Η αντιπροσωπευτική δημοκρατία

Η αντιπροσωπευτική δημοκρατία έχει υποστεί κατά καιρούς δριμεία κριτική, συνήθως, δε, αντιδιαστέλλεται από την άμεση δημοκρατία, τα θετικά της οποίας εκθειάζονται πολλαπλώς. Ηδη γι’ αυτό αποκτά ιδιαίτερη αξία το τελευταίο βιβλίο του Παναγιώτη Δουδωνή με τίτλο «Το πολίτευμα της συνύπαρξης. Για την αντιπροσωπευτική μας δημοκρατία» (εκδ. Αρμός, 2021). Ενα βιβλίο που, με απλή και ταυτόχρονα επιστημονική γλώσσα, μας υπενθυμίζει τα θετικά στοιχεία της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, τα οποία συνήθως τα προσπερνάμε βιαστικά, ίσως γιατί τα θεωρούμε αυτονόητα.

Συχνά η υπεράσπιση της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας γίνεται με έναν «ενοχικό» τρόπο, υπό την έννοια ότι το αντιπροσωπευτικό σύστημα δικαιολογείται με επίκληση του ανέφικτου της άμεσης δημοκρατίας. Πράγματι, η άμεση δημοκρατία στην καθαρή της μορφή είναι ανέφικτο να εφαρμοστεί στις σημερινές πολυπληθείς κοινωνίες. Επίσης, ο κύριος θεσμός άμεσης δημοκρατίας, το δημοψήφισμα, παρουσιάζει σημαντικά μειονεκτήματα: Ο λαός αποφασίζει σε ένα ερώτημα που του έχει θέσει ένα τρίτο όργανο (η κυβέρνηση ή η Βουλή) και μπορεί να τοποθετηθεί με ένα «ναι» ή ένα «όχι». Με αυτόν τον τρόπο αγνοούνται άλλες εναλλακτικές λύσεις και αθροίζονται (συνήθως στο «όχι») ψήφοι εντελώς διαφορετικής προέλευσης.