Κύτταρα των αιμοφόρων αγγείων σχηματίζουν όγκους

Αν και είναι ευρέως γνωστό πλέον στους επιστήμονες ότι οι καρκινικοί όγκοι μπορούν να δημιουργούν ένα δίκτυο αιμοφόρων αγγείων ώστε να τροφοδοτούνται και να «θεριεύουν», τώρα για πρώτη φορά προκύπτουν επιστημονικά στοιχεία που μαρτυρούν ότι κύτταρα τα οποία αποτελούν «κλειδί» για τον σχηματισμό των αιμοφόρων αγγείων μπορούν επίσης να δημιουργήσουν όγκους και να συμβάλουν στην εξάπλωσή τους.

«Ανακαλύψαμε ότι τα αιμοφόρα αγγεία μπορούν να σχηματίσουν όγκους» ανέφερε η δρ Λαν Κο, βιολόγος εξειδικευμένη στον καρκίνο στο Τμήμα Παθολογίας του Ιατρικού Κολεγίου της Τζόρτζια στο Πανεπιστήμιο Augusta των ΗΠΑ, εκ των συγγραφέων νέας σχετικής μελέτης στην επιστημονική επιθεώρηση «Oncotarget» η οποία είναι από τις πρώτες που παρουσιάζει ενδείξεις σχετικά με τον βιολογικό «φαύλο κύκλο» που ενισχύει τον καρκίνο παρέχοντας παράλληλα έναν πιθανό νέο στόχο θεραπευτικής παρέμβασης για τους ειδικούς.

Ποια είναι όμως τα κύτταρα-«κλειδιά» της όλης διαδικασίας;

Πρόκειται για τα αποκαλούμενα περιαγγειακά κύτταρα ή περικύτταρα, μυϊκά κύτταρα που καλύπτουν την επιφάνεια των αγγείων και προσφέρουν σχήμα και δύναμη στα αναπτυσσόμενα αιμοφόρα αγγεία.

Τα συγκεκριμένα κύτταρα μοιάζουν με τα βλαστοκύτταρα καθώς μπορούν και αυτά να μετατραπούν σε διαφορετικούς ιστούς του σώματος. Υπάρχει όμως και άλλο ένα «κλειδί» στη σχέση κυττάρων των αιμοφόρων αγγείων και καρκίνου: πρόκειται για το GT198, ένα γονίδιο που υπό φυσιολογικές συνθήκες εκφράζεται σε χαμηλά επίπεδα στον οργανισμό μας και είναι γνωστό για την ικανότητά του να επιδιορθώνει τις βλάβες του DNA.

Ωστόσο το γονίδιο αυτό μπορεί να μετατραπεί σε ογκογονίδιο αν μεταλλαχθεί.

Η ερευνητική ομάδα στην οποία ενεργό ρόλο είχε και ο δρ Αλι Αρμπαμπ, ειδικός στην αγγειογένεση των όγκων στο Κέντρο για τον Καρκίνο της Τζόρτζια, ανακάλυψε αφύσικα υψηλά επίπεδα του GT198 στα περιαγγειακά κύτταρα του αγγειακού δικτύου που υποστηρίζει πολλούς και διαφορετικούς ανθρώπινους καρκινικούς όγκους.

Συγκεκριμένα τα περικύτταρα με υψηλή έκφραση του GT-198 εντοπίστηκαν σε 14 διαφορετικούς ανθρώπινους καρκίνους, συμπεριλαμβανομένων του εγκεφάλου, του πνεύμονα, του νεφρού, του θυρεοειδούς, του προστάτη και της ουροδόχου κύστης. Η παρουσία αυτών των κυττάρων εντοπίστηκε επίσης και σε έξι διαφορετικά ζωικά μοντέλα με διάφορες μορφές καρκίνου.

Οι ερευνητές ανακάλυψαν επίσης έναν επιπρόσθετο και επικίνδυνο ρόλο αυτών των κακοήθων κυττάρων. Για παράδειγμα, στον ανθρώπινο καρκίνο του στόματος είδαν ότι τα κακοήθη περιαγγειακά κύτταρα ήταν αφύσικα μεγάλα και σε αφθονία στα τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων. Παράλληλα πολλαπλασιάζονταν μέσα στα καρκινικά κύτταρα και αποκολλώνταν από τα αιμοφόρα αγγεία προφανώς για να επιτρέψουν την εξάπλωση του καρκίνου.

«Τα αιμοφόρα αγγεία μπορούν να σχηματίσουν όγκους» ανέφερε η δρ Κο συμπληρώνοντας ότι «αυτή η νέα ιδέα δεν αμφισβητεί το γεγονός ότι οι όγκοι σχηματίζουν επίσης αιμοφόρα αγγεία. Απλώς πιστεύουμε ότι βρήκαμε την άλλη μισή ιστορία».

Ακόμη και σε προχωρημένους όγκους τα περικύτταρα συνέχιζαν να δημιουργούν καρκινικά κύτταρα. Μάλιστα σε τέτοιες περιπτώσεις, τα υψηλότερα επίπεδα έκφρασης του GT198 συνδέονταν με μικρότερη επιβίωση σε 40 ασθενείς των οποίων εξετάστηκαν οι ιστοί καθώς και η εξέλιξη της πορείας της υγείας τους. Αντιθέτως η έκφραση του GT198 ήταν σχεδόν ανύπαρκτη στον φυσιολογικό ιστό της στοματικής κοιλότητας όπου δεν παρατηρούνταν μη φυσιολογική ανάπτυξη των αιμοφόρων αγγείων.

Σε ένα ζωικό μοντέλο γλοιοβλαστώματος, ενός άκρως επιθετικού καρκίνου του εγκεφάλου, οι ερευνητές είδαν κακοήθη περικύτταρα από ανθρώπινους όγκους να τυλίγονται γύρω από ενδοθηλιακά κύτταρα, όπως θα έκαναν υπό φυσιολογικές συνθήκες για να σχηματίσουν αιμοφόρα αγγεία. Ωστόσο σχημάτιζαν και όγκους.

Οταν οι επιστήμονες χορήγησαν ένα εμβόλιο ενάντια στο GT198, η ανάπτυξη των όγκων επιβραδύνθηκε ενώ εμφανίστηκε και βελτίωση της επιβίωσης σε ποντίκια. Σύμφωνα με τη δρα Κο, τα νέα ευρήματα δείχνουν ότι το γονίδιο GT198 μπορεί να αποτελέσει στόχο για αντικαρκινικές θεραπείες.

Η ερευνήτρια και η ομάδα της μελετούν τώρα υπάρχοντα φάρμακα τα οποία, όπως έχουν δει, στοχεύουν άμεσα το GT198 ενώ εξερευνούν και πιθανές νέες πειραματικές θεραπείες ενάντια στο γονίδιο.

Σημειώνεται ότι η ίδια ερευνητική ομάδα ανέφερε πέρυσι ότι το GT198, το οποίο υπό φυσιολογικές συνθήκες επιδιορθώνει τις βλάβες του DNA μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο καρκίνου, φαίνεται ότι όταν μεταλλάσσεται μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του μαστού στα περιαγγειακά κύτταρα που δημιουργούν τον μαστικό ιστό.

Αν και είναι ευρέως γνωστό πλέον στους επιστήμονες ότι οι καρκινικοί όγκοι μπορούν να δημιουργούν ένα δίκτυο αιμοφόρων αγγείων ώστε να τροφοδοτούνται και να «θεριεύουν», τώρα για πρώτη φορά προκύπτουν επιστημονικά στοιχεία που μαρτυρούν ότι κύτταρα τα οποία αποτελούν «κλειδί» για τον σχηματισμό των αιμοφόρων αγγείων μπορούν επίσης να δημιουργήσουν όγκους και να συμβάλουν στην εξάπλωσή τους.