«Είναι τουλάχιστον Μάικλ Τζάκσον; Τόσο το χειρότερο». Τον Φεβρουάριο του 1984 ο Μισέλ Φουκό προσέρχεται σε αυτήν που θα αποδειχθεί η τελευταία σειρά διαλέξεών του στο Κολέγιο της Γαλλίας όπου διδάσκει από το 1970. Την εναρκτήρια ομιλία του διακόπτει ξαφνικά μουσική από κάποιο από τα πλήθος κασετόφωνα που καταγράφουν τις παραδόσεις του. Ετοιμόλογος πάντα, βρίσκει την ευκαιρία για μια χιουμοριστική αποστροφή. Το στιγμιότυπο εγγράφεται στη μνήμη του αναγνώστη λειτουργώντας ως υπόμνηση της ουδέποτε σοβαροφανούς, πάγια αντισυμβατικής δημόσιας εικόνας του φιλοσόφου, την ώρα ακριβώς που ετοιμάζεται στο (άγνωστο ακόμη στον ίδιο) τέλος του βίου του να πραγματευτεί το κατεξοχήν αντικείμενο έρευνας της φιλοσοφίας – την αλήθεια.
Συνέχεια της σειράς παραδόσεων του 1982-1983 (Η κυβέρνηση του εαυτού και των άλλων, εκδ. Εστίας, υπό έκδοση), Το θάρρος της αλήθειας προεκτείνει την πραγμάτευση της πολιτικής αληθοέπειας. Προηγουμένως, ο Φουκό είχε εξετάσει κείμενα του Πολύβιου, του Πλάτωνα, του Ευριπίδη και του Θουκυδίδη προκειμένου να διερευνήσει την παρρησία ως έκφραση της επιμέλειας εαυτού, του πολίτη ως ατόμου αλλά και της πόλης ως συλλογικού στοιχείου. Η παρρησία, σημειώνει συνοψίζοντας την αρχική προβληματική, συνεπάγεται τη διακινδύνευση – η αλήθεια που απευθύνεται στην εξουσία του ενός ή του δήμου δεν λέγεται δίχως συνέπειες. Συνδέεται άρρηκτα με την πρόσβαση στην πολιτική ζωή, αποτελεί δικαίωμα προς διαφύλαξη και εκδήλωση της ελεύθερης έκφρασης ενός πολίτη. Από τον 4ο αιώνα π.Χ. και εξής, όμως, παρατηρείται μια στροφή στην πρόσληψη της έννοιας. Τώρα η παρρησία λογίζεται ως επικίνδυνη: συμπίπτει με τον ανερμάτιστο λόγο των πολλών, από τη μια πλευρά, ή επισείει τον κίνδυνο της τιμωρίας για τον ανιδιοτελή πολίτη που αντιτίθεται στην αρεστή στο πλήθος δημαγωγία. Το πρόβλημα του δημοκρατικού πολιτεύματος είναι το πρόβλημα της ηθικής ποιότητας της πλειοψηφίας.
Περιεχόμενο για συνδρομητές
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου από tovima.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
