Με την Ουκρανία και τη Ρωσία να επενδύουν σε όλο και πιο έξυπνα drone εν μέσω πολέμου, η εποχή των αυτόνομων πολεμικών μηχανών δείχνει να πλησιάζει.
Όσο περισσότερο διαρκεί ο πόλεμος τόσο πιθανότερο είναι να δούμε ρομπότ που αναγνωρίζουν, επιλέγουν και εξουδετερώνουν στόχους χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση, εκτιμούν αναλυτές, στρατιωτικοί αξιωματούχοι και επιστήμονες που μίλησαν στο Associated Press.
Κάτι τέτοιο θα έφερνε επανάσταση στη στρατιωτική τεχνολογία συγκρίσιμη με την εφεύρεση του πολυβόλου.
Η τεχνολογία ήδη υπάρχει
Η Ουκρανία χρησιμοποιεί ήδη ημιαυτόνομα επιθετικά drone και όπλα εξουδετέρωσης εχθρικών drone εξοπλισμένα με τεχνητή νοημοσύνη. Η Ρωσία υποστηρίζει ότι ήδη διαθέτει όπλα ΑΙ, αν και ο ισχυρισμός είναι δύσκολο να επιβεβαιωθεί.
Μέχρι σήμερα, πάντως, δεν υπάρχουν επιβεβαιωμένες περιπτώσεις πολεμικών «killer robot» που έχουν σκοτώσει ανθρώπους.
Ειδικοί εκτιμούν ότι η εμφάνιση τέτοιων ρομπότ στον πόλεμο της Ουκρανίας ίσως είναι θέμα χρόνου.
«Πολλές χώρες αναπτύσσουν τέτοιες τεχνολογίες» δήλωσε ο Ζάκαρι Κάλενμπορν, αναλυτής του Πανεπιστημίου «Τζορτζ Μέισον» στις ΗΠΑ. «Προφανώς δεν είναι και τόσο δύσκολο.
Ο ουκρανός υπουργός Ψηφιακής Μεταρρύθμισης Μικαίλο Φεντόροφ, ο οποίος πρόσφατα ανακοίνωσε ότι η χώρα του επενδύει σε νέα drone, συμφωνεί ότι τα πλήρως αυτόνομα φονικά drone «είναι το λογικό και αναπόφευκτο επόμενο βήμα».
Η Ουκρανία πραγματοποιεί «πολλή Έρευνα και Ανάπτυξη προς αυτή την κατεύθυνση».
«Πιστεύω ότι η πιθανότητα χρήσης της τεχνολογίας είναι μεγάλη τους επόμενους έξι μήνες» είπε ο Φεντόροφ σε πρόσφατη συνέντευξή του στο AP.
Η τεχνητή νοημοσύνη αποτελεί εξάλλου προτεραιότητα για τη Ρωσία. Ο πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν είχε δηλώσει το 2017 πως όποιος αξιοποιήσει πρώτος αυτή την τεχνολογία θα κυριαρχήσει στον κόσμο.
Τον Δεκέμβριο του 2021 είχε δηλώσει αισιόδοξος ότι ο ρωσικός στρατός θα μπορέσει να ενσωματώσει λειτουργείες ΑΙ σε οπλικά συστήματα, τονίζοντας ότι «τα πιο αποτελεσματικά όπλα είναι αυτά που λειτουργούν γρήγορα, πρακτικά σε αυτόνομη λειτουργία».
To τουρκικής κατασκευής Kargu-2 φέρεται να χρησιμοποιήθηκε για αυτόνομες επιθέσεις στη Λιβύη το 2020 (STM)
Η Ρωσία θα μπορούσε να προμηθευτεί αυτόνομα drone ΑΙ από το Ιράν. Τα ιρανικής κατασκευής drone-καμικάζι Shahed-136 έχουν προκαλέσει μεγάλη ζημιά στο ουκρανικό δίκτυο ηλεκτροδότησης, δεν είναι όμως έξυπνα. Το Ιράν υποστηρίζει ωστόσο ότι διαθέτει στο οπλοστάσιό του και συστήματα ΑΙ.
Και η Ουκρανία όμως θα μπορούσε να μετατρέψει τα ημιαυτόνομα drone της σε πλήρως ανεξάρτητα προκειμένου να αποφεύγουν τις ρωσικές προσπάθειες παρεμβολής.
Στη λίστα περιλαμβάνονται το αμερικανικής κατασκευής Switchblade 600 και το πολωνικό Warmate, τα οποία σήμερα απαιτούν από έναν χειριστή να επιλέξει τον στόχο στην οθόνη. Η τεχνητή νοημοσύνη θα καθιστούσε τον χειριστή περιττό.
«Η τεχνολογία για πλήρως αυτόνομες αποστολές του Switchblade λίγο-πολύ υπάρχει και σήμερα» δήλωσε ο Ουαχίντ Ναουάμπι, διευθύνων σύμβουλος της AeroVironment που παράγει το drone.
Τα υπουργεία Άμυνας της Ρωσίας και της Ουκρανία δεν απάντησαν στα ερωτήματα του AP.
Χωρίς διεθνές πλαίσιο
Προηγούμενο, όμως, δεν αποκλείεται να υπάρχει ήδη. Έκθεση του ΟΗΕ δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήθηκαν φονικά ρομπότ στον εμφύλιο της Λιβύης το 2020, όταν τουρκικής κατασκευής drone Kargu-2 σε αυτόνομη λειτουργία σκότωσαν άγνωστο αριθμό ανθρώπων. Η τουρκική STΜ που παράγει το Kargu-2 δήλωσε πάντως ότι κάτι τέτοιο ουδέποτε συνέβη.
Πλήρως αυτόνομα συστήματα AI χρησιμοποιούνται ήδη από την Ουκρανία, όχι όμως για εξόντωση ανθρώπων. Η αμερικανική Fortem Technologies έχει προσφέρει στον ουκρανικό drone που εξουδετερώνουν άλλα εχθρικά drone πετώντας τους δίχτυα, χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση.
Σε τεχνητή νοημοσύνη βασίζεται επίσης το ισραηλινό Harpy, σχεδιασμένο να αναγνωρίζει και να καταστρέφει εχθρικά ραντάρ, καθώς και το κινεζικό μη επανδρωμένο ελικόπτερο Blowfish-3. Στη Δανία δοκιμάζεται στο μεταξύ ένα τροχοφόρο ρομπότ εδάφους με οπλοπολυβόλο.
Οι προσπάθειες συμφωνίας σε διεθνείς κανόνες για τα killer robots έχουν αποδειχθεί μέχρι σήμερα άκαρπες. Ελάχιστη πρόοδος σημειώθηκε έπειτα από εννέα χρόνια ανεπίσημων διαπραγματεύσεων του ΟΗΕ στη Γενεύη, με τις ΗΠΑ και τη Ρωσία να απορρίπτουν το ενδεχόμενο απαγόρευσης.
Αξιωματούχοι της Ουάσιγκτον λένε πως δεν μπορούν να αποδεχτούν μια τέτοια απαγόρευση επειδή οι αντίπαλοι δεν θα τη σεβαστούν ούτως ή άλλως.
Σύμφωνα με τον Κάλενμπορν, τον ερευνητή του Πανεπιστημίου «Τζορτζ Μέισον», οι ΗΠΑ και πολλές ακόμα χώρες αναπτύσσουν αυτόνομα drone που επιτίθενται ως φονικό σμήνος.
Και αυτό σημαίνει ότι οι μελλοντικοί πόλεμοι θα είναι αγώνες μέχρι πτώσης και του τελευταίου drone.
Αυτό είχε προβλέψει ο Πούτιν το 2017 σε συνάντησή του με φοιτητές μηχανικής: «Όταν τα drone της μίας πλευράς καταστραφούν από τα drone της άλλης, δεν θα έχει άλλη επιλογή από την παράδοση».
