Μέσα σε δέκα μέρες, η Εσθονία έγινε η τρίτη χώρα του ΝΑΤΟ που κατήγγειλε ρωσική παραβίαση του εναέριου χώρου της, μετά από τα προηγούμενα περιστατικά στην Πολωνία και τη Ρουμανία. Την ώρα που οι σχέσεις της Συμμαχίας και της Μόσχας βρίσκονται σε τεντωμένο σχοινί, τρία ρωσικά μαχητικά αεροσκάφη MiG-31 πέταξαν για 12 λεπτά πάνω από το νησί Βαϊντλού που βρίσκεται στον Κόλπο της Φινλανδίας, με αποτέλεσμα να επέμβουν μαχητικά από χώρες μέλη του ΝΑΤΟ που περιπολούν την περιοχή, σύμφωνα με τους υπουργούς Άμυνας και Εξωτερικών της Εσθονίας. Οι εισβολές ρωσικών αεροσκαφών είναι αρκετά συχνές στην περιοχή, αλλά συνήθως δεν διαρκούν όσο το περιστατικό της Παρασκευής, σύμφωνα με ειδικούς.

Συγκεκριμένα, τα ρωσικά MiG-31 αναχαιτίστηκαν από ιταλικά F-35 που βρίσκονται σταθμευμένα στην βάση Έμαρι, καθώς πετούσαν για 9 χιλιόμετρα μέσα στον εσθονικό και κατ’ επέκταση νατοϊκό εναέριο χώρο.

Πρόκειται για την πέμπτη ρωσική παραβίαση στη χώρα της Βαλτικής, «κάτι που από μόνο του είναι απαράδεκτο, όμως την Παρασκευή τρία μαχητικά αεροσκάφη εισήλθαν στον εναέριο χώρο μας, το οποίο είναι θρασύτατο και πρωτοφανές», δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών της Εσθονίας Μάργκους Τσάκνα.

Το περιστατικό έρχεται μόλις μια εβδομάδα αφότου περίπου είκοσι ρωσικά drones εισήλθαν στον εναέριο χώρο της Πολωνίας, επίσης μέλος του ΝΑΤΟ, τη νύχτα της 9ης προς 10η Σεπτεμβρίου. Κάποια από τα drones καταρρίφθηκαν, ενώ στη συνέχεια οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι εκτίμησαν ότι η Ρωσία δοκίμαζε την ετοιμότητα και την αποφασιστικότητα τους. Ακολούθησε μια αντίστοιχη κατηγορία από τη Ρουμανία για την παρουσία ενός ρωσικού drone στον εναέριο χώρο της. Έκτοτε το ΝΑΤΟ έχει ενισχύσει την αμυντική του ετοιμότητα στην ανατολική πτέρυγα του ενάντια στην «απειλή του Κρεμλίνου». Η νέα αποστολή της Συμμαχίας, με την ονομασία «Eastern Sentry» και σκοπό μια πιο συνεκτική άμυνα, ξεκίνησε την περασμένη Παρασκευή, δύο ημέρες μετά την κατάρριψη των drones στην Πολωνία. Το ΝΑΤΟ εκτιμά ότι στην περίπτωση της Εσθονίας, λειτούργησε αποτελεσματικά.

Ρωσικό τεστ ή ατυχείς συμπτώσεις;

Παρά το πέρας δέκα ημερών από την κατάρριψη των ρωσικών drones στην Πολωνία, οι αμερικανικές και δυτικές μυστικές υπηρεσίες δεν έχουν ακόμη καταφέρει να προσδιορίσουν εάν επρόκειτο για ένα τυχαίο γεγονός ή μια σκόπιμη προσπάθεια της Ρωσίας να διερευνήσει τις δυτικές αεράμυνες και να αξιολογήσει την αντίδραση του ΝΑΤΟ, όπως δηλώνουν οι ευρωπαίοι ηγέτες.

Αξιωματούχοι που μίλησαν στο CNN προειδοποίησαν ότι όπως και να έχει, το επεισόδιο εξακολουθεί να αποτελεί ανησυχητικό σημάδι ότι η προθυμία του Κρεμλίνου να εκνευρίσει το ΝΑΤΟ – ίσως με κίνδυνο κλιμάκωσης της σύγκρουσης – έχει αυξηθεί.

Ωστόσο, οι πληροφορίες που συλλέχθηκαν για τα ίδια τα drones – το μοτίβο πτήσης τους και οι τεχνικές τους προδιαγραφές – θεωρήθηκαν αμφιλεγόμενες και δύσκολο να ερμηνευθούν.

Παρά την πεποίθηση της Ευρώπης για σκόπιμη ενέργεια, ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε την περασμένη εβδομάδα στους δημοσιογράφους ότι «θα μπορούσε να έγινε κατά λάθος», με τον πολωνό πρωθυπουργό Ντόναλντ Τουσκ, να απαντά πως «γνωρίζουμε» ότι δεν είναι έτσι.

Το CNN αναφέρει πως έλαβε διαφορετικές απαντήσεις από τους αμερικανούς αξιωματούχους με τους οποίους επικοινώνησε, με έναν να μιλά για πιθανότητες «50-50», ενώ άλλοι δυο δήλωσαν ότι φαινόταν σκόπιμο.

Πάντως, μετά και το περιστατικό της Παρασκευής στην Εσθονία, οι ευρωπαίοι ηγέτες επιμένουν πως η Ρωσία συνεχίζει να δοκιμάζει τα όρια της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας.

Αξιωματούχος των ΗΠΑ, μιλώντας στο Reuters ανώνυμα, σχολίασε πως «είναι δύσκολο να πιστέψει κανείς πως αυτό δεν έγινε επίτηδες».

Αυτό διότι, τα ρωσικά αεροσκάφη είχαν κλειστούς τους πομπούς τους και δεν ήταν σε επαφή με τον έλεγχο εναέριας κυκλοφορίας. «Πώς τρία ρωσικά αεροσκάφη πετάνε έτσι επί 12 λεπτά σε εσθονικό εναέριο χώρο κατά λάθος;» τόνισε ο Αμερικανός. Αναλυτές επισήμαναν πως θα μπορούσε να πρόκειται για σύμπτωση, όμως δεν μπορεί κανείς εύκολα να αγνοήσει το πλαίσιο – τις τόσο κοντινές χρονικά ρωσικές παραβιάσεις.

Σε κάθε περίπτωση, η Εσθονία βλέπει το περιστατικό ως άμεση απειλή για την ασφάλειά της και ως εκ τούτου, όπως και η Πολωνία, ζήτησε την έκτακτη συνεδρίαση του συμβουλίου του ΝΑΤΟ βάσει του Άρθρου 4 της ιδρυτικής συνθήκης της Συμμαχίας, που προβλέπει διαβουλεύσεις αλλά όχι την άμεση ανάληψη δράσης. Είναι η 9η φορά που ενεργοποιείται το Άρθρο 4 από την ίδρυση του ΝΑΤΟ το 1949 – η 2η μέσα σε 10 μέρες, ενώ πέντε εξ αυτών ήταν κατόπιν αιτήματος της Τουρκίας, για απειλές από τη Συρία και το Ιράκ, μεταξύ του 2003 και 2020.