληροφορίες οι δύο ενδιαφερόμενοι δύσκολα θα υποβάλουν προσφορά πάνω από 9 ευρώ, με αποτέλεσμα το σύνολο των ΕΛΠΕ να αποτιμάται στα 2,75 δισ. ευρώ και το Δημόσιο να εισπράξει για το 20% περίπου 550 εκατ. ευρώ.

Και εδώ όμως δημιουργείται πλέον ένα μεγάλο ζήτημα που ενδεχομένως να βαρύνει στην ολοκλήρωση ή μη της διαδικασίας πώλησης του 50,1%. Και αυτό δεν είναι άλλο από την ανοδική πορεία της εταιρείας που σύμφωνα με τον πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο του ΔΣ κ. Ευστάθιο Τσοτσορό θα εμφανίσει στο τέλος του 2018 κέρδη ebitda πάνω από 1 δισ. ευρώ. Αν δηλαδή το τίμημα που προτίθενται να υποβάλουν οι δύο ενδιαφερόμενοι αποτιμά την εταιρεία στα 2,75 δισ. τότε ο αγοραστής θα αποκτήσει την εταιρεία προσφέροντας περίπου 2,5 φορές το ebitda, όταν ανάλογες εξαγορές σύγχρονων διυλιστηρίων σε Ευρώπη και ΗΠΑ γίνονται με διψήφιο συντελεστή. Σε μια τέτοια περίπτωση τόσο το ΤΑΙΠΕΔ όσο και ο όμιλος Λάτση ενδεχομένως θα πρέπει να επαναπροσδιορίσουν τη στάση τους.

Τα δημοσιοποιημένα κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων (EBITDA) το πρώτο εξάμηνο – περιλαμβάνονται τα οφέλη από την άνοδο της τιμής των αποθεμάτων – διαμορφώθηκαν στα 475 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 25% σε σχέση με το πρώτο εξάμηνο του 2017, και τα καθαρά κέρδη ενισχύθηκαν κατά 34%, στα 225 εκατ. ευρώ. Από το 2015 έως σήμερα ο δανεισμός του ομίλου έχει υποχωρήσει κατά 1,8 δισ. ευρώ ή σε ποσοστό 28%. Ανάλογα είναι και τα οφέλη από τη μείωση του χρηματοοικονομικού κόστους.

Το πρώτο εξάμηνο του 2015 ο όμιλος δαπάνησε 108 εκατ. ευρώ για τόκους και το πρώτο εξάμηνο του 2018 το ποσό αυτό υποχώρησε στα 78 εκατ. ευρώ (-26,5%). Σε ετήσια βάση στόχος είναι από τα 200 εκατ. ευρώ να υποχωρήσει σε περίπου 120-130 εκατ. ευρώ. Γι’ αυτό και η διοίκηση υποστηρίζει με επίσημες δηλώσεις ότι στο τέλος του 2018 τα δημοσιοποιημένα κέρδη EBITDA του ομίλου θα σημειώσουν ιστορικό ρεκόρ ξεπερνώντας το 1 δισ. ευρώ.