Μια σειρά εμποδίων φαίνεται πως προκύπτουν σχετικά με την έγκριση της πολυσυζητημένης εμπορικής συμφωνίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των ΗΠΑ, η οποία ως στόχο έχει να περιορίσει τη δασμολογική πολιτική Τραμπ σε λογικά πλαίσια, παρότι χαρακτηρίστηκε σε μεγάλο βαθμό αρνητική για την ΕΕ.
To μεγάλο εμπόδιο, όπως αναφέρει σε άρθρο του το Politico, φαίνεται πως προκύπτει από την αντίθεση της δεύτερης μεγαλύτερης δύναμης στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, της Συμμαχίας Δημοκρατών και Σοσιαλιστών. Αυτή η αντίθεση αναμένεται να δυσκολέψει ιδιαίτερα τη συγκέντρωση των απαραίτητων ψήφων στην ολομέλεια ώστε η συμφωνία να εγκριθεί και εν συνεχεία να προχωρήσει η εφαρμογή της.
«Είμαστε σθεναρά αντίθετοι στη συμφωνία», δήλωσε στο χαρακτηριστικά η Ιράτσε Γκαρσία Πέρες, επικεφαλής της κοινοβουλευτικής ομάδας των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (S&D).
Τι σημαίνει η αντίθεση των Σοσιαλιστών
Η στάση αυτή των Σοσιαλιστών θέτει πρώτα απ’ όλα σε αμφισβήτηση τις προσπάθειες της ΕΕ να παρουσιάσει το σύμφωνο ως διαφύλαξη της διατλαντικής ενότητας έναντι της Μόσχας. Επίσης, βαθαίνει τη ρήξη με τους κεντροδεξιούς συμμάχους τους, το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ), το οποίο υποστηρίζει τη συμφωνία και παραδοσιακά συνεργάζεται με τους Σοσιαλιστές για την υπερψήφιση των σημαντικών νομοθετικών πρωτοβουλιών της Ένωσης.
Η αντιπαράθεση έρχεται μάλιστα λίγες εβδομάδες αφότου η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αναγκάστηκε να δεσμευθεί για μία ευρεία δέσμη κοινωνικών δαπανών για να εξασφαλίσει την υποστήριξη των Σοσιαλιστών, έτσι ώστε να παραμείνει στη θέση της, επιβιώνοντας της πρότασης μομφής που είχε κατατεθεί τότε εναντίον της.
Σύμφωνα με τους υπολογισμούς, η θετική ψήφος των Σοσιαλιστών κρίνεται απαραίτητη για την επικύρωση της συμφωνίας, γεγονός που καθιστά τις δηλώσεις της κ. Γκαρσία Πέρες ιδιαίτερα σημαντικές. Ο ξεκάθαρος τόνος τον οποίο επέλεξε να χρησιμοποιήσει μάλιστα δίνει, τουλάχιστον προς ώρας, την εντύπωση ότι πολύ δύσκολα θα υπάρξει μεταστροφή στο πλαίσιο κάποιας πολιτικής διαπραγμάτευσης με τον κεντροδεξιά.
Η αποστασιοποίηση Κόστα
Παράλληλα, ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, κράτησε αποστάσεις από την εν λόγω συμφωνία, παραδεχόμενος ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία αποτέλεσε παράγοντα για την αποδοχή της από την ΕΕ.
«Σίγουρα δεν πανηγυρίζουμε για την επιστροφή των δασμών. Αλλά η κλιμάκωση της έντασης με έναν βασικό σύμμαχο εξαιτίας των δασμών, ενώ τα ανατολικά μας σύνορα απειλούνται, θα ήταν ένας απερίσκεπτος κίνδυνος», δήλωσε ο Κόστα σε κεντρική ομιλία του στο Στρατηγικό Φόρουμ του Μπλεντ στη Σλοβενία, τη Δευτέρα.
«Η σταθεροποίηση των διατλαντικών σχέσεων και η εξασφάλιση της αμερικανικής συμβολής στην ασφάλεια της Ουκρανίας υπήρξαν ύψιστη προτεραιότητα», πρόσθεσε.
Διάσταση με τη φον ντερ Λάιεν
Οι δηλώσεις του μάλιστα έρχονται σε αντίθεση με τη στάση της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία έχει επιμείνει ότι η συμφωνία — που επιβάλλει βασικό δασμό 15% στις ευρωπαϊκές εξαγωγές — δεν έχει καμία σχέση με τη διατήρηση της υποστήριξης του Προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, προς την Ουκρανία.
«Δεν υπάρχει καμία σύνδεση μεταξύ των δύο», ανέφερε χαρακτηριστικά η φον ντερ Λάιεν σε συνέντευξη Τύπου στη Φινλανδία την Παρασκευή, όταν ρωτήθηκε αν οι ανησυχίες για την ασφάλεια επηρέασαν την ΕΕ ώστε να συμφωνήσει στη συμφωνία του Ιουλίου. Υπερασπίστηκε τη συμφωνία, η οποία έχει επικριθεί από ορισμένες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ως ταπεινωτική υποχώρηση στις αμερικανικές απαιτήσεις, λέγοντας ότι πρόκειται για «μια καλή εμπορική συμφωνία».
Υπενθυμίζεται ότι ο Αντόνιο Κόστα προέρχεται από τους Σοσιαλιστές ενώ η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν από το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα.
Η πιθανή παραβίαση των κανόνων του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου
Παράλληλα, ένας άλλος παράγοντας που μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα στην επικύρωση της συμφωνίας είναι η πιθανή παραβίαση των κανόνων του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου. Πιο συγκεκριμένα, παρέχοντας δασμολογικά πλεονεκτήματα στις ΗΠΑ, η ΕΕ κινδυνεύει να παραβιάσει τους διεθνείς εμπορικούς κανόνες του ΠΟΕ και συγκεκριμένα την αρχή του μάλλον ευνοούμενου κράτους (ΜΕΚ).
Ο συγκεκριμένος κανόνας αναφέρει ότι κάθε δασμολογικό πλεονέκτημα που χορηγείται σε ένα μέλος του ΠΟΕ πρέπει να επεκτείνεται σε όλα τα μέλη του. Όμως, εφαρμόζοντας δασμούς 0% στα αμερικανικά βιομηχανικά προϊόντα και σε ορισμένα γεωργικά προϊόντα, η ΕΕ προσφέρει πράγματι ένα πλεονέκτημα που εισάγει διακρίσεις εις βάρος άλλων διεθνών εταίρων της, οι οποίοι δεν επωφελούνται από την ίδια πρόσβαση στην αγορά της.
Από την πλευρά της, η Επιτροπή απαντά σε αυτές τις αιτιάσεις λέγοντας πως το καταστατικό του ΠΟΕ προβλέπει την εξαίρεση από την αρχή του ΜΕΚ στο άρθρο 24, το οποίο επιτρέπει ζώνες ελεύθερων συναλλαγών ή προσωρινές συμφωνίες, υπό την προϋπόθεση ότι καλύπτουν την πλειονότητα των συναλλαγών, υποστηρίζοντας ότι και η εν λόγω συμφωνία εμπίπτει στη συγκεκριμένη προϋπόθεση.
