«Παράθυρο» για αλλαγές στις τροπολογίες για την αναθεώρηση του Συντάγματος αφήνουν στα Σκόπια μετά τους έντονους προβληματισμούς που διατυπώθηκαν από την ελληνική πλευρά, την ώρα που η συζήτηση στην κοινοβουλευτική Επιτροπή συνταγματικών υποθέσεων είναι σε εξέλιξη.

Στην Αθήνα υπήρξε κινητοποίηση μόλις κατατέθηκαν οι αλλαγές αυτές οι οποίες έδειξαν ότι το όνομα «Μακεδονία» δεν αντικαταστάθηκε παντού στο Σύνταγμα από το «Βόρεια Μακεδονία». Παράλληλα, αναστάτωση υπήρχε σε νομικούς και διπλωματικούς κύκλους γύρω από το επίμαχο άρθρο το οποίο αφήνει ανοικτό παράθυρο για μελλοντικούς αλυτρωτισμούς, ενώ δεν κλείνει οριστικά το θέμα της «μακεδονικής μειονότητας» στην Ελλάδα, όπως υποστηρίζουν εδώ και χρόνια οι γείτονες.

Σύμφωνα με πληροφορίες της εφημερίδας «Καθημερινή», η κυβέρνηση Ζάεφ φέρεται να μελετά το άρθρο 49 του Συντάγματος, το οποίο προκάλεσε μάλιστα ανησυχίες και στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Προκόπη Παυλόπουλο. Για το άρθρο 49 υπήρξαν ωστόσο και προβληματισμοί από την πλευρά του τέως υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Κοτζιά, κυρίως ως προς την ασάφεια που δημιουργείται ως προς την υπηκοότητα και την εθνότητα.

Όπως είχε γράψει η εφημερίδα, σχετικά με τις επιφυλάξεις του Προέδρου της Δημοκρατίας, η συγκεκριμένη πρόταση αναθεώρησης παραπέμπει, έστω και εμμέσως, στην ύπαρξη «μακεδονικής εθνότητας», κάτι που ενισχύει την πάγια άποψη του κ. Παυλόπουλου περί ρητής και έγγραφης δέσμευσης από την πλευρά της ΠΓΔΜ ότι η συμφωνία των Πρεσπών δεν αναγνωρίζει –ούτε θα μπορούσε, κατά το διεθνές δίκαιο, να αναγνωρίζει– κάποια εθνότητα, αφού ο όρος «nationality» σημαίνει μόνο citizenship, δηλαδή υπηκοότητα.

Οποιαδήποτε αλλαγή γίνει στο Σύνταγμα της γείτονος, ωστόσο, -προσθέτει το δημοσίευμα- θα πρέπει να μην ξεφεύγει από την παράγραφο 3 του άρθρου 4 της Συμφωνίας των Πρεσπών που προβλέπει ότι «έκαστο μέρος δεσμεύεται δια της παρούσης και επίσημα δηλώνει ότι τίποτα στο σύνταγμά του, όπως ισχύει σήμερα ή θα τροποποιηθεί στο μέλλον, μπορεί ή θα μπορούσε να ερμηνευθεί ότι αποτελεί ή θα μπορούσε να αποτελεί τη βάση για παρέμβαση στις εσωτερικές υποθέσεις του άλλου μέρους σε οιαδήποτε μορφή και για οιοδήποτε λόγο, περιλαμβανομένης της προστασίας του καθεστώτος και των δικαιωμάτων οιωνδήποτε προσώπων δεν είναι πολίτες του».

Υπενθυμίζεται πως η τέταρτη τροπολογία επί του άρθρου 49 που σχετίζεται με τη Διασπορά δεν περιλαμβάνει πλέον την αναφορά στη μέριμνα για το καθεστώς και τα δικαιώματα ατόμων που ανήκουν στον «μακεδονικό λαό σε γειτονικές χώρες». Αυτή αντικαθίσταται με μια πιο γενική αναφορά για τη μέριμνα «των μελών του μακεδονικού λαού που ζουν στο εξωτερικό», ενώ επαναλαμβάνεται ότι δεν επιδιώκεται ανάμειξη στα κυριαρχικά δικαιώματα και στις εσωτερικές υποθέσεις άλλων χωρών.

Με ρήτρα Αθήνας οι αλλαγές

Την ίδια ώρα, όπως σημειώνεται στο επεξηγηματικό σημείωμα επί της τροπολογίας που αφορά την αλλαγή της ονομασίας «Δημοκρατία της Μακεδονίας» σε «Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας», αν το ελληνικό Κοινοβούλιο δεν κυρώσει τη Συμφωνία των Πρεσπών, αλλά και το Πρωτόκολλο Ενταξης της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ, τότε οι συνταγματικές αλλαγές που θα έχει εν τω μεταξύ προωθήσει η κυβέρνηση Ζάεφ δεν θα αποκτήσουν εκτελεστικό χαρακτήρα και δεν θα δεσμεύουν τη χώρα να αλλάξει το σημερινό της όνομα.

Η λύση αυτή προήλθε από τις διαβουλεύσεις που είχε τις τελευταίες ημέρες η κυβέρνηση των Σκοπίων με τους οκτώ βουλευτές της αντιπολίτευσης που υπερψήφισαν την πρόταση για αναθεώρηση του Συντάγματος, σε μια προσπάθεια να διασφαλιστούν σε περίπτωση εκτροχιασμού της διαδικασίας στην Αθήνα.

Υπενθυμίζεται ότι οι οκτώ βουλευτές που αποσκίρτησαν από τη δεξιά παράταξη και στήριξαν την πρόταση για αναθεώρηση του Συντάγματος είχαν εκδώσει κοινή δήλωση μετά την επεισοδιακή ψηφοφορία της 19ης Οκτωβρίου και ζητούσαν αυτό ακριβώς: να μην ισχύσουν οι συνταγματικές αλλαγές αν δεν κυρώσει τη συμφωνία των Πρεσπών η Αθήνα.