Ενα σύγχρονο «νυφοπάζαρο» στήθηκε την Τετάρτη 29 Απριλίου 2009 στο Θέατρο Βadminton, πίσω από το Αλσος Στρατού της Αθήνας. Το διοργάνωνε η διεθνής εταιρεία συμβούλων ΡwC (ΡricewaterhouseCoopers) με στόχο να φέρει τους νέους αποφοίτους των ΑΕΙ μας σε επαφή με τον επιχειρηματικό κόσμο- υποψήφιους εργαζομένους και εργοδότες. Λογικά μια τέτοια συνάντηση μόνο χαμόγελα, καλή διάθεση και πολλές συστάσεις θα προμήνυε. Με το φάσμα όμως της οικονομικής κρίσης να σκιάζει αφόρητα τις προοπτικές όλων, πώς μπορούσε να φτιάξει τη διάθεση;
Η ΡwC είχε προβλέψει τα «του γάμου δύσκολα»: βάφτισε τη συνάντηση για τους μεν «Ανακάλυψε έναν ηγέτη: Ανακάλυψε εσένα» και για τους δε «Συνέδριο για χάραξη στρατηγικής επιβίωσης!». Ετσι οι απόφοιτοι και οι 35 επιχειρήσεις που συμμετείχαν στη γνωριμία άκουσαν προτεινόμενες λύσεις από εμπειρογνώμονες διεθνούς βεληνεκούς: ο καθηγητής Οικονομικών του Πανεπιστημίου Αθηνών και διευθυντής Ερευνών του ΙΟΒΕ Γιάννης Στουρνάρας τούς εξήγησε τις επιπτώσεις της διεθνούς κρίσης στην ελληνική οικονομία και ο σύμβουλος στρατηγικής Stan Slap ανέπτυξε το πώς στήνονται οι «σκληρές ομάδες για τους σκληρούς καιρούς». Εκείνη όμως η ομιλία που ήταν η μακρότερη και μακράν η πιο ρηξικέλευθη ήταν του διευθυντή Πληροφορικής Καινοτομίας της ΡwC Jonathan Reichental,ο οποίος εισηγήθηκε το πώς μπορούμε να επιτύχουμε με τη συνεργασία, πέρα από σύνορα και χάσματα γενεών.
Για τους μη εξοικειωμένους με τα συνεργατικά εργαλεία και τα κοινωνικά δίκτυα του Διαδικτύου- τόσο από τους μεν όσο και από τους δε- τα όσα περιέγραψε ο Ράιχενταλ ακούγονταν εξωπραγματικά: πλήρης ένταξη του Διαδικτύου ως εργαλείο συσκέψεων, τηλεσυνεργασίας και τηλεδιαπραγματεύσεων εντός και μεταξύ των επιχειρήσεων, άνοιγμα της δημιουργικότητας με συζητήσεις σε «εικονικούς κόσμους», τηλε-επιδείξεις προϊόντων και υπηρεσιών στους τρισδιάστατους αυτούς κόσμους, προσομοιώσεις εικονικής λειτουργίας τους και σταχυολογήσεις εκτιμήσεων από τους- εκπροσωπούμενους μέσω πλασματικών εκπροσώπων (bot)- συμμετέχοντες…
Εντυπωσιασμένοι από την πραγματικά καινοτόμο προσέγγιση του θέματος αλλά και από την ίδια την πρόταση εισαγωγής μιας κοινωνικοτεχνολογικής επανάστασης στο ήδη ετοιμόρροπο επιχειρηματικό τοπίο, αποσπάσαμε από τον θαρραλέο εισηγητή της μια μίνι συνέντευξη.
Το γεφύρωμα των χασμάτων, κατά Ράιχενταλ
Στην ομιλία σας διατείνεστε ότι για να αντεπεξέλθουν με επιτυχία στην πολυπλοκότητα ενός περιβάλλοντος γεμάτου αντιθέσεις οι εργαζόμενοι όλου του κόσμου θα πρέπει να ενστερνισθούν κατάλληλες τεχνολογίες. Αν αυτό μπορεί να θεωρηθεί ευνόητο για τους νεοεισερχομένους στον στίβο εργασίας, το θεωρείτε εφικτό και για ήδη εργαζομένους,τη μη ψηφιακή γενιά;
«Δεν έχω κανέναν ενδοιασμό για το ότι η ψηφιακή γλώσσα είναι ήδη ένα σημαντικό συναλλακτικό μέσο της εποχής μας και θα γίνει σχεδόν βασικό τα επόμενα χρόνια. Σαφώς οι γεννημένοι μετά το 1978 (η Γενιά Υ ή του Μillennium, όπως τη λέμε) είναι αυτοί που θα δεχθούν την αλλαγή ως φυσική εξέλιξη, ενώ οι γεννημένοι μεταξύ των ετών 1965 και 1977 (η Γενιά Χ) και εκείνοι των ετών 1946-64 (η Γενιά του Βaby Βoom) θα αντιμετωπίσουν προβλήματα προσαρμογής “ψηφιακού μετανάστη”. Ωστόσο η αλλαγή θα είναι πρωτίστως επικοινωνιακής φύσεως. Γι΄ αυτό θα έλεγα ότι οι δύο παλιότερες γενιές μπορούν να μειώσουν τον χρόνο προσαρμογής τους με δύο “κόλπα”: (α) να δουν το θέμα ως αμφίδρομη μάθηση. Δηλαδή, να γίνουν εκείνοι που θα διδάξουν στη νέα γενιά το επιχειρείν αλλά και θα της ζητήσουν να τους διδάξει τα διαδικτυακά εργαλεία. (β) Να μη φοβηθούν να εγγραφούν και να δοκιμάσουν τις εφαρμογές που προσφέρονται στο Διαδίκτυο. Είναι άλλωστε οι περισσότερες δωρεάν, εύχρηστες και, ειλικρινά, συνήθως καταλήγουν διασκεδαστικές».
– Η εισήγησή σας για επικοινωνία και προώθηση της καινοτομίας μέσω «εικονικών κόσμων» προϋποθέτει αποδοχή του μηχανισμού που χαρακτηρίζει τα βιντεοπαιχνίδια- της μάθησης μέσω εμπειριών. Πώςόμωςμπορούν άκαμπτες δομές, όπως αυτές των παραδοσιακών επιχειρήσεων, να υποκύψουν στην εξερεύνηση αυτής της «δημιουργικής αναρχίας»;
«Είναι σίγουρο ότι αν τις εξαναγκάζαμε θα αντιδρούσαν. Γι΄ αυτό η αξιοποίηση των νέων εργαλείων θα πρέπει να έλθει μέσω οικονομικών κινήτρων. Αν τους αποδείξουμε ότι η υιοθέτησή τους φέρνει αποτελέσματα, ότι είναι πιο παραγωγικά και ισχυρά από παλιότερες μεθόδους, τότε ακόμη και οι πιο δύσπιστοι θα τα δεχθούν. Παλιότερα ακόμη και η αποδοχή του email ως επιχειρηματικού εργαλείου αντιμετωπιζόταν ως κάτι το περιττό, αλλά όλοι πλέον το έχουν υιοθετήσει. Αυτό που σήμερα βλέπουμε ως ρίσκο, π.χ. τη “δημιουργική αναρχία”, θα ξεπεραστεί από το ότι το μέλλον θα απαιτήσει επανεκτίμηση του τι θεωρούμε ρίσκο».
– Το ότι η νέα γενιά μεγαλώνει με τα εργαλεία αυτά «παραμάσχαλα»την απομακρύνει από τους παραδοσιακά κινούμενους δασκάλους της. Ποιες αλλαγές στην Παιδεία θεωρείτε απαραίτητες για την καταλληλότερη προετοιμασία του νέου κόσμου;
«Η πίεση για απόκτηση ψηφιακών δεξιοτήτων- τόσο στους μαθητές όσο και στους δασκάλους τους- είναι ήδη έντονη. Αλλά για μένα η πρόκληση δεν βρίσκεται στην εκμάθηση των νέων εργαλείων. Βρίσκεται στο γεφύρωμα της μάθησης που γίνεται από διαπροσωπικά περιβάλλοντα (όπως εκείνα των κοινωνικών δικτύων του Ιnternet) και στη μάθηση που προκύπτει από την αλληλεπίδραση μαθητήδασκάλου. Ενα πρώτο βήμα που διαβλέπω είναι η όλο και συχνότερη χρήση τηλεδιασκέψεων».
– Σε μια προγενέστερη ομιλία σας είχατε διακηρύξει ότι βιώνουμε τον «κατακερματισμό των μεγάλων επιχειρήσεων» σε μικρότερες.Η Ελλάδα είναι ήδη μια χώρα ΜΜΕμε οικονομία υπηρεσιών. Μπορούμε να εκμαιεύσουμε κάποια πλεονεκτήματα από αυτό;
«Το πραγματικό νόημα του “κατακερματισμού” είναι ότι οι μεγάλες επιχειρήσεις μετατρέπονται τώρα σε “συντονιστές δράσεων” και χρειάζονται υπεργολάβους που θα ακολουθούν αξιόπιστα τις προδιαγραφές και απαιτήσεις ποιότητας που θέτουν. Από τη δική μου σκοπιά, η ευκαιρία που έχουν οι ελληνικές ΜΜΕ είναι να εντοπίσουν τις εξειδικευμένες δεξιότητες που θα έχουν παγκοσμίως ζήτηση και να διαφοροποιηθούν ανταγωνιστικά μέσω της αξίας, της υπηρεσίας, της καινοτομίας και της ποιότητας».
– Οι εργαζόμενοί μας αντιμετωπίζουν ήδη μια στασιμότητα και κρίση, ενώ οι νεοεισερχόμενοι βλέπουν τις προοπτικές καριέρας γεμάτες επισφάλεια. Υπάρχουν «επαγγέλματα του 21ου αιώνα» με προοπτικές;
«Η πραγματική διαφορά της παραδοσιακής οικονομίας από τη νέα είναι ότι στην πρώτη οι εργαζόμενοι περίμεναν την ευκαιρία να αυτοαποκαλυφθεί ενώ στη δεύτερη θα χρειαστεί να τη δημιουργούν. Αρα τα πιο ελπιδοφόρα “επαγγέλματα του 21ου αιώνα” είναι εκείνα που ακόμη δεν μπορούμε να τα φαντασθούμε γιατί θα πρέπει να τα εφεύρουμε. Αν θέλετε να προβλέψουμε περιοχές από κοινού, σκεφθείτε τις ανάγκες που θα προκύψουν για να δοθεί απάντηση στην κλιματική αλλαγή, στις εναλλακτικές πηγές ενέργειας και στην κοινωνική ευθύνη των επιχειρήσεων. Ολα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά και οι δυνατότητες της ψηφιακής εποχής αφήνουν περιθώριο ακόμη και για έναν νέο Χρυσό Αιώνα στη χώρα σας. Εκείνο που πρέπει να θυμάστε τελικά είναι οι πλέον περιζήτητες και καλύτερα αμειβόμενες δουλειές του μέλλοντος θα είναι εκείνες που προϋποθέτουν περισσότερη μόρφωση και εξειδίκευση από ποτέ στο παρελθόν».
