Με πολεμικό σενάριο παρατεταμένης κρίσης λειτουργούν αυτή τη στιγμή οι ελληνικές επιχειρήσεις που έχουν έκθεση, παραγωγικά, εμπορικά και εξαγωγικά, στη ρωσική και στην ουκρανική αγορά, την ώρα που το σύνολο του επιχειρηματικού κόσμου «βλέπει» με τρόμο το ενεργειακό κόστος να εκτινάσσεται σε πρωτόγνωρα επίπεδα.
Οσες διατηρούν εξαρτήσεις με τις εν λόγω χώρες σε επίπεδο πρώτων υλών, όπως η αλευροβιομηχανία και ο χαλυβουργικός κλάδος, αποδύονται σε έναν δύσκολο αγώνα δρόμου αναζητώντας εναλλακτικούς προμηθευτές, ενώ εκείνες που διαθέτουν παραγωγικές και εμπορικές εγκαταστάσεις σε Ουκρανία και Ρωσία εξετάζουν τρόπους να κρατήσουν «ζωντανές» τις εφοδιαστικές αλυσίδες.
Εντελώς νέα δεδομένα αντιμετωπίζουν και οι εξαγωγείς. Οι πολεμικές συγκρούσεις έχουν «παγώσει» τις εμπορικές δοσοληψίες, ενώ διάχυτη είναι η αγωνία και για το μέλλον που διαγράφεται εξαιρετικά αβέβαιο, δεδομένης της αποπομπής της Ρωσίας από το διεθνές δίκτυο πληρωμών SWIFT.
Ποιες εταιρείες επηρεάζονται
Coca-Cola HBC και Frigoglass υφίστανται σοβαρές επιπτώσεις από τον πόλεμο στην Ουκρανία, γεγονός που ειδικά για την Coca-Cola HBC, τον δεύτερο μεγαλύτερο εμφιαλωτή της Coca-Cola παγκοσμίως, αποτυπώνεται και στο χρηματιστηριακό ταμπλό.
Το εργοστάσιο της Coca-Cola HBC στο Κίεβο, με 11 γραμμές παραγωγής όπου απασχολούνται περισσότεροι από 1.300 εργαζόμενοι, έχει κλείσει.
Σύμφωνα με τον CEO της εταιρείας Zoran Bogdanovic, έχουν ήδη ετοιμαστεί εναλλακτικά σενάρια για να αντιμετωπιστούν απρόβλεπτες καταστάσεις, μεταξύ των οποίων και αυτό της εναλλακτικής προμήθειας προϊόντων από την Αφρική και την Ασία.
H Coca-Cola HBC κατατάσσει τη Ρωσία στις μεγαλύτερες αγορές της και απασχολεί 8.000 άτομα σε 10 εργοστάσια.
«Δεν πιστεύουμε πλέον ότι είναι συνετό να παρέχουμε guidance για το τρέχον οικονομικό έτος», αναφέρει η Coca-Cola HBC στην τελευταία της χρηματιστηριακή ανακοίνωση, ενώ επισημαίνεται ότι εξετάζονται σενάρια αύξησης τιμών για να αντισταθμιστεί το υψηλότερο κόστος εισροών.
H μονάδα που διαθέτει η εταιρεία παραγωγής και διάθεσης επαγγελματικών ψυγείων Frigoglass στη Ρωσία είναι αυτή τη στιγμή η κύρια στην κατηγορία της επαγγελματικής ψύξης στην Ευρώπη, μετά την πυρκαγιά που κατέστρεψε το εργοστάσιό της στην Τιμισοάρα της Ρουμανίας.
Για τη Frigoglass οι αγορές της Ρωσίας και της Ουκρανίας αντικατοπτρίζουν το 14,5% και το 2,4% των πωλήσεων του ομίλου.
Η θυγατρική της Frigoglass στη Ρωσία, η Frigoglass Eurasia LLC, είχε σημαντικές εξαγωγές (έτοιμων και ημι-έτοιμων προϊόντων) σε άλλες χώρες και σε θυγατρικές του ομίλου το 2021. Η θυγατρική στη Ρωσία αποτελεί το 20% του ενεργητικού του ομίλου Frigoglass για το 2021.
Την ίδια ώρα, η Σαράντης ανακοίνωσε το προσωρινό κλείσιμο του εργοστασίου της θυγατρικής της Ergopack LLC που βρίσκεται στο Kaniv, στην Ουκρανία.
Η εισηγμένη διατηρεί θυγατρική και στη Ρωσία, τη Hoztorg LLC, που παράγει είδη οικιακής χρήσης.
Το 2021 οι πωλήσεις της Ergopack LLC αντιπροσώπευαν το 6,7% επί των συνολικών πωλήσεων του ομίλου, ενώ οι πωλήσεις της Hoztorg LLC το 2021 το 0,5%. Σημειώνεται δε ότι σχεδόν 50% των πωλήσεων της Ergopack προέρχεται από εξαγωγές προς γειτονικές χώρες και οι οποίες βασίζονται στο δολάριο.
Παρότι είναι άγνωστες οι επιπτώσεις από το κλείσιμο του εργοστασίου της, η Σαράντης πέρασε στην αντεπίθεση, ανακοινώνοντας την εξαγορά του 100% της πολωνικής εταιρείας καταναλωτικών προϊόντων οικιακής χρήσης Stella Pack μέσω της θυγατρικής του Sarantis Polska S.A.
Σε αναστολή της λειτουργίας της θυγατρικής της προχώρησε και ο όμιλος Elton.
Από την άλλη, συνεχίζει τη λειτουργία του εργοστάσιο που διαθέτει η Hellenic Glass Industry (πρώην Yioula), συμφερόντων της οικογένειας Βουλγαράκη, στην ουκρανική πόλη Ζιτόμιρ.
Αλευροβιομηχανίες και χαλυβουργίες
Μεγάλο πλήγμα έχουν δεχθεί και οι εγχώριες αλευροβιομηχανίες, όπως οι Κυλινδρόμυλοι Λούλη, Κυλινδρόμυλοι Σαραντόπουλος και Μύλοι Κεπενού, οι οποίες προμηθεύονταν σιτάρι από Ουκρανία και Ρωσία. Ηδη έχουν αρχίσει τα προβλήματα στις παραδόσεις για τις ελληνικές εταιρείες, ενώ η αναζήτηση εναλλακτικών προμηθευτών δυσκολεύει καθώς Ρωσία και Ουκρανία αντιπροσωπεύουν το 32,85% των παγκόσμιων εξαγωγών σιταριού, με αποτέλεσμα όλοι να «συνωστίζονται» στις αγορές της Βουλγαρίας, της Πολωνίας, της Ρουμανίας και της Ουγγαρίας, μια και τα σιτηρά της Γαλλίας και της Γερμανίας είναι ακριβότερα.
Εξάλλου, Ουκρανία και Ρωσία αποτελούν σημαντικές πηγές παραγωγής πρώτων υλών για τον εγχώριο χαλυβουργικό κλάδο. Οπως αναφέρεται από την εταιρεία Σωληνουργεία Τζιρακιάν, το 2021 προμηθεύτηκε το 17% των αναγκών της σε χάλυβα από τις δύο χώρες, ενώ ήδη από τις αρχές του έτους αναζητεί εναλλακτικούς προμηθευτές. Οι αγορές που πραγματοποίησε η εταιρεία Αφοί Κορδέλλου από την Ουκρανία κάλυψαν το 17% των συνολικών αγορών εμπορευμάτων το 2021.
Το ποσοστό του κύκλου εργασιών που σχετιζόταν με πωλήσεις εισαγόμενων προϊόντων από Ουκρανία και Ρωσία αφορούσε περί το 6,5% επί του συνόλου, αναφέρει η ΣΙΔΜΑ, ενώ το ποσοστό των αγορών προϊόντων από τις παραπάνω χώρες αφορούσε περί το 6,8% επί του συνόλου των εισαγωγών της εταιρείας.
Σήμερα στην Ουκρανία, δραστηριοποιούνται περί τις 45 ελληνικές εταιρείες, στον χώρο της εμπορίας τροφίμων, φρούτων και λαχανικών, επιλογής προσωπικού για την ελληνική ναυτιλία, παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών, τουρισμού και εστίασης.
70 ελληνικές εταιρείες στη Ρωσία
Οι εταιρείες ελληνικών συμφερόντων που δραστηριοποιούνται στη ρωσική επικράτεια είναι περίπου 70.
Το απόθεμα των ελληνικών επενδύσεων στη Ρωσία κατανέμεται στους τομείς της μεταποίησης, του χονδρεμπορίου – λιανεμπορίου, των μεταφορών – αποθήκευσης, της διαμονής – εστίασης, των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών, του κτηματομεσιτικού τομέα, των μεταφορών, των επαγγελματικών, επιστημονικών και τεχνικών υπηρεσιών και των υπηρεσιών υγείας.
Εκτός από την Coca-Cola HBC, τη Frigoglass και τη Σαράντης, στη ρωσική αγορά δραστηριοποιούνται η Chipita, η οποία ανήκει από πέρυσι στη Mondelez International, η ελληνική αλυσίδα καταστημάτων με υφάσματα για το σπίτι Togas, η εταιρεία Πλαστικά Κρήτης μέσω της θυγατρικής παραγωγικής εταιρείας Global Colors, η Cenergy (joint venture των Σωληνουργείων Κορίνθου), ο όμιλος Κοπελούζου, οι εταιρείες Oxette Jewellery, BSB και Lapin House με εμπορικά καταστήματα, η Piraeus Bank (γραφείο αντιπροσωπείας) και η Eurobank (γραφείο αντιπροσωπείας).
Τέλος η «Χρυσή Βίζα» για τους Ρώσους
Την αναστολή της έκδοσης και ανανέωσης αδειών διαμονής επενδυτικού σκοπού που προέρχονται από πολίτες της Ρωσικής Ομοσπονδίας αποφάσισε το υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου, με την Ελλάδα βρίσκεται σε αναμονή σχετικών αποφάσεων της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Η αναστολή αφορά και υπό εξέταση άδειες και νέα αιτήματα στο πρόγραμμα «Χρυσή Βίζα» για τους Ρώσους.
Το σύνολο των αδειών που έχουν χορηγηθεί είναι 3.659. Από αυτές, οι Golden Visa που ήταν σε ισχύ ανέρχονταν σε 2.539, ενώ εκκρεμούσαν 198. Σε ό,τι αφορά τις άδειες διαμονής επενδυτικού τύπου, ήταν σε ισχύ 866 και σε εκκρεμότητα έγκρισης 56.
Οι επενδύσεις των Ρώσων μέσω του προγράμματος «Χρυσή Βίζα» υπολογίζονται περί τα 150 εκατ. ευρώ, δεδομένου ότι έχουν αγοραστεί ακίνητα αξίας σημαντικά υψηλότερης των 250.000 ευρώ που είναι το ελάχιστο όριο.
Κλείνουν αγορές για φρούτα και λαχανικά
Με κομμένη την ανάσα παρακολουθούν τις πολεμικές συγκρούσεις οι έλληνες παραγωγοί φρούτων και λαχανικών.
Ηδη από την έναρξη του πολέμου οι εξαγωγές προς Ουκρανία έχουν σταματήσει, ενώ έχουν αρχίσει να γίνονται αντιληπτές και οι παράπλευρες απώλειες, καθώς έχουν μειωθεί σημαντικά και οι έμμεσες εξαγωγές προς τη Ρωσία μέσω Λετονίας και Λιθουανίας. Υπενθυμίζεται ότι δεν πραγματοποιούνται άμεσες εξαγωγές φρούτων και λαχανικών στη Ρωσία λόγω του εμπάργκο που επέβαλε η ρωσική κυβέρνηση από τον Αύγουστο του 2014. Επιπλέον, μεγάλη ανησυχία επικρατεί και στις ελληνικές κονσερβοποιίες χυμών ροδάκινου, καθώς η Ρωσία απορροφά το 1/3 των ποσοτήτων που εξάγονται, δηλαδή 8.000-9.000 τόνους επί συνόλου 25.000 τόνων.
Την ίδια ώρα, «χάνεται» η αγορά της Ουκρανίας, που συγκαταλέγεται στο top 3 των εξαγωγικών αγορών για τα ελληνικά ροδάκινα και νεκταρίνια.
Το 2020 οι ελληνικές εξαγωγές προς την Ουκρανία σε νωπά βερίκοκα, κεράσια, ροδάκινα, δαμάσκηνα και αγριοδαμάσκηνα, ήταν αξίας 20,39 εκατ. ευρώ.
Συνολικά, οι εξαγωγές φρούτων και λαχανικών στην Ουκρανία το 2021 διαμορφώθηκαν σε αξία στα 17,60 εκατ. ευρώ και σε ποσότητα ανήλθαν σε 32.078 τόνους.
«Ταφόπλακα» για τους γουνοποιούς
Ως «ταφόπλακα» χαρακτηρίζουν οι έλληνες παραγωγοί και έμποροι της εγχώριας γουνοποιίας τις κυρώσεις της ΕΕ στη Ρωσία, που αποτελεί τη μεγαλύτερη αγορά τους.
Προβλέπουν ότι ο κλάδος μπαίνει σε νέα κρίση μετά την πτώση τζίρου άνω του 70% στην πανδημία, καθώς οι εξελίξεις αφορούν τους καλύτερους πελάτες τους, κυρίως τους Ρώσους και δευτερευόντως τους Ουκρανούς.
Αρκετές επιχειρήσεις στην Καστοριά βρίσκονται σε δυσμενή θέση καθώς εμπορεύματα που προορίζονταν για τη Ρωσία αλλά και την Ουκρανία θα παραμείνουν αδιάθετα.
Σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Ομοσπονδίας Γούνας, το 2019, που ήταν μια κακή χρονιά για τον κλάδο, οι εξαγωγές γούνας προς τη Ρωσία ήταν περίπου 46 εκατ. ευρώ. Η αξία του μεριδίου της Ουκρανίας την ίδια χρονιά ήταν 6 εκατ. ευρώ. Τη διετία της πανδημίας, 2020 και 2021, οι δύο χώρες είχαν μερίδιο που δεν ξεπερνούσε ετησίως τα 8-9 εκατ. ευρώ, δηλαδή σωρευτικά την περίοδο της πανδημίας γύρω στα 17 εκατ. ευρώ.
