Βιμ Βέντερς: Ο ποιητής της περιπλάνησης

«Οσο μεγαλώνω τόσο θέλω και να γυρίζω ταινίες» μου είχε πει στο παρελθόν ο Βιμ Βέντερς, σε μια συνάντησή μας, τότε στο φεστιβάλ κινηματογράφου Θεσσαλονίκης. «Μου αρέσει να πειραματίζομαι πολύ ανάμεσα στο ντοκιμαντέρ και στη μυθοπλασία» συνέχισε ο γερμανός σκηνοθέτης. «Ζούμε περίεργες εποχές και είναι περίεργες και για τους κινηματογραφιστές. Σήμερα, έχεις τη δυνατότητα επιλογής ανάμεσα στο παραδοσιακό φιλμ 35 mm και στο ψηφιακό –ανάλογα με το είδος της ταινίας που θέλεις να κάνεις. Αυτή η δυνατότητα δεν υπήρχε παλιά. Η σημερινή γενιά κινηματογραφιστών είναι η πρώτη που έχει τη δυνατότητα επιλογής της «γλώσσας» με την οποία θέλουν να μιλήσει».

Είναι αλήθεια. Στην πορεία του ως κινηματογραφιστή, ο Βιμ Βέντερς έχει πειραματιστεί αρκετά· είναι άλλωστε ο βαρόνος του Νέου Γερμανικού Κύματος και πρωταγωνιστής του καλλιτεχνικού μανιφέστου του κινήματος των «ευαισθητοποιών του Μονάχου». Εχουν περάσει αρκετά χρόνια από τότε που το κίνημα γεννήθηκε (αρχές δεκαετίας 1970), όμως ο Βέντερς, ανήσυχος και παραγωγικός, συνεχίζει τους πειραματισμούς: αρκεί να θυμηθούμε το αριστουργηματικό ντοκιμαντέρ του «Pina» –ένας τρισδιάστατος φόρος τιμής στη χορογράφο Πίνα Μπάους –ή το «Ολα θα πάνε καλά» που είναι ψυχολογικό δράμα, ένα είδος που με τίποτε δεν χωρά ο νους σου ότι θα ταιριάζει το 3D.

Στην Ελλάδα, ανέκαθεν ο Βιμ Βέντερς είχε ένα φανατικό κοινό σινεφίλ και είναι πολύ ενδιαφέρον που πολλές παλιές ταινίες του οι οποίες αγαπήθηκαν σε άλλες εποχές εξακολουθούν να «στέκονται» σήμερα. Αυτό απέδειξε η επαναπροβολή του «Παρίσι, Τέξας» και των «Φτερών του έρωτα» πριν από λίγο καιρό από την κινηματογραφική εταιρεία Strada Films. Η ίδια εταιρεία ποντάρει σε ακόμη μία επανέκδοση ταινίας του Βέντερς, λιγότερο γνωστής βέβαια, καθότι γυρίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1970 και είναι μια από τις πρώτες της καριέρας του (η δεύτερη για την ακρίβεια μετά το «Summer in the city»). Τίτλος της: «Η αγωνία του τερματοφύλακα πριν από τα πέναλτι», με ημερομηνία εξόδου στις αίθουσες την Πέμπτη 28 Ιουλίου.

Στην ταινία παρακολουθούμε την ιστορία του τερματοφύλακα Γιόζεφ Μπλοκ (Αρτουρ Μπράους), ο οποίος δέχεται ένα γκολ κατά τη διάρκεια ενός εκτός έδρας παιχνιδιού και μετά από καβγά με τον διαιτητή αποβάλλεται. Φεύγοντας από το γήπεδο ξεκινά μια άσκοπη περιπλάνηση στην ξένη πόλη. Περνάει την ώρα του σε έναν κινηματογράφο και το βράδυ κοιμάται με την ταμία. Το επόμενο πρωί και χωρίς κανέναν προφανή λόγο τη δολοφονεί. Μόνος ξανά, θα κατευθυνθεί προς την επαρχιακή πόλη που κατοικεί η πρώην κοπέλα του.

Η ταινία είναι η αφετηρία του κύκλου των ταινιών περιπλάνησης του Βέντερς, που αναπτύχθηκε κυρίως στη δεκαετία του 1970 με τις πολύ πιο γνωστές «Λάθος κίνηση», «Η Αλίκη στις πόλεις» και «Στο πέρασμα του χρόνου». Το σενάριο της «Αγωνίας» είναι βασισμένο στο ομότιτλο μυθιστόρημα του συμπατριώτη του Βέντερς Πέτερ Χάντκε ενώ αποτελεί και την αρχή μιας γόνιμης συνεργασίας χρόνων ανάμεσα στον σκηνοθέτη, στον διευθυντή φωτογραφίας Ρόμπι Μίλερ και στον μοντέρ Πέτερ Πρζιγκόντα.

Μαζί με τον Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ, τον Βέρνερ Χέρτσογκ και τον Φόλκερ Σλέντορφ, ο Βέντερς, που γεννήθηκε στις 14 Αυγούστου του 1945 και σπούδασε φιλοσοφία στο πανεπιστήμιο του Φράιμπουργκ, είναι ένας από τους θεμελιώδεις εκπροσώπους του νέου γερμανικού σινεμά που αναπτύχθηκε από τα τέλη της δεκαετίας του 1960. Οι ταινίες της περιπλάνησης στα seventies διακρίνονται από μια λιτότητα στους διαλόγους, ένα ύφος ποιητικό αλλά και αρκετά εσωστρεφές.

Για την «Αγωνία του τερματοφύλακα πριν από το πέναλτι» το «Time Out» επισημαίνει ότι «περισσότερο από τις μετέπειτα ταινίες του, το στυλ του Βέντερς εδώ έχει αξιοσημείωτη ποιότητα –κάθε καρέ σε ακολουθεί για εβδομάδες», ενώ η «Frankfurter Allgemeine Zeitung» αναφέρει ότι η «τεχνική του Βέντερς να χρησιμοποιεί εικόνες για να κρατήσει ανέπαφη την πλοκή μετατρέπει την ταινία σε ορόσημο του Νέου Γερμανικού Κινηματογράφου».