Ανατροπή ή αλλιώς plot twist: εκείνο το πολύτιμο στοιχείο που μας ωθεί να επιστρέφουμε ξανά και ξανά στον κινηματογράφο, ζώντας μερικές στιγμές έξω από την πραγματικότητα, μέσα στον κόσμο της μεγάλης οθόνης. Με αυτό κατά νου, όπως ορίζει η φετινή θεματολογία του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, ο εικαστικός Στέφανος Ρόκος και ο σκηνοθέτης-σχεδιαστής ανιμέισον, Φωκίων Ξένος εμπνεύστηκαν τη δική τους «ανατροπή», όπως μας εξηγούν, η οποία δίνει ζωή στα δύο ζωγραφικά έργα «Ανατροπή Ι και ΙΙ: Πολύτιμες στιγμές έμπνευσης και ειρήνης».
Τα δύο έργα αποτελούν τις αφίσες του 66ου Φεστιβάλ και «τρυπώνουν» και στα animation σποτ που θα προηγούνται των ταινιών στις προβολές της διοργάνωσης. Μαζί υποκλίνονται όχι στο κινηματογραφικό αποτέλεσμα, αλλά στον αθέατο κόσμο πίσω από τις κάμερες, εκεί που χτυπά η καρδιά της δημιουργίας μίας ταινίας. Το αφιέρωμα συμπληρώνουν δύο διαφορετικά props (αντικείμενα) στην ιστορία, επιλεγμένα τυχαία: ένα τηλέφωνο και ένα αβοκάντο.
Την Παρασκευή 19 Σεπτεμβρίου στο Ζάππειο Μέγαρο είχαμε την ευκαιρία να δούμε από κοντά στην Art Athina (18-22 Σεπτεμβρίου), τα έργα που φιλοτέχνησε για τη φετινή διοργάνωση, ο Στέφανος Ρόκος, γνωστός μας από τη σειρά έργων No More Shall We Part (εμπνευσμένα από το ομότιτλο άλμπουμ του Νικ Κέιβ), αντικριστά το ένα από το άλλο, στο περίπτερο R1 της Γκαλερί Ζουμπουλάκη.
«Ανατροπή Ι και ΙΙ: Πολύτιμες στιγμές έμπνευσης και ειρήνης» στο περίπτερο R1 της Γκαλερί Ζουμπουλάκη, στην Art Athina.
Στιγμές έμπνευσης
Εδώ ο χώρος σφραγίζεται από τον πλουραλισμό των εικόνων, την κίνηση που ρέει, τις έντονες κινηματογραφικές αναφορές και όλα εκείνα που συνθέτουν την έμπνευση και τις καταβολές του εικαστικού, επί μία 15ετία σταθερού επισκέπτη του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, μιξαρισμένα με τα βιώματα της εφηβείας του – τον σουρεαλισμό του Ντέιβιντ Λιντς και τις αντιθέσεις του Ρομάν Πολάνσκι (πιο συγκεκριμένα, την αφηγηματική δεινότητα και την ατμόσφαιρα της ταινίας «Ο ένοικος»).
«Σκοπός μου είναι ο θεατής που θα δει το έργο να μην το εξαντλείσει σε λίγα δευτερόλεπτα αλλά να αφιερώσει λίγο παραπάνω χρόνο.»
Ο Φωκίων Ξένος συνθέτει με τον Στέφανο Ρόκο το δημιουργικό ντουέτο πίσω από τις εικαστικές συνθέσεις, που θα παρατηρούμε συχνά πυκνά, μπαινοβγαίνοντας για ένα δεκαήμερο στις αίθουσες του Φεστιβάλ (30 Οκτωβρίου – 9 Νοεμβρίου). Μαζί τους, οδηγός στο μουσικό σάουντρακ, ο Αμερικανός μουσικός, ελληνικής καταγωγής, Τζιμ Σκλαβούνος (Bad Seeds, Sonic Youth, Teenage Jesus and the Jerks).
«Σκοπός μου είναι ο θεατής που θα δει το έργο να μην το εξαντλείσει σε λίγα δευτερόλεπτα αλλά να αφιερώσει λίγο παραπάνω χρόνο και να χαθεί στην αφήγηση και στον ρυθμό του και όταν απομακρυνθεί από αυτό, να έχει την επιθυμία να επιστρέψει για να το ξαναδεί», μας λέει ο Στέφανος Ρόκος. «Το τέλειο σενάριο θα είναι να το ξαναδεί με νέο μάτι και να ανακαλύψει καινούρια στοιχεία που δεν είχε δει την πρώτη φορά. Στα σποτάκια που έχουμε φτιάξει με τον Φωκίωνα Ξένο έχουμε βάλει ως στόχο οι θεατές που θα τα βλέπουν πριν από κάθε ταινία να μην εξαντλούν το ενδιαφέρον τους στην τρίτη ή και στη δέκατη θέαση, αλλά πάντα να βλέπουν κάτι καινούριο», συμπληρώνει.
Γκαλερί Ζουμπουλάκη, Στέφανος Ρόκος. Ανατροπή ΙΙ: Πολύτιμες στιγμές έμπνευσης και ειρήνης. Ανάθεση για την οπτική ταυτότητα του 66ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.
Το έργο Ανατροπή ΙΙ που αναπαριστά τα γυρίσματα μίας ταινίας, είναι ένα κλείσιμο του ματιού στον Ντέιβιντ Λιντς και τη «Χαμένη Λεωφόρο» του ενώ εμπεριέχει πλήθος λεπτομερειών, όπως είναι, για παράδειγμα, δύο εμβληματικά τοπόσημα της Θεσσαλονίκης, τα μνημεία της Ροτόντας και της Αψίδας του Γαλερίου (Καμάρα). Εδώ αποτυπώνεται τι συμβαίνει μπροστά από την κάμερα του σκηνοθέτη καθώς ο ηθοποιός μεταφορικά αποκτά μία φλόγα στο κεφάλι του. Η σκηνή μπορεί να διαβαστεί διττά: είτε υπάρχει μία φλόγα στο κεφάλι του ηθοποιού εκείνη τη στιγμή για τις ανάγκες του σεναρίου είτε ο ηθοποιός δίνει όλο του το είναι για να βγει σωστά η ερμηνεία!
Διαχωριστική γραμμή
Ο πίνακας Ανατροπή Ι εμπεριέχει μία κάθετη διαχωριστική γραμμή, που ξεχωρίζει τον κόσμο που έχει συγκεντρωθεί μέσα στο στούντιο για τη δημιουργία μιας ταινίας, από την αληθινή ζωή, τον έξω κόσμο – τη φύση με τα ποτάμια, τα πουλιά και τους καταρράκτες – που είναι άδειος. Σε μια γωνιά, ο Μπράιαν Γουίλσον των Beach Boys και o Όζι Όζμπορν των Black Sabbath που έφυγαν φέτος και αυτοί από τη ζωή, αποτελούν ένα φόρο τιμής στους καλλιτέχνες της μουσικής με ειδικός βάρος στον κινηματογράφο ως πηγές έμπνευσης βιογραφιών ή guest εμφανίσεων.
Γκαλερί Ζουμπουλάκη, Στέφανος Ρόκος «Ανατροπή Ι: Πολύτιμες στιγμές έμπνευσης και ειρήνης»
Και τα δύο έργα είναι γεμάτα από λεπτομέρεις και πληροφορίες, όπως είναι και τα credits στο τέλος κάθε ταινίας με όλα τα ονόματα των ανθρώπων που εργάστηκαν για αυτήν πίσω από τις κάμερες. «Έτσι κι εγώ ήθελα να φτιάξω ένα έργο με πολλή πληροφορία ώστε όταν θα πλησιάζεις να βλέπεις τις λεπτομέρειες και κάθε φορά να ανακαλύπτεις καινούρια πράγματα», σχολιάζει ο Στέφανος Ρόκος.
Είναι η τρίτη φορά που ο Στέφανος Ρόκος και ο Φωκίων Ξένος, ο οποίος σκηνοθέτησε και το τρέιλερ του Evia Film Project του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, συνεργάζονται για ένα πρότζεκτ, μετά την έκθεση «Δύο ναοί» (2021) του πρώτου με θέμα την Ιαπωνία και την ατομική του έκθεση «50.000.000 τόνοι τοπίων» την περασμένη άνοιξη, στη Γκαλερί Ζουμπουλάκη. «Πιστεύουμε ότι σε αντίθεση με ένα live action αποτέλεσμα που το βλέπεις μία φορά και μετά σε κάθε προβολή παρατηρείς τα ίδια πράγματα, τα σποτ που έχουμε ετοιμάσει έχουν τόσα πολλά στοιχεία, που έχεις πάντα να ανακαλύψεις κάτι καινούριο στην εικόνα και στο σενάριο. Θα σε βοηθήσει η μουσική να το ακολουθήσεις», διευκρινίζει ο Φωκίων Ξένος.
Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, Ορέστης Ανδρεαδάκης, με τον εικαστικό Στέφανο Ρόκο, που δημιούργησε την οπτική ταυτότητα της 66ης διοργάνωσης του Φεστιβάλ Κινηματγράφου Θεσσαλονίκης.
Όσοι γνωρίζουν το έργο του Στέφανου Ρόκου θα εντοπίσουν και αυτή τη φορά έντονα τα καλλιτεχνικά του στοιχεία στις αφίσες του 66ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης: τη φύση, τα ζώα, τη φωτιά. Τα είδωλα και οι καλλιτέχνες που θαυμάζει από διαφορετικούς χώρους της Τέχνης συνυπάρχουν μέσα στον κινηματογράφο και τις ταινίες. Η αίσθηση της κίνησης και της μουσικότητας εντοπίζεται παντού στους δύο καμβάδες.
Όπως σημειώνει ο Φωκίων Ξένος: «Είναι μία εικαστική επιλογή να μην δείξεις το κινηματογραφικό αποτέλεσμα, αλλά αυτούς που δουλεύουν πίσω από τις κάμερες. Αυτό είναι το plot twist (ανατροπή): δείχνουμε κάτι που είναι θεωρητικά πιο ρεαλιστικό από αυτό που παράγεται, το κινηματογραφικό προϊόν, αλλά το αποδίδουμε με κινούμενο σχέδιο, το οποίο είναι ένας τελείως διαφορετικός τρόπος από τον συνηθισμένο και με ένα σουρεαλισμό που ο Στέφανος έχει πάντα στα έργα του, με πλούσια στοιχεία. Πιστεύουμε ότι στις προβολές του φεστιβάλ οι άνθρωποι θα ανακαλύπτουν κάθε φορά κι άλλα, μικρά πράγματα πριν από κάθε ταινία».
INFO Η Art Athina διεξάγεται από τις 18 έως τις 22 Σεπτεμβρίου 2025. Στο περίπτερο R1 της Γκαλερί Ζουμπουλάκη εκτίθενται μεταξύ άλλων τα ζωγραφικά έργα του Στέφανου Ρόκου «Ανατροπή Ι και ΙΙ: Πολύτιμες στιγμές έμπνευσης και ειρήνης», ανάθεση του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης για την 66η διοργάνωση, καθώς και τα σχέδια που προηγήθηκαν.
