Η απόφαση του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να περιορίσει τη στρατιωτική βοήθεια προς τις χώρες της Βαλτικής σηματοδοτεί αλλαγή στρατηγικής που ανησυχεί τους Ευρωπαίους, τη στιγμή που η Ρωσία εντείνει τις προκλήσεις στην Ανατολική Ευρώπη.
Στα τέλη Αυγούστου, Αμερικανοί αξιωματούχοι ενημέρωσαν Ευρωπαίους διπλωμάτες ότι η Λετονία, η Λιθουανία και η Εσθονία θα δουν περικοπές στη στρατιωτική τους ενίσχυση. Ο Ντέιβιντ Μπέικερ από το Πεντάγωνο ξεκαθάρισε ότι η Ευρώπη πρέπει να μειώσει την εξάρτησή της από τις ΗΠΑ, καθώς η Ουάσινγκτον στρέφει την προσοχή της στην άμυνα του εσωτερικού της.
Οι ρωσικές παραβιάσεις και οι φόβοι για κλιμάκωση
Η ανησυχία των Ευρωπαίων φάνηκε δικαιολογημένη, όταν ρωσικά MiG-31 παραβίασαν τον εναέριο χώρο της Εσθονίας για περίπου δέκα λεπτά, πριν αναχαιτιστούν από ιταλικά F-35. Η Μόσχα αρνήθηκε την παραβίαση, ισχυριζόμενη ότι τα αεροσκάφη της κινούνταν πάνω από διεθνή ύδατα. Την ίδια ημέρα, άλλα ρωσικά αεροσκάφη πλησίασαν πλατφόρμα πετρελαίου στην Πολωνία, ενώ την προηγούμενη εβδομάδα πολωνικές δυνάμεις είχαν καταρρίψει ρωσικά drones.
Χλιαρή αμερικανική αντίδραση και το μήνυμα προς τους Ευρωπαίους
Η Ουάσινγκτον αντέδρασε με καθυστέρηση. Ο Τραμπ μίλησε αρκετές ώρες μετά το περιστατικό, κάνοντας λόγο για «μεγάλο πρόβλημα», χωρίς να ανακοινώσει ουσιαστικά μέτρα. Παράλληλα, στη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ είχε προηγουμένως απειλήσει τη Ρωσία με κυρώσεις, αλλά η συνάντησή του με τον Βλαντίμιρ Πούτιν δεν έφερε καμία πρόοδο, αφήνοντας το Κίεβο εκτεθειμένο.
Όπως αναφέρει το Reuters, μετά από μήνες διεθνών πρωτοβουλιών, ο Αμερικανός πρόεδρος έχει περιορίσει τη διπλωματική του δράση. Στρέφεται όλο και περισσότερο σε εσωτερικά ζητήματα – από την καταπολέμηση του εγκλήματος μέχρι την αναμόρφωση της διαδικασίας βίζας – αφήνοντας τους συμμάχους να αναλάβουν τον κύριο ρόλο στην εξωτερική πολιτική.
Ο Τραμπ ζητά από την Ευρώπη να σκληρύνει τη στάση της απέναντι στη Ρωσία, ιδίως με αυστηρές κυρώσεις στους αγοραστές ρωσικού πετρελαίου. Παράλληλα, προτείνει επιβολή δασμών σε Κίνα και Ινδία για τις συναλλαγές τους με τη Μόσχα, καθιστώντας τις αμερικανικές κινήσεις προϋπόθεση ευρωπαϊκής δράσης.
Το Ισραήλ και η Γάζα στο περιθώριο
Στην περίπτωση της Μέσης Ανατολής, η στάση του Τραμπ είναι επίσης παθητική. Ενώ στην αρχή επιδίωξε εκεχειρία ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χαμάς, το τελευταίο διάστημα δείχνει αδιαφορία για τις επιχειρήσεις του Ισραήλ που υπονομεύουν τις διαπραγματεύσεις στη Γάζα. Ακόμη και μετά από ισραηλινές επιθέσεις που προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις συμμάχων, η Ουάσινγκτον αρκέστηκε σε διαμαρτυρίες χωρίς περαιτέρω ενέργειες.
Απρόβλεπτος πρόεδρος, κουρασμένοι σύμμαχοι
Η αντιφατική πολιτική του Τραμπ έχει κουράσει τους Ευρωπαίους διπλωμάτες, που δυσκολεύονται να εμπιστευτούν τις αμερικανικές δεσμεύσεις. Κάποιοι ανησυχούν ότι η χλιαρή αντίδραση απέναντι στη Ρωσία θα δώσει στον Πούτιν το περιθώριο για πιο επιθετικές κινήσεις.
Το διακύβευμα
Η μείωση της αμερικανικής στήριξης στις Βαλτικές χώρες δεν αφορά μόνο τις ίδιες, αλλά συνολικά την αξιοπιστία του ΝΑΤΟ. Η επιμονή του Τραμπ να μεταφέρει το βάρος στους Ευρωπαίους, σε συνδυασμό με την αδυναμία του να διατηρήσει σταθερή στρατηγική απέναντι στη Μόσχα, ενισχύει την αβεβαιότητα για το μέλλον της δυτικής συμμαχίας και την ικανότητά της να αποτρέψει νέες κρίσεις.
