Η αμφισβήτηση της αμερικανικής ηγεμονίας από μια αναδυόμενη συμμαχία μεταξύ της Κίνας, της Ρωσίας και της Ινδίας είναι το βασικό μήνυμα που στέλνουν οι ηγέτες των τριών χωρών από τη σύνοδο κορυφής του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης (SCO) και την πλανητική σκακιέρα που στήθηκε στην κινεζική πόλη Τιαντζίν.
Παρουσία ακόμη 7 αρχηγών κρατών που συμμετέχουν στο οργανισμό και των ηγετών 17 χωρών που διατηρούν εταιρική σχέση με τον SCO, οι τρεις ισχυροί άνδρες της Ευρασίας -ο Κινέζος πρόεδρος Σι, ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν και ο Ινδός πρωθυπουργός Μόντι- περιέγραψαν ένα εναλλακτικό μοντέλο διεθνών σχέσεων, όπου οι ίδιοι και οι χώρες τους δεν θα είναι οι «παρίες» αλλά οι διαμορφωτές μιας νέας παγκόσμιας τάξης, όπου οι ΗΠΑ δεν θα έχουν τον πρώτο ρόλο και όπου η Ευρώπη κινδυνεύει να βρεθεί ουραγός σε ραγδαίες γεωπολιτικές αναδιατάξεις.
Δύο εβδομάδες μετά από τη συνάντηση κορυφής ΗΠΑ-Ρωσίας στην Αλάσκα, η Κίνα διεκδικεί τον ηγετικό ρόλο που της αναλογεί (προς το παρόν σε οικονομικό, στο μέλλον και σε στρατιωτικό επίπεδο), ως τρίτος πόλος και συνδιαμορφωτής των παγκόσμιων ισορροπιών. Σε γενικές γραμμές η κυβέρνηση του Πεκίνου δεν είπε κάτι καινούργιο, ο Ρώσος πρόεδρος επανέλαβε τα γνωστά επιχειρήματα για την εισβολή στην Ουκρανία, ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν πλασαρίστηκε πάλι ανάμεσα σε ισχυρούς διαψεύδοντας τα περί διεθνούς απομόνωσής του. Ο Κινέζος οικοδεσπότης προέτρεψε όλους να αντιταχθούν στη νοοτροπία του Ψυχρού Πολέμου και στην τακτική του εκφοβισμού, δείχνοντας προς την Ουάσιγκτον του Ντόναλντ Τραμπ ενώ εμφανίσθηκε ως υπέρμαχος των κανόνων του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου.
Η «απάντηση» στον Τραμπ
Όμως το πρώτο ταξίδι του Ινδού πρωθυπουργού στην Κίνα μετά από επτά χρόνια, οι γέφυρες που στήνονται μεταξύ των δυο πολυπληθέστερων χωρών του πλανήτη και η εμβάθυνση της συνεργασίας τους με τη Μόσχα, η συνολική εικόνα της συνόδου και οι συμβολισμοί που εξέπεμψε θορυβούν τη Δύση όσο ποτέ άλλοτε (ακόμα περισσότερο ευρωπαϊκές δυνάμεις όπως τη Γερμανία, τη Γαλλία, τη Βρετανία που ταλανίζονται από οικονομικά και πολιτικά προβλήματα).
Τα περισσότερα δυτικά μέσα ενημέρωσης ανέδειξαν τα στιγμιότυπα από τη συνάντηση των ηγετών Ρωσίας-Ινδίας-Κίνας, την είσοδο Πούτιν-Μόντι που κρατούσαν ο ένας το χέρι του άλλου, τους εναγκαλισμούς και το εγκάρδιο πηγαδάκι με τον Σι. Ακόμα μεγαλύτερη σημασία είχε όμως, σε συμβολικό και ουσιαστικό επίπεδο, το 45λεπτο τετ α τετ του Ρώσου προέδρου με τον Ινδό πρωθυπουργό μέσα στην προεδρική λιμουζίνα του πρώτου, μακριά από τα βλέμματα και τα αυτιά κάθε …περίεργου.
Ήταν, κατά κάποιο τρόπο, μια ρωσική προέκταση της διπλωματίας της …λιμουζίνας που εγκαινίασε ο Ντόναλντ Τραμπ υποδεχόμενος τον Πούτιν στην Αλάσκα στις 15 Αυγούστου. Από τότε μέχρι σήμερα μεσολάβησε η επιβολή οικονομικών κυρώσεων από τον Τραμπ στην Ινδία επειδή εξακολουθεί να προμηθεύεται φτηνό ρωσικό πετρέλαιο.
Οι λεπτές ισορροπίες πίσω από τα χαμόγελα
Ωστόσο, τα μεγάλα λόγια δεν προεξοφλούν την επιτυχία του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης, πόσο μάλλον την δημιουργία ενός ισχυρού άξονα Κίνας-Ρωσίας- Ινδίας, καθώς θα πρέπει να ξεπεραστούν μια σειρά από διμερή προβλήματα και ανταγωνισμοί δεκαετιών. Μόλις τον περασμένο Μάιο, η Ινδία και το Πακιστάν (επίσης μέλος τουSCO), πυρηνικές δυνάμεις και οι δύο, έφτασαν στα πρόθυρα γενικευμένης σύγκρουσης, την οποία λέει πως απέτρεψε ο Τραμπ με προσωπικούς χειρισμούς.
Η Κίνα που αποτελεί πλέον τον βασικό προμηθευτή οπλικών συστημάτων του Πακιστάν θα επιθυμούσε να αναλάβει μεσολαβητικό ρόλο (όπως έπραξε επιτυχώς μεταξύ Ιράν και Σαουδικής Αραβίας), όμως αυτό προσκρούει στο ινδικό δόγμα της ανεξαρτησίας. Σε κάθε περίπτωση όμως, οι εμπορικοί πόλεμοι που κήρυξε ο Τραμπ, πλήττουν εχθρούς και φίλους στην Ευρασία, γεννώντας ευκαιρίες για το Πεκίνο σε όλους τους τομείς.
Οι περισσότεροι από τους ξένους ηγέτες θα παραμείνουν στην Κίνα μέχρι την Τετάρτη για να παρακολουθήσουν τη μεγάλη στρατιωτική παρέλαση στο Πεκίνο για τα 80 χρόνια από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Στην παρέλαση αναμένεται ότι θα παρουσιαστούν καινούργια οπλικά συστήματα (πύραυλοι, αεροσκάφη και drones) που σε συνδυασμό με τη μαζική ναυπήγηση πολεμικών πλοίων οδηγούν σε ανατροπή των στρατιωτικών ισορροπιών στον Ειρηνικό με μια άνευ προηγουμένου κινεζική προβολή ισχύος απέναντι στις ΗΠΑ.
