Τα αποσπασματικά κείμενα για τα όνειρα του σπουδαίου δοκιμιογράφου του 20ού αιώνα Βάλτερ Μπένγιαμιν ήταν ως πρόσφατα σχεδόν ελάχιστα σχολιασμένα. Αλλά η συγκρότησή τους σε έναν τόμο, και στο εξωτερικό και στη χώρα μας, είναι η καλύτερη απόδειξη πως ο Μπένγιαμιν, ο πιο πρωτότυπος ίσως στοχαστής της εποχής του, όχι μόνο δεν άφησε ασχολίαστο τον κόσμο των ονείρων αλλά τον ενέταξε στο δικό του σύστημα ανάγνωσης κι ερμηνείας της Ιστορίας. Ο ονειρικός του κόσμος είναι το αντίθετο του αντίστοιχου των υπερρεαλιστών και αφίσταται σε μεγάλο βαθμό της φροϋδικής ερμηνείας. Αφού, για τον Μπένγιαμιν, όλο το παρελθόν μέσω της μνήμης είναι η αρχαιότητα κι η κάθε φάση του πολιτισμού έχει τα δικά της παιδικά χαρακτηριστικά, το όνειρο, συνδεδεμένο με τον ύπνο αλλά και την αφύπνιση, συνιστά ένα ονειρικό σύμπαν, το οποίο προεκτείνεται στη φαντασία ως ιστορική ερμηνεία. Γι’ αυτό, όπως υπάρχει λογοτεχνία και τέχνη της μνήμης, υπάρχει κι αντίστοιχη του ονείρου, όπου συνυπάρχουν και το ατομικό και το ιστορικό παράδειγμα. Για τούτο κι ο Μπένγιαμιν αναφέρεται όχι μόνο στα ατομικά αλλά και στα συλλογικά όνειρα. Κι αναπόφευκτα συνδυάζει τη μαρξιστική και τη φροϋδική προσέγγιση. Επομένως, όπως υπάρχει συλλογικός ύπνος, έτσι θα πρέπει να υπάρχει και συλλογική αφύπνιση, διότι αλλιώς θα επικρατήσει ο υφέρπων φασισμός, όπως και συνέβη τελικά. (Δεν πρέπει να ξεχνά κανείς πως η σύντομη δημιουργική περίοδος της ζωής του Μπένγιαμιν καλύπτει το χρονικό διάστημα από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ως το 1940, όταν ο συγγραφέας αυτοκτόνησε στην πόλη Πορτμπού των γαλλοϊσπανικών συνόρων προκειμένου να μην πέσει στα χέρια της Γκεστάπο.) Οπως όλα τα βιβλία του Μπένγιαμιν έτσι κι αυτό επιδέχεται πολλές αναγνώσεις, η κάθε μια διαφορετική ή συμπληρωματική της άλλης. Οποιος ονειρεύεται (ή μόλις έχει αφυπνιστεί) είναι κι εκείνος ένας flâneur, ένας «πλάνης» μέσα στο αχανές τοπίο της Ιστορίας.
Περιεχόμενο για συνδρομητές
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου από tovima.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
