Η μέση ηλικία είναι δύσκολη – ακόμη και για τους βασιλιάδες της Σίλικον Βάλεϊ.

Τη μια στιγμή είσαι ο ανατρεπτικός παράγοντας που φέρνει τα πάνω κάτω σε παραδοσιακούς κλάδους επιχειρηματικής δραστηριότητας. Την επομένη ατενίζεις την άβυσσο καταπίνοντας γυαλιά – όπως αρέσκεται να λέει ο Ιλον Μασκ – παρακολουθώντας την ανατροπή που έχει φτάσει στο κατώφλι σου.

Οι περισσότερες από τις «Επτά Υπέροχες», αν όχι όλες, βρίσκονται σήμερα σε αυτή τη θέση – περιέργως ψάχνοντας ταυτόχρονα να καταλάβουν πώς η τεχνητή νοημοσύνη απειλεί τα βασίλειά τους.

Αυτή η δυναμική είναι παρούσα τις τελευταίες εβδομάδες. Είναι χαρακτηριστικό ότι η μετοχή της Alphabet υποχώρησε περισσότερο από 7% την Τετάρτη, μετά την αποκάλυψη ανώτερου στελέχους της Apple ότι η κίνηση στις αναζητήσεις στο Google στις συσκευές που χρησιμοποιούν Safari υποχώρησε για πρώτη φορά μετά από είκοσι χρόνια. (Η Google αργότερα διευκρίνισε ότι εξακολουθεί να παρατηρεί ανάπτυξη των συνολικών αναζητήσεων στη μηχανή αναζήτησης, ακόμη και από συσκευές Apple.)

Υπομονή

Από την πλευρά του, ο CEO της Apple, Τιμ Κουκ, προσπαθεί να κερδίσει χρόνο για την εταιρεία του. Κατά τη διάρκεια της τηλεφωνικής διάσκεψης για την ανακοίνωση των πιο πρόσφατων οικονομικών αποτελεσμάτων της εταιρείας, πίεσε τους επενδυτές να δείξουν υπομονή με τις καθυστερήσεις της κατασκευάστριας των iPhone σε ό,τι αφορά τις λειτουργίες τεχνητής νοημοσύνης.

Επειτα, έχουμε την προσπάθεια του συνιδρυτή του Facebook, Μαρκ Ζάκερμπεργκ, να ζωγραφίσει με αισιόδοξα χρώματα το μέλλον του διαφημιστικού του μεγαθηρίου ως ενός AI φίλου κατά της μοναξιάς. Ακόμη και ο Μασκ μοιάζει να αγχώνεται καθώς επιστρέφει στην Tesla μετά τη συμμετοχή του στην ομάδα κυβερνητικής αποτελεσματικότητας (DOGE), προσπαθώντας να σταματήσει την κατρακύλα της μετοχής της κατασκευάστριας ηλεκτρικών αυτοκινήτων με υποσχέσεις για την ανάπτυξη αυτοκινήτων χωρίς οδηγούς. «Δεν είμαστε στο χείλος του θανάτου – δεν είμαστε καν κοντά» είπε ο Μασκ πρόσφατα στους αναλυτές.

Οι διαμαρτυρίες του ακούστηκαν σαν τον χαρακτήρα από την ταινία των Μόντι Πάιθον «Οι ιππότες της ελεεινής τραπέζης», ο οποίος, ενώ ετοιμάζονται να τον πετάξουν σε ένα σωρό με πτώματα, φωνάζει: «Δεν είμαι νεκρός!… Είμαι ευτυχισμένος!».

Για είμαστε δίκαιοι, κανένας από αυτούς τους κολοσσούς δεν είναι νεκρός – όχι ακόμα. Εχουν μάλιστα πολλούς λόγους να είναι ευτυχισμένοι – είναι όλοι άκρως κερδοφόροι πυλώνες της επιχειρηματικής Αμερικής και η συνδυασμένη αγοραία τους αξία αγγίζει τα 7 τρισεκατομμύρια δολάρια περίπου.

Νέες αγορές

Ωστόσο, το σταυροδρόμι στο οποίο βρίσκονται όλοι τους, από κοινού, και το πώς αντιδρούν, μεμονωμένα, μοιάζει με έτοιμες μελέτες περιπτώσεων για μια ανανεωμένη για τον 21ο αιώνα έκδοση του κλασικού εγχειριδίου των σχολών διοίκησης επιχειρήσεων, «Το δίλημμα του καινοτόμου».

Ο συγγραφέας του βιβλίου, Κλέιτον Κρίστενσεν, προσπάθησε να εξηγήσει πώς τα νέα προϊόντα ή υπηρεσίες εκτοπίζουν τους υφιστάμενους παίκτες δημιουργώντας νέες αγορές. Ηταν ένα βιβλίο που έκανε τον όρο «ανατροπή» (disruption) εξαιρετικά δημοφιλή στις αίθουσες των διοικητικών συμβουλίων – ακόμη και αν χρησιμοποιούνταν με τρόπο που δεν ήταν πάντα αντίστοιχος με τις προθέσεις του Κρίστενσεν.

Το νόημα αυτής της θεωρίας είναι ότι επιτυχημένες επιχειρήσεις που κάνουν τα πάντα φαινομενικά σωστά είναι πιθανό να εκτοπιστούν από μικρότερες εταιρείες – που δεν είναι δέσμιες του τι έχει γίνει στο παρελθόν – οι οποίες αναδύονται, συχνά με νέες τεχνολογίες ή διαδικασίες. Σκεφτείτε το Netflix που χρησιμοποιεί το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο για να προσελκύσει συνδρομητές έναντι του μοντέλου της Blockbuster με το δίκτυο καταστημάτων.

Πολλοί ανέτρεξαν σε αυτό το βιβλίο για να εξηγήσουν την έκρηξη των dot.coms, η οποία οδήγησε στη σημερινή γενιά ηρώων της Σίλικον Βάλεϊ. Υπάρχουν αδρές αναλογίες με το σήμερα. Οπως το Διαδίκτυο ήταν κάποτε η νέα τεχνολογία που μπορούσε να κάνει πολλά πράγματα, έτσι και η τεχνητή νοημοσύνη σήμερα δίνει πολλές υποσχέσεις. Ωστόσο, σε αυτές τις πρώιμες περιόδους δεν είναι ακόμη ξεκάθαρο πώς θα εξελιχθεί η AI – από ποιον ή πότε.

Η απάντηση

Η Pets.com, για παράδειγμα, δεν είχε τελικά την επιτυχία που πίστευαν πολλοί ότι θα είχε. Αυτό είναι το θέμα: Ακόμη και ο Κρίστενσεν δυσκολεύτηκε να προβλέψει την εμφάνιση ανατρεπτικών παραγόντων, όπως το iPhone της Apple.

Οταν κυκλοφόρησε η συσκευή, το 2007, ο καθηγητής του Χάρβαρντ δεν την είδε ως απειλή για τα τηλέφωνα. Αυτό που συνέβη όμως ήταν ότι η συγκεκριμένη συσκευή οδήγησε σε μια νέα εποχή φορητών υπολογιστικών συσκευών και στην οικονομία των εφαρμογών. Αυτή η αγορά των εφαρμογών ωστόσο μπορεί να αλλάξει πολύ αν οι εταιρείες προσεγγίσουν τους πελάτες με διαφορετικούς τρόπους. Οι βοηθοί τεχνητής νοημοσύνης (AI agents), για παράδειγμα, ενδέχεται να ανατρέψουν τον τρόπο λειτουργίας του App Store.

Εως τώρα η απάντηση της Apple στην τεχνητή νοημοσύνη μοιάζει να βασίζεται περισσότερο στο φαίνεσθαι. «Απλώς χρειαζόμαστε περισσότερο χρόνο για να ολοκληρώσουμε τις εργασίες, ώστε αυτές να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις μας για υψηλή ποιότητα» είπε ο Κουκ στους επενδυτές σχετικά με την καθυστέρηση, κατά τη διάρκεια της πρόσφατης τηλεδιάσκεψης της Apple.

Τουλάχιστον η Google διαθέτει AI βοηθό, το Gemini, αν και είναι ασαφές αν αυτό το chatbot θα είναι αρκετό για να σώσει την πραγματική της επιχειρηματική δραστηριότητα – τη διαφήμιση, η οποία της απέφερε το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων της πέρυσι. Αυτό αντιστοιχεί σε πολλές διαφημίσεις που πουλήθηκαν χάρη στους χρήστες που κλικάρουν συνδέσμους, σε έναν κόσμο όπου οι άνθρωποι όλο και περισσότερο ρωτούν τα chatbot για να πάρουν απαντήσεις σε ερωτήματα όπως: «Τι αφορά “Το δίλημμα του καινοτόμου”;».

Εκπληξη

Ακόμη κι έτσι όμως, προκαλεί ενδεχομένως έκπληξη ότι καμία από τις μεγάλες πλατφόρμες δεν φαίνεται να έχει βρει ακόμα τη συνταγή της επιτυχίας. Αυτό δίνει ελπίδα σε ανθρώπους όπως η Σάρα Γκουό, μια νεαρή επενδύτρια στη Σίλικον Βάλεϊ. Η Γκουό προσπαθεί να αφήσει το στίγμα της επενδύοντας στην επόμενη καυτή startup τεχνητής νοημοσύνης, η οποία ίσως εκθρονίσει τους μεγάλους παίκτες.

«Υπάρχουν πολλά που μπορείς να πεις σε επίπεδο στρατηγικής σχετικά με το γιατί μια εταιρεία δεν θα έπρεπε να υπάρχει: επειδή θα έπρεπε να την έχει ήδη φτιάξει η Microsoft, ή η Apple ή η Google» είπε στο πρόσφατο επεισόδιο της σειράς podcast «Bold Names». Ωστόσο, για αυτές τις καθιερωμένες εταιρείες, πρόσθεσε, συχνά μπορεί να είναι δύσκολο το «να είναι δημιουργικές με ένα ριψοκίνδυνο νέο προϊόν».

Απλώς ρωτήστε την Google. Οι πρώτες μέρες του Gemini αμαυρώθηκαν από απολογίες και υποσχέσεις για καλύτερες επιδόσεις, αφού οι απαντήσεις που έδινε το chat θεωρήθηκαν προκατειλημμένες και – σύμφωνα με τον CEO, Σάνταρ Πιτσάι – απαράδεκτες. Το λανσάρισμα του Gemini έγινε εν μέσω ανησυχιών ότι η startup OpenAI είχε πάρει προβάδισμα στον χώρο, αν και η Google δούλευε ήδη στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Ψηλά ο πήχης

«Καμιά τεχνητή νοημοσύνη δεν είναι τέλεια, ειδικά σε αυτό το αρχικό στάδιο ανάπτυξης του κλάδου, αλλά ξέρουμε ότι ο πήχης είναι ψηλά για εμάς και θα συνεχίσουμε έτσι για όσο καιρό χρειαστεί» είχε γράψει τότε ο Πιτσάι.

Κάποιες φορές οι ρηξικέλευθες καινοτομίες που θέλουμε να αποκαλούμε ανατρεπτικές, στην ουσία συμβάλλουν στη διατήρηση της ισχύος των υφιστάμενων επιχειρήσεων.

Η Microsoft – η οποία ξεπέρασε ξανά σε αγοραία αξία την Apple – φαίνεται ότι υπήρξε αρκετά προνοητική ενσωματώνοντας την AI στις επαγγελματικές εφαρμογές της. Η Nvidia, επίσης, είναι από τις μεγάλες ωφελημένες καθώς οι εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης καταβροχθίζουν τα ακριβά της τσιπ, τα οποία χρειάζονται για να αναπτύξουν τα μοντέλα τους.

Ωστόσο η ανάδυση του κινεζικού DeepSeek και άλλων νέων AI μοντέλων, τα οποία υποτίθεται ότι χρησιμοποιούν υπολογιστική ισχύ με πολύ μικρότερο κόστος, εγείρει νέα ερωτήματα. Tο πού θα προσγειωθεί η αξία της νέας τεχνολογίας παραμένει ασαφές.

Είναι όλο ένα δίλημμα. Τουλάχιστον κανείς δεν έχει πεθάνει – ακόμη.