Κυρίες και κύριοι,
Σήμερα, στην εποχή της «τηλεγραφικής» επικοινωνίας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχει σημασία η ανάδειξη του ουσιαστικού λόγου, του λόγου που προτάσσει την έρευνα, την ανάλυση, τη σύνθεση επιχειρημάτων και την κριτική σκέψη και στο πλαίσιο αυτό η πρωτοβουλία της εφημερίδας το ΒΗΜΑ, το 2020, για την υποστήριξη μαθητικών εφημερίδων, ήταν φανερό από την αρχή ότι είχε μεγάλη σημασία.
Τρία χρόνια μετά, αυτή η πρωτοβουλία του ΒΗΜΑΤΟΣ που ξεκίνησε με την στήριξη της κυρίας Φωτεινής Υψηλάντη, απέδειξε την αξία της, αριθμεί ήδη την έκδοση 33 Μαθητικών Εφημερίδων από όλη την Ελλάδα.
Τιμητική βράβευση
Πρόκειται για έναν θεσμό που κέρδισε το Τιμητικό Βραβείο στις 3 Ιουλίου 2023 στο πλαίσιο των βραβείων Education Leaders Awards και με το βραβείο αυτό τιμήθηκε ασφαλώς το ΒΗΜΑ και τα στελέχη του που έχουν αφοσιωθεί στην υποστήριξη του θεσμού αυτού, όπως η αρχισυντάκτρια και επικεφαλής των εκπαιδευτικών θεμάτων του ΒΗΜΑΤΟΣ, κυρία Μάρνυ Παπαματθαίου.
Με ήδη 33 εκδόσεις, ο θεσμός αυτός έχει αποκτήσει μια μοναδική δυναμική, όπως βλέπουμε και σήμερα από την έκθεση «Η Ελλάδα μέσα από τα μάτια των μαθητών» όπου παρουσιάζονται τα εξώφυλλα των Μαθητικών Εφημερίδων μαζί με τα πρωτότυπα έργα ζωγραφικής που φιλοτέχνησαν τελειόφοιτοι και απόφοιτοι της Σχολής Καλών Τεχνών.
Οι Μαθητικές Εφημερίδες που υποστηρίζει το ΒΗΜΑ στην εκτέλεση και στην παραγωγή τους και ταυτόχρονα τους προσφέρει αυτή την μοναδική προβολή, καθώς κυκλοφορούν με την εφημερίδα σε όλη την Ελλάδα είναι μια πρωτοβουλία πρώτης γραμμής για πολλούς λόγους.
Πρωτοβουλία πρώτης γράμμης
Πρώτον, είναι μια πρωτοβουλία καλλιέργειας του λόγου, της κριτικής σκέψης και του δημοκρατικού ήθους ενώ ταυτόχρονα προσφέρεται η δυνατότητα για την ανάπτυξη νέων ταλέντων στον γραπτό λόγο από όλη την Ελλάδα. Να είστε βέβαιοι ότι σε 10, 20 ή 30 χρόνια θα διαβάσουμε πολλές συνεντεύξεις ανθρώπων από κάθε τομέα, αλλά και κείμενα δημοσιογράφων που θα μας υπενθυμίσουν ότι έγραψαν για πρώτη φορά σε μια από τις Μαθητικές Εφημερίδες που κυκλοφόρησαν με το ΒΗΜΑ. Όταν ένα παιδί σήμερα έχει τη φιλοδοξία να δοκιμάσει τις ικανότητές του και να γράψει και να υπογράψει σε μια εφημερίδα, τότε βάζει υποθήκες για το μέλλον.
Δεύτερον, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η πρωτοβουλία αυτή συμβάλλει στην ανανέωση του ενδιαφέροντος για τη δημοσιογραφία ως λειτούργημα ήδη από τις πιο μικρές ηλικίες και είναι βέβαιο ότι θα αποτελέσει ένα σημαντικό φυτώριο για την δημοσιογραφία του μέλλοντος. Η δημοσιογραφία του μέλλοντος, ακόμα κι αν δεν θα διαδίδεται με τη μορφή χαρτιού, αλλά ψηφιακής σελίδας, όπως κάποιοι προβλέπουν, δεν μπορεί παρά να περιέχει τη σκέψη, την ποιότητα και τον προβληματισμό που χαρακτηρίζει σήμερα την σοβαρή και ποιοτική έντυπη δημοσιογραφία. Και οι Μαθητικές Εφημερίδες εμπνέουν στη νέα γενιά τις αξίες αυτές.
Στιγμιότυπο από την έκθεση των Μαθητικών Εφημερίδων
Τρίτον, οι Μαθητικές Εφημερίδες θέτουν ψηλά τον πήχη, όπως έτσι πρέπει να συμβαίνει για κάθε μας πρωτοβουλία. Διότι οι μαθητές αναλαμβάνουν μια πρόκληση, να γράψουν σε ένα επίπεδο που θα είναι αποδεκτό από μία από τις πιο έγκυρες και πιο ιστορικές εφημερίδες του τόπου μας. Όταν ηγείται σε αυτή την πρωτοβουλία το ΒΗΜΑ είναι αυτονόητο ότι οι μαθητές έχουν μπροστά τους ένα υψηλό πρότυπο που καθοδηγεί το ύφος και την ποιότητα της εργασίας που θα προτείνουν. Παράλληλα, καλλιεργείται η άμιλλα, στο πλαίσιο μιας εργασίας που συνδέει την παράδοση με το μέλλον. Γιατί τα παιδιά είναι το μέλλον, δημιουργούν το μέλλον, αλλά το μέλλον δεν θα έλθει χωρίς εκείνοι που το χτίζουν να εμπεριέχουν στη σκέψη τους τη γνώση της παράδοσης.
Τέταρτον, θα έλεγα ότι είναι μια «αιρετική» πρωτοβουλία αφού καλείτε τους μαθητές να γράψουν στο χαρτί και σε μάκρος, και όχι μόνο στην ιστοσελίδα. Ο μαθητής «προκαλείται» και «προσκαλείται» να παραμερίσει τις εφαρμογές με τις «ευκολίες», με τα τηλεγραφικά κείμενα, με τα συνθήματα, αλλά να αντιληφθεί στην πράξη την αξία του κειμένου ροής που δημιουργεί ο ίδιος. Μια αξία πολύ μεγαλύτερη από μια ανάρτηση. Οι Μαθητικές Εφημερίδες είναι πρότυπο και παράδειγμα ότι ο γραπτός λόγος υπάρχει πέρα από το X – Twitter και το Facebook, η επικοινωνία απόψεων και θέσεων και γεγονότων υπάρχει πέρα από το Tik-Tok. Ότι οι μοντέρνες αυτές ηλεκτρονικές εφαρμογές είναι υποσημείωση και όχι κανόνας στην ιστορία του λόγου και της σκέψης.
Η ποικιλομορφία της πατρίδας μας
Πέμπτον, η επιλογή μαθητικών εφημερίδων από διαφορετικές περιοχές και πόλεις της Ελλάδας αναδεικνύουν τον πλούτο, το εύρος, τη δυναμική και την ποικιλομορφία της πατρίδας μας και υποβάλλουν την σκέψη ότι κάθε πόλη, ακόμα και η πιο απομακρυσμένη μπορεί να βρει θέση στην πρώτη γραμμή της αθηναϊκής ενημέρωσης, κάθε πόλη ακόμα και η πιο απομακρυσμένη, μπορεί να επικοινωνήσει με κάθε άλλη περιοχή της Ελλάδας μέσα από το ΒΗΜΑ. Μέσα από τις Μαθητικές Εφημερίδες το ΒΗΜΑ δίνει βήμα σε κάθε πόλη, όχι μόνο στους μαθητές. Οι μαθητές, μέσα από το ΒΗΜΑ, δίνουν βήμα στα πρόσωπα και στα δρώμενα της πόλης τους. Έτσι, η περιφέρεια αποκτά κεντρική θέση, η επαρχία γίνεται επίκεντρο που μπορεί να έχει το δικό της βηματισμό.
Κατά συνέπεια, με βάση όλα τα παραπάνω, οι Μαθητικές Εφημερίδες του ΒΗΜΑΤΟΣ είναι σαφώς μια πρωτοβουλία που δίνει πνοή σε τόπους και σε ανθρώπους, που δίνει ζωή στη σκέψη, στη δημοσιογραφία, στη δράση, στην παρέμβαση, στην αντιπαράθεση ιδεών και απόψεων και είναι τελικά ένα μάθημα δημοκρατίας, αλλά και ένα μήνυμα αισιοδοξίας για το αύριο. Με τις Μαθητικές Εφημερίδες το ΒΗΜΑ δίνει βήμα στο αύριο, δημοσιεύει και κυκλοφορεί στιγμιότυπα από το ελληνικό αύριο, που δεν είναι παρά οι σκέψεις, τα ιδανικά, οι απόψεις και τα αισθήματα των δυναμικών και ανήσυχων σημερινών μαθητών.
Ο ανθρώπινος παράγοντας
Σε μια εποχή που λέμε ότι η Τεχνητή Νοημοσύνη θα αναλάβει τα πάντα ή θα είναι δίπλα μας για να μας συμβουλεύει για τα πάντα και να μας ενισχύει σε όλα, πρωτοβουλίες όπως αυτή μεταδίδουν το σωστό μήνυμα, ότι ο ανθρώπινος παράγοντας πρέπει να εξασκηθεί έτσι ώστε, μαζί με όλα τα εργαλεία της τεχνολογίας, να συνεχίσει να πρωταγωνιστεί στη νέα εποχή, μέσα στις επόμενες δεκαετίες. Οι άνθρωποι του αύριο πρέπει να μην φοβούνται την τεχνολογία, αλλά ούτε πρέπει να τα περιμένουν όλα από την τεχνολογία. Πρέπει, συγκεκριμένα, να μπορούν να αξιοποιούν την τεχνολογία για να πολλαπλασιάζουν τις δυνατότητές τους επίλυσης προβλημάτων. Και αυτό είναι που προσφέρει η εκπαίδευση στην κριτική σκέψη και στη γραφή.
Στο υπουργείο Παιδείας είμαστε προσηλωμένοι στην διαμόρφωση, ενίσχυση και διάδοση μιας εκπαίδευσης ανοιχτής, πλουραλιστικής, δυναμικής και σύγχρονης, μιας παιδείας που ενσωματώνει όλες τις μεγάλες διεθνείς καινοτομίες στη σκέψη και την τεχνολογία, μιας εκπαίδευσης που δεν είναι «τιμωρητική», δεν εκβιάζει τη γνώση μέσω της τιμωρίας και της βαθμολογίας, αλλά εμπνέει τον μαθητή να ασχοληθεί ο ίδιος για να μάθει περισσότερα. Μια φιλελεύθερη παιδεία ανοιχτών οριζόντων σε κάθε βαθμίδα της εκπαίδευσης, μια παιδεία που αντικαθιστά το άγχος με το πάθος.
Στη θέση του άγχους για μια τυπική επίδοση, βάζουμε το πάθος για την κατάκτηση του αύριο στη γνώση, στην επιστήμη, στις ανθρωπιστικές σπουδές. Η εποχή μας χαρακτηρίζεται ακριβώς από μια έκρηξη νέας, ελκυστικής, εντυπωσιακής γνώσης και εμείς, ο καθένας από μας, σε όλες τις ηλικίες αλλά προπαντός οι μαθητές, ζούμε σε μια «αυλή των θαυμάτων». Μπορούμε δηλαδή να δούμε τη γνώση, όχι ως μια «τεχνική υποχρέωση», αλλά ως μια πρόκληση, ως ένα όραμα για το δικό μας αύριο μέσα σε σύγχρονο εκπαιδευτικό περιβάλλον. Αυτό το σύγχρονο εκπαιδευτικό περιβάλλον δημιουργούμε, με θεσμικές παρεμβάσεις και με νέες επενδύσεις και θεωρούμε ότι θα μπορέσουμε να βρεθούμε στο ύψος των προσδοκιών μαθητών και γονέων.
Σε αυτό το πυκνό πεδίο, σε αυτό το οικοσύστημα γνώσης και εκπαίδευσης που υπάρχει παντού γύρω μας, εντάσσω και τις Μαθητικές Εφημερίδες.
Γιατί πάνω από όλα οι Μαθητικές Εφημερίδες είναι μια Πράξη Εκπαίδευσης με την ευρεία έννοια, αλλά και μια Πρωτοβουλία Σύμπραξης τόπων, θεσμών και γενεών. Οι μαθητές που συμμετείχαν σε αυτές τις 33 εφημερίδες πρέπει να είναι υπερήφανοι για τη δουλειά τους και για το γεγονός ότι η δουλειά αυτή κρίθηκε κατάλληλη για να συνοδεύει, ως ένθετο, το ΒΗΜΑ της ΚΥΡΙΑΚΗΣ, αλλά και οι άνθρωποι του ΒΗΜΑΤΟΣ θα πρέπει να αισθάνονται υπερήφανοι που μερικοί από τους αρίστους του μέλλοντος, οι μαθητές-δημοσιογράφοι από όλη την Ελλάδα φιλοξενήθηκαν και θα φιλοξενηθούν στις σελίδες και στις εκδόσεις του.
Σας συγχαίρω και πάλι για την πρωτοβουλία αυτή και σας εύχομαι καλή επιτυχία και στο μέλλον.
Σας ευχαριστώ.
Κυριάκος Πιερρακάκης. Υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού
