Εναλλακτικές λύσεις μέτρων –όπως η περικοπή των υψηλών (άνω των 300 ευρώ) επικουρικών συντάξεων και οι ενοποιήσεις των δεκάδων Ταμείων ώστε να μειωθεί το διοικητικό βάρος –αναζητεί η κυβέρνηση προκειμένου να αποφύγει την εφαρμογή της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος, στην οποία επιμένουν οι δανειστές της χώρας.
Ετσι, ενώ οι διαπραγματεύσεις της κυβέρνησης με τους εκπροσώπους των θεσμών βρίσκονται στο κρισιμότερο σημείο τους, το υπουργείο Εργασίας προχωρεί στη διαμόρφωση διάταξης νόμου με την οποία αφενός καταργείται η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος, αφετέρου εξετάζεται η επιβολή ειδικής εισφοράς στις υψηλές επικουρικές συντάξεις, ώστε να αποφευχθούν οι οριζόντιες περικοπές. Το ύψος της εισφοράς δεν είναι γνωστό, ενώ πληροφορίες φέρουν το ποσό της σύνταξης πάνω από το οποίο θα ισχύσει η εισφορά στα 300 ευρώ.
Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι στη συζήτηση για το Ασφαλιστικό, η οποία πρόκειται να ανοίξει τις επόμενες εβδομάδες, τίθεται και πάλι το ζήτημα του περιορισμού των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων.
Τι δείχνουν τα στοιχεία


Σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία καταγραφής των συντάξεων, μέσω του συστήματος «Ηλιος», μόνο 352 συνταξιούχοι λαμβάνουν πάνω από 1.000 ευρώ επικουρική σύνταξη. Σχεδόν 10.000 δικαιούνται επικουρική από 500 ως 1.000 ευρώ, ενώ η συντριπτική πλειονότητα λαμβάνει ποσά επικουρικής σύνταξης κάτω από 500 ευρώ.
Στο ΕΤΕΑ (το οποίο είναι το μεγαλύτερο επικουρικό ταμείο) πάνω από 300 ευρώ επικουρική σύνταξη παίρνουν 26.156 ασφαλισμένοι.
Σε αυτό έχουν ενταχθεί 22 Ταμεία και κλάδοι ασφάλισης.
Η μέση σύνταξη


Στον αντίποδα η συντριπτική πλειονότητα των συνταξιούχων που καλύπτεται από το ΕΤΕΑΜ (επικουρικό του ΙΚΑ) παίρνει κατά μέσο όρο 164 ευρώ. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το 2014 οι επικουρικές συντάξεις του ΕΤΕΑ είχαν περικοπεί κατά 5,2%, με αποτέλεσμα ο μέσος όρος των συντάξεων να διαμορφωθεί στα 190 ευρώ.
Είναι προφανές ότι τυχόν συνέχιση της εφαρμογής της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος θα επιφέρει νέες μειώσεις στις συντάξεις ανάλογα με τα ελλείμματα που παρουσιάζουν τα Ταμεία. Αντιθέτως η κατάργηση της ρήτρας δημιουργεί επιπλέον έλλειμμα στα επικουρικά της τάξεως των 350 εκατ. ευρώ. Αντίθετος σε οποιαδήποτε νέα περικοπή των συντάξεων εμφανίζεται ο αρμόδιος αναπληρωτής υπουργών Κοινωνικών Ασφαλίσεων Δημήτρης Στρατούλης, ο οποίος ετοιμάζει τη διάταξη αναστολής της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος.
Πάντως το πιθανότερο είναι η συγκεκριμένη διάταξη να μην κατατεθεί στη Βουλή πριν από το τέλος Ιουνίου, οπότε θα ολοκληρωθεί ο διάλογος για το Ασφαλιστικό, όπως και η διαπραγμάτευση με τους εκπροσώπους των δανειστών.
Σημείο τριβής με τους εκπροσώπους των δανειστών αποτελεί και η πρόθεση της κυβέρνησης για την επαναφορά της 13ης σύνταξης στους χαμηλοσυνταξιούχους. Οι εκπρόσωποι των θεσμών είναι αντίθετοι με τη συγκεκριμένη διάταξη, εκτιμώντας ότι το κόστος της θα φθάσει τα 600 εκατ. ευρώ.
Παρεμβάσεις αναμένονται και στις πρόωρες συνταξιοδοτήσεις, με τους δανειστές να επιμένουν στη λήψη μέτρων, ώστε να περιοριστεί η έξοδος προ του 62ου έτους της ηλικίας, και την ελληνική πλευρά να επικεντρώνεται στον ευρύτερο δημόσιο τομέα (ΔΕΚΟ – τράπεζες) και ειδικότερα στην εξάλειψη των προγραμμάτων εθελουσίας εξόδου.
Τα σενάρια μέτρων που εξετάζονται αφορούν τη σταδιακή αύξηση των προϋποθέσεων συνταξιοδότησης για όσους έχουν ηλικία κάτω των 62 ετών. Σε αυτή την περίπτωση θα αυξηθούν τα όρια ηλικίας που ισχύουν σήμερα για τη συνταξιοδότηση σε Δημόσιο και ΔΕΚΟ, έτσι ώστε ως το 2020 κανένας να μη συνταξιοδοτείται πριν από τη συγκεκριμένη ηλικία.
Επιπλέον συζητείται η θέσπιση νέας μείωσης των συντάξεων λόγω πρόωρης εξόδου, πέραν του 6% για κάθε χρόνο πριν από το γενικό όριο, που ισχύει σήμερα, ως το ανώτατο όριο ποινής (συνολική μείωση 30%) σε όσους αποχωρούν πρόωρα. Η ποινή για πρόωρη έξοδο θα αυξάνεται για κάθε χρόνο που υπολείπεται από το γενικό όριο ηλικίας συνταξιοδότησης, καθιστώντας την πρόωρη έξοδο ασύμφορη για τους ασφαλισμένους.


ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ
Μόνο τρία Ταμεία για τις συντάξεις
Οι περαιτέρω ενοποιήσεις των ασφαλιστικών ταμείων –με τη διαμορφωμένη πρόταση από την προηγούμενη κυβέρνηση να κάνει λόγο για τρία ταμεία κύριας ασφάλισης εντός των οποίων θα ενταχθούν τα επικουρικά και τα εφάπαξ – αποτελούν κεντρική επιλογή και της νέας ηγεσίας του υπουργείου Εργασίας, χωρίς ωστόσο να έχουν αποσαφηνισθεί οι λεπτομέρειες.
Οι γενικότερες αλλαγές στο Ασφαλιστικό, αλλά και τα ζητήματα των εξοικονομήσεων πόρων μέσω των ενοποιήσεων θα τεθούν στον διάλογο που αναμένεται να ανοίξει εν όψει της νέας μεταρρύθμισης.
Πάντως ο σχεδιασμός των ενοποιήσεων που ήδη υπάρχει στα συρτάρια του υπουργείου Εργασίας και έχει δοθεί και στους εκπροσώπους των δανειστών προβλέπει τα εξής:
Πρόκειται για ένα σχέδιο το οποίο προβλέπει να ενταχθούν όλα τα επικουρικά και τα ταμεία εφάπαξ, ως χωριστοί λογαριασμοί, στα ταμεία κύριας ασφάλισης. Σύμφωνα με το σχέδιο, το ΕΤΕΑ εντάσσεται στο ΙΚΑ, αφού προηγουμένως θα έχει ενσωματώσει όλα τα επικουρικά ταμεία, τα οποία ως τότε δεν θα έχουν μετατραπεί σε Νομικά Πρόσωπα Ιδιωτικού Δικαίου, ώστε να λειτουργούν ως ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης. Η ενσωμάτωση των Ταμείων στο ΙΚΑ έχει ως αποτέλεσμα την κατάργηση της οικονομικής αυτονομίας των ξεχωριστών λογαριασμών για εισφορές και παροχές των Ταμείων αυτών. Σε βάθος χρόνου τα Ταμεία που θα ενταχθούν στο ΙΚΑ θα ενιαιοποιούσαν τους όρους και τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης.
Ταυτοχρόνως ο σχεδιασμός προέβλεπε τη λεγόμενη «οριζόντια ενοποίηση» δομών και λειτουργιών του ασφαλιστικού συστήματος. Πρόκειται για τη δημιουργία ενιαίου μηχανισμού είσπραξης εισφορών για όλα τα Ταμεία, ο οποίος από το 2017 θα ενταχθεί στη φορολογική διοίκηση (εφορίες), καθώς και τη δημιουργία Ενιαίου Κέντρου Απονομής Συντάξεων, τη λειτουργική ενοποίηση των πληροφορικών συστημάτων για τον υπολογισμό και την απονομή των παροχών, ενώ ενιαίος θα είναι και ο μηχανισμός ελέγχου της εισφοροδιαφυγής.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ