Γιατί δεν θα ήταν διαχειρίσιμη μια έξοδος από το ευρώ

Ο κ. Γιούνκερ είναι σοβαρός πολιτικός με αδιαμφισβήτητο κύρος και επιρροή στα ευρωπαϊκά πράγματα. Γι’ αυτό οι πρόσφατες δηλώσεις του επανέφεραν στο προσκήνιο το υποθετικό αλλά και πολύ κρίσιμο για τη χώρα μας και την Ευρώπη ερώτημα: Θα ήταν διαχειρίσιμη τυχόν έξοδος της Ελλάδας από την ευρωζώνη;

Ο κ. Γιούνκερ απαντάει με ένα «ναι μεν αλλά». Περισσότερο κατηγορηματικοί, σύμφωνα με έγκυρα δημοσιεύματα και πληροφορίες, φέρονται να είναι τόσο το υπουργείο Οικονομικών της Γερμανίας όσο και ορισμένοι παράγοντες, ευρωτεχνοκράτες και οικονομικοί αναλυτές. Υπάρχουν όμως και εκείνοι, ίσως περισσότεροι και πάντως διόλου αμελητέοι, που πιστεύουν ότι μια τέτοια εξέλιξη θα ήταν μη διαχειρίσιμη, ακόμη και καταστροφική, για την ευρωπαϊκή και διεθνή οικονομία.

Οι εκ διαμέτρου αντίθετες αυτές απόψεις έχουν ένα κοινό αφετηριακό σημείο. Βασίζονται κυρίως, αν όχι αποκλειστικά, σε οικονομικά δεδομένα και υπολογισμούς. Το ζήτημα όμως της αποχώρησης μιας χώρας από την ευρωζώνη είναι πρωτίστως βαθιά πολιτικό, και όχι μόνον. Είναι σοβαρότατο γεωπολιτικό, γεωστρατηγικό, ακόμη και ιδεολογικό ζήτημα.

Αυτές ακριβώς τις διαστάσεις του προβλήματος φαίνεται να υποβαθμίζουν ή και να αγνοούν, ηθελημένα ή μη, όσοι μιλούν για διαχειρίσιμη έξοδο από το ευρώ. Το τι θα σήμαινε κάτι τέτοιο για την Ελλάδα, την ελληνική οικονομία και κοινωνία είναι λίγο-πολύ προβλέψιμο και ταυτόχρονα δραματικό.

Ο χρόνος θα γύριζε ξαφνικά πολλές δεκαετίες πίσω: σε εποχές σφοδρής ανέχειας. Η βοή του κοινωνικού βρασμού θα γινόταν εκκωφαντική. Η δυνατότητα αποτελεσματικής διακυβέρνησης αβέβαιη. Οι μόνοι κερδισμένοι θα ήταν τα φαιά και ερυθρά άκρα του λαϊκισμού, του φανατισμού, της μισαλλοδοξίας. Η συμμετοχή στην ΕΕ, στην καλύτερη περίπτωση, θα ήταν τυπική, αφού η χώρα ουσιαστικά θα βρισκόταν σε χειρότερη κατάσταση από εκείνη υποψηφίων προς ένταξη χωρών. Η Ελλάδα θα βίωνε μέσα σε αβεβαιότητα και αστάθεια έναν πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό εφιάλτη.

Η ΕΕ θα μπορούσε, θα άντεχε, να διαχειριστεί μια τέτοιας κλίμακας, κραυγαλέα οικονομική και πολιτική αποτυχία μέσα στην ίδια την ευρωπαϊκή οικογένεια; Θα άντεχε η Ατλαντική Συμμαχία τη ραγδαία αποδυνάμωση ενός συμμάχου με κομβική, γεωπολιτική, γεωστρατηγική και εν δυνάμει ενεργειακή σημασία στο σταυροδρόμι Ανατολικής Μεσογείου, Βαλκανίων και Μαύρης Θάλασσας; Θα άντεχε αυτό που ονομάζουμε «Δύση» μια τέτοια ιδεολογική ήττα του οικονομικού και κοινωνικού μοντέλου επάνω στο οποίο η ίδια είναι θεμελιωμένη; Πού θα αναζητούσε πρόσθετα στηρίγματα μια απογοητευμένη από τους εταίρους της Ελλάδα; Και τι θα γίνει αν η μικρή Ελλάδα θα είναι μόνο η αρχή; Ποιος θα αναλάβει τη βαριά ιστορική ευθύνη του «ξηλώματος» του ευρωπαϊκού επιτεύγματος και οράματος;

Θα ήταν διαχειρίσιμη μια έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ; Πιστεύω πως όχι. Αυτό όμως με κανέναν τρόπο δεν μπορεί να σημαίνει ότι η Ελλάδα έχει την πολυτέλεια της επιλογής να μείνει πεισματικά προσκολλημένη στο χθες, χωρίς βαθιές τομές, αλλαγές και μεταρρυθμίσεις. Αλλωστε, η συνεπής εφαρμογή αυτής της πολιτικής είναι η καλύτερη απάντηση σε εκείνους που μιλούν για δήθεν διαχειρίσιμες εξόδους.