Στο Λευκό Παλάτι του Ερντογάν

Μέχρι πολύ πρόσφατα η μοναδική φορά που η Εμινέ Ερντογάν, σύζυγος του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και πρώτη κυρία της Τουρκίας, χαρακτηρίστηκε ελαφρώς αμφιλεγόμενη φιγούρα ήταν πριν από μερικούς μήνες, όταν με τη δήλωσή της πως «τα χαρέμια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας αποτελούσαν εκπαιδευτικά κέντρα που προετοίμαζαν τις γυναίκες για τη ζωή» προκάλεσε αρκετές αντιδράσεις. Τα χρόνια που προηγήθηκαν η 60χρονη σήμερα Τουρκάλα διατηρούσε χαμηλό προφίλ, με τα μέσα να σκιαγραφούν την εικόνα μιας σεμνής και ταπεινής νοικοκυράς και μητέρας (τεσσάρων παιδιών) που ασχολείται με τα του οίκου της, αποφεύγει τις σπατάλες και, προκειμένου να μην πετάξει τις φλούδες από τα μήλα και τα λεμόνια, φτιάχνει με αυτές ξίδι. Καθώς, όμως, η απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία έχει προκαλέσει αλυσιδωτές αντιδράσεις στο εσωτερικό της χώρας και παγκόσμια ανησυχία σχετικά με τον συγκεντρωτισμό του προέδρου της χώρας, προκύπτουν στοιχεία για την απίστευτη χλιδή στην οποία ζει το ζευγάρι. Χλιδή που θα ζήλευε ακόμη και ο Σαντάμ Χουσεΐν.

Ολα, λοιπόν, δείχνουν πως, αν και διατείνεται ότι διάγει βίο μετρημένο, απολύτως συμβιβασμένο με τα μουσουλμανικά ήθη και τις ισλαμικές αξίες, η Εμινέ έχει βρει νόημα στη ζωή της ξοδεύοντας αφειδώς τα χρήματα της οικογενειακής περιουσίας, μιας περιουσίας που οφείλεται σε, κάπως θολές, επιχειρηματικές και επενδυτικές δραστηριότητες (μεγάλη ακίνητη περιουσία, ιδιοκτησία πολλών εστιατορίων, μερίδιο σε ποδοσφαιρική ομάδα, ακόμη και δική τους μάρκα βότκας). Υπολογίζεται πως ο πρόεδρος της Τουρκίας έχει συγκεντρώσει πάνω από 165 εκατομμύρια ευρώ. Βρέθηκε άλλωστε πέρυσι πρώτος στη λίστα του περιοδικού «Forbes» με τους καλύτερα αμειβόμενους πολιτικούς του πλανήτη, με ετήσια έσοδα που ξεπέρασαν τα 50 εκατομμύρια ευρώ, ενώ του ανήκουν τρία τουλάχιστον σπίτια που θα τα ζήλευε σουλτάνος. Σύμφωνα με δημοσιεύματα των τελευταίων ημερών στον διεθνή Τύπο, η σύζυγός του έχει αδυναμία στα ρούχα και, κυρίως, στα αξεσουάρ διάσημων οίκων μόδας, καθώς και στις ακριβές αντίκες, την ώρα που σχεδόν το ένα τέταρτο του τουρκικού πληθυσμού ζει κάτω από το όριο της φτώχειας και περίπου δύο εκατομμύρια πολίτες επιβιώνουν με μόλις 3,50 ευρώ την ημέρα.

Τον περασμένο Οκτώβριο, ενόσω ο σύζυγός της πραγματοποιούσε συναντήσεις με τους ευρωπαίους ηγέτες προκειμένου να εξευρεθεί λύση στο προσφυγικό, εκείνη έκανε τα ψώνια της σε πολυτελές εμπορικό κέντρο των Βρυξελλών, εμποδίζοντας, μάλιστα, με τους πολυάριθμους σωματοφύλακές της την είσοδο στους υπόλοιπους πελάτες. «Αφησε» τελικά 1.500 ευρώ στο κατάστημα της φίρμας Longchamp. Πάλι στο πλαίσιο επίσημης επίσκεψης, αυτή τη φορά στην πρωτεύουσα της Πολωνίας, Βαρσοβία, ξόδεψε 44.000 ευρώ σε παζάρι με αντίκες. Ισως τα έκανε όλα για να τονώσει την οικονομία αυτών των χωρών ενισχύοντας με τον δικό της τρόπο τις διμερείς διπλωματικές σχέσεις. Ισως πάλι να της αρέσει απλώς να επιδεικνύει τον πλούτο της. Η πρώτη κυρία της γειτονικής χώρας φέρεται άλλωστε να προτιμά το λευκό τσάι που κοστίζει 1.800 ευρώ (το κιλό) και το πίνει σε φλιτζάνια επενδεδυμένα με φύλλα χρυσού αξίας 300 ευρώ (το καθένα).

Η αλήθεια είναι πως όσες αγορές και να κάνει δύσκολα θα γεμίσει το τεράστιο παλάτι που έχει χτίσει ο τούρκος πρόεδρος στα περίχωρα της Αγκυρας, ένα από τα κτίρια που στοχοποιήθηκαν από τους πραξικοπηματίες –ένας από τους βομβαρδισμούς τα ξημερώματα του περασμένου Σαββάτου πραγματοποιήθηκε σε απόσταση αναπνοής από το οικοδομικό σύμπλεγμα. Το Ακ Σαράι (που σημαίνει Λευκό Παλάτι), ή προεδρικό συγκρότημα όπως το αποκαλούν σήμερα –ενίοτε και σκέτο Συγκρότημα (Κουλιγέ) –εγκαινιάστηκε από τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στα τέλη Οκτωβρίου του 2014, στην 91η επέτειο ίδρυσης της τουρκικής δημοκρατίας από τον Κεμάλ Ατατούρκ. Το γαργαντουικών διαστάσεων κτίσμα διαθέτει 1.150 δωμάτια και ξεδιπλώνει τη χλιδή του σε επιφάνεια 40.000 τετραγωνικών μέτρων. Περιβάλλεται από 170.000 τετραγωνικά μέτρα κήπων και συνοδευτικών χώρων. Χτίστηκε στην περιοχή Μπεστεπέ (Πεντάλοφος) της Αγκυρας, όπου βρισκόταν ένας σπάνιος πνεύμονας προστατευόμενου περιαστικού πρασίνου, το δασικό φυτώριο που είχε ιδρύσει εκεί ο ίδιος ο Ατατούρκ. Η επιλογή του συγκεκριμένου οικοπέδου είχε οδηγήσει σε διαμαρτυρίες πολιτών και δικαστική εντολή διακοπής των εργασιών κατασκευής, στην οποία ο Ερντογάν απάντησε, με τη γνωστή του μετριοπάθεια: «Αν μπορούν, ας έρθουν να το γκρεμίσουν. Δεν μπορούν να το σταματήσουν. Θα το ανοίξω και θα μετακομίσω εκεί». Η κατασκευή του κόστισε πάνω από 470 εκατομμύρια ευρώ, ξεπερνώντας κατά πολύ τον αρχικό προϋπολογισμό και οδηγώντας την τουρκική αντιπολίτευση να δηλώσει ότι με τα χρήματα αυτά η Τουρκία θα μπορούσε να είχε στείλει τρεις δορυφόρους στον Αρη.

Το αφτί του Ερντογάν δεν ίδρωσε φυσικά. Και απάντησε πως ένα τέτοιο κτίριο αποτελεί σύμβολο για την Τουρκία και στέλνει ένα μήνυμα ισχύος στο εξωτερικό της χώρας. Λογικό να το θεωρεί, αφού το Κουλιγέ είναι μεγαλύτερο από τον Λευκό Οίκο, το Μέγαρο των Ηλυσίων και τα ανάκτορα του Μπάκιγχαμ. Ο Λουδοβίκος ΙΔ’ δεν θα εντυπωσιαζόταν από αυτό, αφού είναι μικρότερο από τα ανάκτορα των Βερσαλλιών. Το εισαγόμενο μάρμαρο που χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον στοιχίζει 3.000 ευρώ το τετραγωνικό μέτρο. Τα ειδικά τζάμια που τοποθετήθηκαν στα παράθυρά του είναι επίσης πανάκριβα. Η διακόσμηση της προεδρικής κατοικίας δεν άφησε τα περιθώρια για τσιγκουνιές. Η μεταξωτή ταπετσαρία που χρησιμοποιήθηκε για να ντυθούν τα μπάνια είχε κόστος 2.500 ευρώ το ρολό, ενώ τα σετ από διπλές πόρτες για τα εκατοντάδες μεγάλα δωμάτια κοστίζουν πάνω από 40.000 ευρώ το καθένα (έχουν ύψος 3,2 μ. και πλάτος 2 μ.), ενώ συνολικά ξοδεύτηκαν πάνω από 8 εκατομμύρια ευρώ για τα χαλιά.

Μία από τις αίθουσες του Λευκού Παλατιού της Αγκυρας έχει σχεδιαστεί με πρότυπο το Οβάλ Γραφείο του Λευκού Οίκου. Το συγκρότημα διαθέτει υπόγεια οδό διαφυγής και καταφύγια ικανά να προστατέψουν την τουρκική ηγεσία σε περίπτωση χημικού, πυρηνικού ή βιολογικού πολέμου. Οπως είναι φυσικό, τα μέτρα ασφαλείας μέσα και γύρω από αυτό είναι δρακόντεια. Διαθέτει, μάλιστα, ειδικό σύστημα θωράκισης ενάντια στις υποκλοπές. Μέσα σε αυτό το συγκρότημα υπάρχει και ειδική κατοικία για την οικογένεια του τούρκου προέδρου, η κατασκευή της οποίας δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί. Θα διαθέτει πάντως 250 δωμάτια, ένα τζαμί χωρητικότητας 4.000 ατόμων και ένα πολιτιστικό κέντρο.

Φαντάζει κάπως αστείο, όμως όλα αυτά τα χρήματα ξοδεύτηκαν επειδή το κτίριο της πρωθυπουργίας ήταν γεμάτο κατσαρίδες. Ετσι τουλάχιστον απαντούσε ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στις επικρίσεις για την ανέγερση του νέου υπερπολυτελούς Προεδρικού Μεγάρου. Εκεί όπου διαμένει πλέον ο πιο ισχυρός άνδρας της γειτονικής χώρας. Εκεί απ’ όπου καταστρώνει τα νέα σχέδιά του. Εκεί όπου πίνει το τσάι της η Εμινέ, γεμίζοντας τις ντουλάπες με τα πολυτελή αποκτήματά της.

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 24 Ιουλίου 2016