Οταν η νοσηλεία αυξάνει τη θνησιμότητα: Από τι κινδυνεύουμε – Τι μπορεί να πάει στραβά

Επιπλοκές και ατυχήματα, πέρα από τις γνωστές παρενέργειες των φαρμάκων, μπορούν να συμβούν κατά τη διάρκεια νοσηλείας από το πιο απλό ως το πιο δύσκολο περιστατικό που μας έκανε να μπούμε στο νοσοκομείο.

Το ποσοστό των ανεπιθύμητων ενεργειών που μπορεί να συμβούν γενικά, στη διάρκεια μιας νοσηλείας, είναι 7%, όμως στις περιπτώσεις εμφράγματος, καρδιακής ανεπάρκειας, πνευμονίας και σοβαρών χειρουργικών επεμβάσεων, τα ποσοστά αυξάνονται σημαντικά.

Σχετική μελέτη που δημοσιεύθηκε στο JAMA, συμπεριέλαβε 244.542 ενήλικες ασθενείς που νοσηλεύτηκαν σε 3.156 νοσοκομεία επείγουσας περίθαλψης των ΗΠΑ και αφορούσε τις παραπάνω τέσσερις ομάδες παθήσεων για τις οποίες δόθηκαν 190286 εξιτήρια μεταξύ των ετών 2010 – 2019. Οι πάσχοντες από οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου αποτελούσαν το 17% του δείγματος, από καρδιακή ανεπάρκεια επίσης το 17% του δείγματος, από πνευμονία το 21% και λόγω σοβαρών χειρουργικών επεμβάσεων το 22%. Οι ασθενείς με άλλες παθήσεις αφορούσαν το 22% του δείγματος. Οι ασθενείς που μετείχαν στη μελέτη, ελέγχθηκαν και για συννοσηρότητες όπως καρδιακή ανεπάρκεια, παχυσαρκία, στεφανιαία νόσο, νεφρική νόσο, αγγειακή νόσο του εγκεφάλου, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, καρκίνο, διαβήτη και κάπνισμα.

• Διαβάστε επίσης: Σε νέα φάση τα νοσοκομεία: Το ηλεκτρονικό μάτι, οι ριζικές αλλαγές, τα οφέλη

Τι μπορεί να πάει στραβά

Οι ανεπιθύμητες ενέργειες που καταγράφηκαν αφορούσαν φάρμακα (διγοξίνη, υπογλυκαιμικούς παράγοντες, ηπαρίνη, ηπαρίνη χαμηλού μοριακού βάρους και αναστολείς του παράγοντα Xa, βαρφαρίνη), ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις (από κλωστηρίδιο το δύσκολο, σταφυλόκοκκο ανθεκτικό στη μεθυκιλλινη, εντερόκοκκο ανθεκτικό στη βανκομυκίνη, λοιμώξεις αίματος που σχετίζονται με την κεντρική γραμμή, μετεγχειρητική πνευμονία, λοιμώξεις του ουροποιητικού που σχετίζονται με καθετήρα με διάγνωση γιατρού ή πνευμονία που σχετίζεται με τον αναπνευστήρα), επιπλοκές μετά από χειρουργείο (αρθροπλαστική ισχίου ή γόνατος) και γενικές παρενέργειες, όπως έλκη κατάκλισης ή πτώσεις.

Η εξέλιξη

Από τη μελέτη διαπιστώθηκε ότι από το 2010 έως το 2019, οι ανεπιθύμητες ενέργειες

1. για οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου μειώθηκαν από 218 σε 139 ανά 1000 εξιτήρια (από 21,8% σε 13,9%, αντίστοιχα),
2. για καρδιακή ανεπάρκεια μειώθηκαν από 168 σε 116 ανά 1000 εξιτήρια,
3. για την πνευμονία μειώθηκαν από 195 σε 119 ανά 100 εξιτήρια και
4. για μεγάλες χειρουργικές επεμβάσεις μειώθηκαν από 204 σε 130 ανά 1000 εξιτήρια.

Για όλες τις άλλες καταστάσεις από το 2012 έως το 2019, το ποσοστό ανεπιθύμητων ενεργειών παρέμεινε αμετάβλητο σε 70 ανεπιθύμητες ενέργειες ανά 1000 εξιτήρια.

Τριπλάσια θνησιμότητα και αυξημένη νοσηλεία

Για τις τέσσερις συγκεκριμένες ομάδες (οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, καρδιακή ανεπάρκεια, πνευμονία και μεγάλες χειρουργικές επεμβάσεις), η ενδονοσοκομειακή θνησιμότητα για όλες τις παραπάνω παθήσεις συνολικά, μειώθηκε από 4,6% το 2010 σε 2,7% το 2019.

Αντίθετα, για όλες τις άλλες παθήσεις που χρειάζονταν νοσηλεία, η συνολική ενδονοσοκομειακή θνησιμότητα αυξήθηκε από 1,2% το 2012 σε 2,2% το 2016 και έπεσε στο 1,7% το 2019.

Σημαντικές διαφορές παρατηρήθηκαν στην ενδονοσοκομειακή θνησιμότητα και τη διάρκεια νοσηλείας στους ασθενείς που δεν αντιμετώπισαν παρενέργειες, έναντι των ασθενών που αντιμετώπισαν έστω και μία παρενέργεια από αυτές που μελετήθηκαν.

Από το 2010 έως το 2019, η νοσηλεία στους ασθενείς των τεσσάρων παθήσεων που μελετήθηκαν μειώθηκε ελαφρά, σε σύγκριση με τους ασθενείς που νοσηλεύθηκαν για άλλους λόγους, των οποίων η νοσηλεία αυξήθηκε ελαφρά.

Οι ασθενείς με ανεπιθύμητες ενέργειες είχαν σημαντικά υψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας και μεγαλύτερη διάρκεια παραμονής.

Η ενδονοσοκομειακή θνησιμότητα ήταν 10,2% για ασθενείς με μία ή περισσότερες ανεπιθύμητες ενέργειες στην ομάδα για τις 4 σοβαρές παθήσεις που μελετήθηκαν, έναντι 6,7% για των ασθενών όλων των άλλων παθήσεων που χρειάστηκαν νοσηλεία. Αντίστοιχα, οι ασθενείς που δεν αντιμετώπισαν ανεπιθύμητες ενέργειες, είχαν ποσοστά θνησιμότητας 3,4% και 1,4%. αντίστοιχα.

Επιπλέον, οι ασθενείς με τουλάχιστον ένα ανεπιθύμητο συμβάν στην ομάδα των τεσσάρων παθήσεων που μελετήθηκαν, είχαν μέση διάρκεια παραμονής στο νοσοκομείο 9,9 ημέρες έναντι 4,1 ημερών στους ασθενείς χωρίς ανεπιθύμητες ενέργειες.

Ανάλογα, και οι ασθενείς με τουλάχιστον ένα ανεπιθύμητο συμβάν στην ομάδα όλων των άλλων παθήσεων που χρειάστηκαν νοσηλεία, η διάρκεια παραμονής στο νοσοκομείο ήταν 9,1 ημέρες έναντι 3,6 ημερών στους ασθενείς χωρίς ανεπιθύμητες ενέργειες.