Με «πυρήνα» την περίφημη Τράπεζα Θεμάτων του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΙΕΠ), πάνω στην οποία στήνεται ένας νέος, εθνικός, αδιάβλητος τρόπος εξέτασης των μαθητών στο Λύκειο, το υπουργείο Παιδείας ανοίγει θέμα Ακαδημαϊκού Απολυτηρίου. Ακολούθως, η συζήτηση που ξεκινάει τώρα στην εκπαιδευτική κοινότητα της χώρας τοποθετεί στο κέντρο των – προς ανατροπή – αναχρονιστικών θεσμών τις πανελλαδικές εξετάσεις.

Με το νέο νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας για τα μη κρατικά, μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια της χώρας, η «επόμενη ημέρα» για την ανώτατη εκπαίδευση της χώρας φέρνει κατακλυσμιαίες αλλαγές που φτάνουν μέχρι τα λύκειά της. Ετσι, το «ντόμινο» των αλλαγών που θα δούμε τα επόμενα χρόνια πιθανότατα θα περιλαμβάνει μια μεγάλη ανατροπή: το τέλος των πανελλαδικών εξετάσεων για την εισαγωγή των υποψηφίων στα ανώτατα Ιδρύματα της χώρας ή τη ριζική αλλαγή της φυσιογνωμίας τους.

Οπως αναφέρουν οι πληροφορίες του «Βήματος», οι αλλαγές που μελετώνται αυτή την περίοδο στον 3ο όροφο του κτιρίου του Αμαρουσίου, έχουν στόχο να κρατήσουν την αξιοπιστία της διόρθωσης στα γραπτά των πανελλαδικών εξετάσεων με το σύστημα που ισχύει σήμερα, αλλά να «εξαφανίσουν» την κουλτούρα των θεμάτων που επιλέγονται κάθε χρόνο με βάση τη λογική της αυξημένης δυσκολίας ή, αντίθετα, της σχετικής ευκολίας, ανάλογα με τις διαθέσεις των εμπνευστών τους. Κάτι που συχνά προκαλεί παράπονα ή αμφισβητήσεις.

Το ΙΕΠ και το Ακαδημαϊκό Απολυτήριο

Ετσι, οι πανελλαδικές εξετάσεις μπαίνουν τώρα στη «βάσανο» της κριτικής και, στο παρασκήνιο, το υπουργείο Παιδείας ανοίγει έναν νομικό διάλογο που αναμενόταν από καιρό: πώς η Ελλάδα θα καταφέρει να αποκτήσει το Ακαδημαϊκό Απολυτήριο που θα δώσει δύναμη στη διδακτική διαδικασία του Λυκείου, θα το απελευθερώσει από το «3ωρο της αγωνίας» της πανελλαδικής εξέτασης και ταυτόχρονα θα «ισορροπήσει» το σύστημα εισαγωγής ανάμεσα στους δύο πυλώνες της ανώτατης εκπαίδευσης;

Οπως αναφέρουν οι πληροφορίες του «Βήματος», το θέμα του Ακαδημαϊκού Απολυτηρίου θα συνδεθεί με τις συνολικές αλλαγές που σχεδιάζονται αυτή τη στιγμή στο ΙΕΠ, το οποίο και επενδύει ιδιαίτερα στην (κομβική για τα παραπάνω) ενίσχυση της Τράπεζας Θεμάτων. Ειδικά η Τράπεζα Θεμάτων ενισχύεται με σειρά νέων ερωτημάτων ανά μάθημα, ενώ στο μέλλον αναμένεται να δώσει διέξοδο στη μορφή των εθνικών εξετάσεων που θα αναζητηθούν για τις προαγωγικές εξετάσεις του Λυκείου, στον… δρόμο προς το Ακαδημαϊκό Απολυτήριο.

Για την απόκτηση του Ακαδημαϊκού Απολυτηρίου, το πιθανότερο σενάριο είναι ότι θα συνεκτιμώνται οι βαθμοί του Απολυτηρίου των τριών τάξεων του Λυκείου σε ένα ποσοστό για την εισαγωγή στο πανεπιστήμιο. Αυτό μπορεί να συνδυαστεί με μια μορφή «αποδυναμωμένων» βαθμολογικά πανελλαδικών εξετάσεων, ώστε να εξασφαλίζεται η «ομπρέλα» των επιδόσεων κάθε υποψηφίου για την εισαγωγή στην ανώτατη εκπαίδευση της χώρας. Τα παραπάνω θα συνδεθούν με την περίοδο εφαρμογής των νέων αναλυτικών προγραμμάτων στα σχολεία, δηλαδή τη σχολική χρονιά 2025-26.Οπως λένε ανώτερα στελέχη του ΙΕΠ με τα οποία μίλησε «Το Βήμα», «η Τράπεζα Θεμάτων σε αυτό το νέο εξεταστικό σκηνικό μέσα στα λύκεια θα είναι μερικώς ή πλήρως αξιοποιήσιμη», ενώ μπορεί να εφαρμοστούν και άλλες μορφές εξέτασης όπως τα τεστ πολλαπλών επιλογών.

Γιώργος Δάσιος: Η εμπειρία του 1965

«Η κυριότερη ίσως συνιστώσα της περίφημης Εκπαιδευτικής Μεταρρύθμισης του Ευάγγελου Παπανούτσου, η οποία έλαβε χώρα ακριβώς πριν από 60 χρόνια, ήταν η κατάργηση των εισαγωγικών εξετάσεων στα πανεπιστημιακά τμήματα και η αντικατάστασή τους με πανελλαδικές εξετάσεις που διενεργούσε το υπουργείο Παιδείας» θυμίζει στο «Βήμα» ο πρόεδρος του Οργανισμού Εθνικών Εξετάσεων της χώρας κ. Γιώργος Δάσιος.

Και συνεχίζει: «Το κανονικό Ακαδημαϊκό Απολυτήριο εφαρμόστηκε μόνον κατά τα έτη 1965 και 1966 γιατί στη συνέχεια με την ανατροπή του πολιτεύματος καταργήθηκε. Υπήρχαν δύο Τύποι Ακαδημαϊκού Απολυτηρίου, ο Τύπος Α, που αφορούσε τις Θεωρητικές Σχολές, και ο Τύπος Β, που αφορούσε τις Θετικές, τις Τεχνολογικές και τις Ιατρικές σχολές. Ημουν υποψήφιος κατά την πρώτη εφαρμογή του συστήματος το 1965 και θυμάμαι πολύ καλά τις συνθήκες που επικρατούσαν.

Εναν περίπου μήνα πριν την ολοκλήρωση του ακαδημαϊκού έτους της έκτης Γυμνασίου (σημερινής τρίτης Λυκείου) δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ο νόμος για τις εξετάσεις. Τότε λοιπόν πληροφορηθήκαμε ότι μέσα σε 5 μέρες, στα μέσα του Σεπτεμβρίου, θα εξεταζόμαστε σε 10 μαθήματα (ένα το πρωί, ένα το απόγευμα) με περιεχόμενο όλη τη «διδακτέα» ύλη, «όλων» των μαθημάτων των 6 τάξεων του Γυμνασίου. Είναι προφανές ότι πανικοβληθήκαμε όλοι, καθώς η ύλη ήταν τεράστια και ορίζονταν με επιστημονικές περιοχές και όχι συγκεκριμένες σελίδες από συγκεκριμένο βιβλίο. Θυμάμαι λοιπόν ότι δεν υπήρχε η έκφραση «εντός ύλης», ή «εκτός ύλης». Υπήρχε μόνον ο χαρακτηρισμός «δύσκολο θέμα», ή «εύκολο θέμα».

Τελικά είχαν εισαχθεί περίπου 11.000 παιδιά, με το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό από αυτούς με μέση βαθμολογία μεταξύ 8 και 13, ενώ αυτοί που είχαν υπερβεί το 16 ή το 17 ήταν 300-400 άτομα συνολικά. Τα θέματα εκείνη την περίοδο ήταν πραγματικά δύσκολα».