Ιερώνυμος προς μητροπολίτες: «Τι θέλετε; Πόλεμο και αίμα;»

«Τι θέλετε; Πόλεμο και αίμα;». Αυτό το αμείλικτο ερώτημα έθεσε ο Αρχιεπίσκοπος κ. Ιερώνυμος στα μέλη της Ιεραρχίας της Εκκλησίας, τα οποία διαφώνησαν ανοιχτά με τη συμφωνία που επιτεύχθηκε με τον πρωθυπουργό κ. Αλέξη Τσίπρα για το μάθημα των Θρησκευτικών. Ο κ. Ιερώνυμος επέμεινε στην επιλογή του, να μη συνεχιστεί στην παρούσα φάση η σύγκρουση με την κυβέρνηση, καθώς μπροστά του έχει την αναθεώρηση του Συντάγματος και, σύμφωνα με πληροφορίες, υπάρχει η δέσμευση ότι δεν θα πειραχθεί το άρθρο 3, ούτε και η παράγραφος 3, του άρθρου 13 του Συντάγματος. Στόχος της συντριπτικής πλειονότητας της Ιεραρχίας είναι η διατήρηση, χωρίς καμία αλλαγή, του συγκεκριμένου άρθρου, καθώς μέσα από αυτό διέπονται οι σχέσεις Εκκλησίας και Πολιτείας, καθορίζεται το status της Εκκλησίας της Ελλάδος ως «κρατούσας θρησκείας», προστατεύεται ο Καταστατικός της Χάρτης, ενώ ορίζονται και οι σχέσεις με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, αφού πάντα ορισμένοι θα «σκέπτονται» ότι κάποια στιγμή, στο μέλλον, υπάρχει η πιθανότητα προσάρτησης της διοίκησης των λεγομένων Νέων Χωρών στο Φανάρι.

Η ανατομία της Επιτροπής

Οι τρείς ιεράρχες που ανέλαβαν να διεξαγάγουν τον διάλογο με την Πολιτεία με αφορμή το μάθημα των Θρησκευτικών έχουν την εμπιστοσύνη του Αρχιεπισκόπου και της Ιεραρχίας και εκπροσωπούν διαφορετικές αντιλήψεις. Ο Μητροπολίτης Υδρας κ. Εφραίμ γνωρίζει όσο ελάχιστοι την οικονομική κατάσταση της Εκκλησίας και την εκκλησιαστική περιουσία. «Γέννημα» του άλλοτε Μητροπολίτη Υδρας Ιεροθέου, ο οποίος προερχόταν από τις εκκλησιαστικές οργανώσεις, μαθήτευσε δίπλα σε έναν πνευματικό πατέρα που έχαιρε μεγάλης εκτίμησης, και ο ίδιος ο κ. Εφραίμ είναι ίσως ο μοναδικός από τα 83 μέλη της Ιεραρχίας που μπορεί να δηλώσει ότι στα νεανικά του χρόνια υπήρξε αριστερός και ως φοιτητής της Θεολογικής Σχολής ήταν στα γεγονότα της Νομικής κατά τη διάρκεια της δικτατορίας.

Ο Μητροπολίτης Μεσογαίας κ. Νικόλαος είναι γνωστός σε όλη την παγκόσμια ορθόδοξη κοινότητα για τις σπουδές και τη μόρφωσή του, που περιλαμβάνουν από την Αστροφυσική μέχρι και τη Θεολογία. Αγιορείτης και προερχόμενος από τη Μονή Σίμωνος Πέτρας, ο κ. Νικόλαος προέρχεται από τις εκκλησιαστικές οργανώσεις και όποτε εκφράζεται, οι τοποθετήσεις του προκαλούν αίσθηση στην Ιεραρχία.

Ο Μητροπολίτης Μεσσηνίας κ. Χρυσόστομος είναι καθηγητής στη Θεολογική Σχολή των Αθηνών, είναι γνωστός σε όλα τα χριστιανικά φόρα, καθώς μετέχει στον διάλογο με τους Ρωμαιοκαθολικούς, και συμμετείχε και στην επιτροπή που προετοίμασε την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο της Ορθόδοξης Εκκλησίας, που συγκλήθηκε τον περασμένο Ιούνιο στην Κρήτη.

Και οι τρεις εκπροσωπούν διαφορετικές τάσεις μέσα στην Ιεραρχία: ο κ. Νικόλαος βρίσκεται κοντά στους λεγόμενους «παραδοσιακούς» ή «συντηρητικούς», ο κ. Χρυσόστομος σε εκείνο το τμήμα της Ιεραρχίας που χαρακτηρίζεται πιο «φιλελεύθερο» η ανοιχτό και ο κ. Εφραίμ σε αυτούς που ισορροπούν αλλά εκφράζουν ξεκάθαρα τη γνώμη τους. Την ίδια ώρα, δύο γνωστοί μητροπολίτες, οι Ναυπάκτου κ. Ιερόθεος και Σιατίστης κ. Παύλος, αρνήθηκαν τη συμμετοχή τους στην επιτροπή καθώς διαφώνησαν με τη βάση της διαπραγμάτευσης, την οποία θεωρούν «ανατροπή» της απόφασης της Ιεραρχίας που έλεγε «διάλογος από μηδενική βάση». «Συζητάμε μόνο με βάση το παλιό πρόγραμμα διδασκαλίας του μαθήματος των Θρησκευτικών» τόνισαν.

Η «αριστερά» του υπουργού

Ο Αρχιεπίσκοπος κ. Ιερώνυμος και τα μέλη της Συνόδου εκτιμούν ότι μπορεί να υπάρξουν εκ νέου προβλήματα στις σχέσεις με την Πολιτεία, γι’ αυτό και αποφάσισαν να συγκληθεί εκ νέου η Ιεραρχία στα τέλη Νοεμβρίου ή στις αρχές Δεκεμβρίου προκειμένου να παρακολουθούν στενά τα θέματα. Πάντως, πολλοί είναι εκείνοι που μέχρι τότε θα κάνουν «δεήσεις» και θα «προσεύχονται» στον Υψιστο να τους «ελεήσει», και στον επικείμενο ανασχηματισμό, όποτε και αν γίνει αυτός, να φύγει από το υπουργείο Παιδείας ο κ. Νίκος Φίλης, γεγονός που ορισμένοι το θεωρούν δεδομένο. Μάλιστα, δεν είναι λίγοι και εκείνοι που δηλώνουν πως με τον υπουργό Εξωτερικών, αρμόδιο και για τις Εκκλησίες του εξωτερικού, κ. Αμανατίδη, μπορούν και συννενοούνται καλύτερα.

Πάντως, ο Νίκος Φίλης έχει και «θαυμαστές» στην Ιεραρχία, αφού ένας από τους μητροπολίτες τον ψήφισε δύο φορές –και στο τριπρόσωπο και στην τελική ψηφοφορία –για Μητροπολίτη Αρτης. Η ανάγνωση «Νικόλαος Φίλης» του ψηφοδελτίου που βρέθηκε στην κάλπη αρχικά προκάλεσε τα γέλια σύσσωμης της Ιεραρχίας, ακόμη και του Αρχιεπισκόπου και των γηραιών αρχιερέων. Οταν όμως επαναλήφθηκε και στην τελική ψηφοφορία, ορισμένοι, οι γηραιοί, αντέδρασαν λέγοντας ότι «δεν μπορούμε να παίζουμε με το Αγιο Πνεύμα». Και από το βράδυ της Παρασκευής όλοι ψάχνουν τον «αυθάδη» «θαυμαστή» του Νίκου Φίλη ιεράρχη και ορισμένοι επιθυμούν να δουν το ψηφοδέλτιο, μήπως και καταλάβουν τον γραφικό του χαρακτήρα. Μόνο που ο ιεράρχης, επειδή γνώριζε τι θα γινόταν μετά, φρόντισε, όπως λέγεται, να γράψει το όνομα του υπουργού με κεφαλαία γράμματα και με το αριστερό χέρι.

ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ
Φαίνεται ότι τελειώνει προς το παρόν μια «ελεγχόμενη» κρίση στις σχέσεις Εκκλησίας και Πολιτείας, αντίστοιχη με εκείνη του 1982, όταν ο Ανδρέας Παπανδρέου και ο Αρχιεπίσκοπος Σεραφείμ, μετά από μια θύελλα αντεγκλήσεων, δέχθηκαν ότι μπορούν οι Ελληνες να επιλέγουν μεταξύ του πολιτικού και του θρησκευτικού γάμου. Ετσι και σήμερα, και το παλιό βιβλίο των Θρησκευτικών θα διδάσκεται, και το νέο πρόγραμμα Θρησκειολογίας του κ. Φίλη θα ισχύει, και με βάση αυτό θα διδάσκουν οι εκπαιδευτικοί.