Στη χώρα μας, που έχει εξελιχθεί εφέτος στον απόλυτο τουριστικό προορισμό, η θάλασσα είναι η «πρωταγωνίστρια» του καλοκαιριού. Παρ’ όλα αυτά, τα ατυχήματα στη θάλασσα – αλλά και στην πισίνα – αποτελούν τον πιο συχνό κίνδυνο την περίοδο που διανύουμε, με τους πνιγμούς και τους παρ’ ολίγον πνιγμούς να βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη.

Τα στοιχεία που παρέθεσε πρόσφατα ο πρόεδρος της Ενωσης Σχολών Ναυαγοσωστικής Ελλάδας Μάριος Μυρωνάκης είναι αποκαλυπτικά και δείχνουν το μέγεθος του προβλήματος. Πέρυσι το καλοκαίρι καταγράφτηκαν συνολικά 336 πνιγμοί σε όλες τις παραλίες και ακτές της χώρας. Από αυτούς οι 275 αφορούσαν άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών – στη συντριπτική τους πλειονότητα Ελληνες (72%). Εκτός όμως από τους ηλικικιωμένους, στη λίστα με τους πιο ευάλωτους συμπεριλαμβάνονται και τα παιδιά.

Κοιτώντας πάλι τη μεγαλύτερη εικόνα, στον κόσμο περίπου 1.000.000 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους από πνιγμό ετησίως, δηλαδή κάθε 30 δευτερόλεπτα 1 άνθρωπος πεθαίνει από πνιγμό στον πλανήτη.

Υπό τα δεδομένα αυτά, είναι κρίσιμο να γνωρίζει ο καθένας από εμάς τα ύποπτα σημάδια που μπορεί να υποδηλώνουν πως κάποιος διατρέχει κίνδυνο στη θάλασσα, ακόμη κι αν δεν φωνάζει ή δεν κάνει έντονες κινήσεις.

Πέρυσι το καλοκαίρι καταγράφηκαν συνολικά 336 πνιγμοί σε όλες τις παραλίες και ακτές της χώρας. Από αυτούς οι 275 αφορούσαν άτομα ηλικίας άνω των 60 ετών – στην πλειονότητα τους Ελληνες (72%)

Τα ύποπτα σημάδια

Οπως προειδοποιεί ο Dr Gillian Schmitz, πρόεδρος του Αμερικανικού Κολεγίου Επείγουσας Ιατρικής (ACEP), «ακόμα και ο πιο έμπειρος κολυμβητής μπορεί να κινδυνεύσει στη θάλασσα εάν ο καιρός είναι κακός, τα ρεύματα δυνατά ή του συμβεί κάποιο ιατρικό απρόοπτο». Και προσθέτει με νόημα πως «οι περισσότεροι πνιγμοί μπορούν να αποφευχθούν, αλλά δυστυχώς χρειάζονται λίγα δευτερόλεπτα για να συμβεί μια τραγωδία».

Πώς μπορείτε όμως να καταλάβετε αν ένα άτομο που κολυμπά δίπλα σας κινδυνεύει; Το ACEP συνιστά να έχετε κατά νου τα εξής ύποπτα σημάδια:

  • Αναποδογυρίζει ή επιπλέει ακίνητος σε μία θέση.
  • Το κεφάλι έχει κλίση προς τα πίσω και το στόμα είναι ανοιχτό.
  • Το κεφάλι είναι μισοβυθισμένο στο νερό, το οποίο καλύπτει το στόμα.
  • Προσπαθεί να ξαπλώσει ανάσκελα αλλά δεν τα καταφέρνει.
  • Αναπνέει γρήγορα ή δύσκολα.
  • Τα μαλλιά του έχουν πέσει στο μέτωπο ή/και στα μάτια του και δεν τα σπρώχνει πίσω.
  • Τα μάτια του είναι «άδεια», δεν μπορούν να εστιάσουν σε ένα σημείο ή είναι κλειστά.

Τα σωτήρια βήματα

Αν υποψιάζεστε πως κάποιος διατρέχει κίνδυνο στη θάλασσα, το πρώτο που πρέπει να κάνετε άμεσα είναι να φωνάξετε για βοήθεια. Οπως εν τούτοις συμβουλεύουν οι ειδικοί του ΑCEP, μην προσπαθήσετε να σώσετε μόνοι σας κάποιον που πνίγεται εάν δεν είστε εκπαιδευμένοι. Υπάρχει κίνδυνος να πανικοβληθεί και να σας τραβήξει κάτω στο νερό μαζί του.

Η καλύτερη λύση είναι να ωθήσετε προς το μέρος του μια συσκευή επίπλευσης για να πιαστεί από αυτήν και σιγά-σιγά να την τραβήξετε έξω από το νερό.

Οταν βγει το θύμα στην παραλία, ωθήστε το κεφάλι του απαλά προς τα πίσω, σηκώστε το σαγόνι του και ελέγξτε την αναπνοή του. Γυρίστε τον στο πλάι για να τον βοηθήσετε να βγάλει το νερό.

Σε περίπτωση που δεν αναπνέει, όποιος είναι εκπαιδευμένος πρέπει να του κάνει καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση (ΚΑΡΠΑ) μόνο με τα χέρια, έως ότου έλθει το ασθενοφόρο, τονίζει το Κολέγιο.

Συμβουλές προστασίας

Η νούμερο 1 συμβουλή για να μειωθούν οι κίνδυνοι στη θάλασσα είναι κατ’ αρχάς να μάθετε να κολυμπάτε. Πρέπει επίσης να βρίσκεστε σε εγρήγορση όταν κολυμπάτε σε θάλασσες που δεν γνωρίζετε. Απαραίτητο είναι ακόμα:

  • Να ορίζετε πάντοτε έναν ενήλικο που θα επιβλέπει αδιάκοπα τα παιδιά δίπλα και μέσα στο νερό.
  • Να μην αφήνετε παιχνίδια δίπλα στην πισίνα ή στην άκρη της θάλασσας (για να αποφευχθούν οι πτώσεις).
  • Να μη χρησιμοποιείτε παιχνίδια ως συσκευές επίπλευσης. Αν έχετε πρόγραμμα να μπείτε σε βάρκα ή να κάνετε θαλάσσια σπορ, προμηθευτείτε για όλους τα κατάλληλα σωσίβια.
  • Οταν κολυμπάτε στη θάλασσα, να έχετε τον νου σας για κρυφούς κινδύνους. Ρωτήστε για παράδειγμα τους ντόπιους αν υπάρχουν δυνατά ρεύματα. Περπατήστε μέσα στο νερό και κολυμπήστε με μάσκα για να δείτε τη μορφολογία του πυθμένα.
  • Μην κάνετε ποτέ βουτιές με το κεφάλι.
  • Να ελέγχετε πάντοτε τον καιρό πριν ασχοληθείτε με θαλάσσια σπορ.
  • Μην κολυμπάτε ποτέ μόνοι σας.
  • Μην πηγαίνετε ποτέ μόνοι για ψάρεμα, ψαροντούφεκο, καταδύσεις.
  • Μην πίνετε αλκοόλ πριν ή στη διάρκεια δραστηριοτήτων στη θάλασσα ή όταν επιβλέπετε τα παιδιά.
  • Αν πάσχετε από χρόνια προβλήματα υγείας ή παίρνετε φάρμακα, ρωτήστε τον γιατρό σας τι πρέπει να προσέχετε στη θάλασσα.

Οταν προσέχετε παιδιά…

Καθώς δε τα παιδιά είναι εξίσου επιρρεπή σε ατυχήματα στη θάλασσα, όπως και οι ηλικιωμένοι, το Σωματείο Αντιμετώπισης Παιδικού Τραύματος συστήνει μεταξύ άλλων τα εξής:

  • Μαθαίνουμε στα παιδιά από μικρή ηλικία να κολυμπούν σωστά. Η εκμάθηση της κολύμβησης πρέπει να γίνεται συστηματικά και οργανωμένα από ειδικούς εκπαιδευτές.
  • Ποτέ δεν αφήνουμε μικρά παιδιά κοντά στο νερό χωρίς επίβλεψη, ακόμα και εάν ξέρουν να κολυμπούν.
  • Να μην βασιζόμαστε σε φουσκωτά αντικείμενα, όπως μπρατσάκια και κουλούρες.
  • Να μην κολυμπούν τα παιδιά με γεμάτο στομάχι, πρέπει να έχουν περάσει τουλάχιστον 3 ώρες από το τελευταίο τους γεύμα.
  • Μην αφήνουμε τα παιδιά να απομακρύνονται από τη στεριά χωρίς επίβλεψη.
  • Το κολύμπι μπορεί να γίνει επικίνδυνο σε πολύ ταραγμένη θάλασσα και σε περιοχές όπου υπάρχουν θαλάσσια ρεύματα.
  • Οταν τα παιδιά ασχολούνται με θαλάσσια αθλήματα και όταν βρίσκονται σε σκάφη, να φροντίζουμε να φοράνε πάντα εγκεκριμένα σωσίβια και να ακολουθούν τους κανόνες ασφαλείας.
  • Να μάθουμε στα παιδιά να μην κάνουν βουτιές αν δεν σιγουρευτούν ότι τα νερά είναι βαθιά και δεν υπάρχουν βράχια ή αχινοί.

Προσοχή στις μοβ μέδουσες

Παρότι τα συμπεράσματα των παρατηρήσεων των ειδικών κάνουν λόγο για ύφεση του φαινομένου – υπό την έννοια πως δεν υπάρχουν πλέον συχνές αναφορές για πυκνές συγκεντρώσεις, ο κίνδυνος να… τυλιχτεί κανείς στα πλοκάμια της μοβ μέδουσας παραμένει.

Γι’ αυτό και το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας συστήνει να έχουμε μαζί μας ένα κιτ πρώτων βοηθειών για την άμεση αντιμετώπιση του τσιμπήματος της μοβ μέδουσας που κατά κανόνα δεν είναι επικίνδυνο, είναι όμως συχνά επώδυνο.

Τι πρέπει να έχουμε στην παραλία για το τσίμπημα της μοβ μέδουσας:

  • Μια πλαστική κάρτα (π.χ. παλιά πιστωτική).
  • Ενα τσιμπιδάκι.
  • Ενα κυπελλάκι (π.χ. ουροσυλλέκτης).
  • Λίγη μαγειρική σόδα (αναλογία 1:1 με θαλασσινό νερό).
  • Αντιισταμινικό χάπι.
  • Κάποια κορτιζονούχα κρέμα.

Τα βήματα της φροντίδας:

  • Πλένουμε προσεκτικά με θαλασσινό νερό, χωρίς να τρίβουμε την περιοχή του τσιμπήματος.
  • Εφαρμόζουμε ένα μείγμα θαλασσινού νερού και μαγειρικής σόδας (σε αναλογία 1:1) για δύο λεπτά, ώστε να σταματήσει οποιαδήποτε επιπλέον έκκριση δηλητηρίου από πιθανά υπολείμματα κυττάρων πλοκαμιών που έχουν μείνει στο δέρμα.
  • Χρησιμοποιούμε μια πλαστική τραπεζική κάρτα ή κάτι παρόμοιο (και όχι τα χέρια μας) για να αφαιρέσουμε το μείγμα της μαγειρικής σόδας καθώς και οποιαδήποτε τυχόν υπολείμματα από το δέρμα μας.
  • Εφαρμόζουμε πάγο πάνω στο τσίμπημα για 5-15 λεπτά. Εάν δεν υποχωρήσει ο πόνος, ξαναβάλτε πάγο.
  • Αν ο πόνος επιμένει, συμβουλευτείτε έναν γιατρό ή φαρμακοποιό.
  • Mην τυλίγετε το σημείο τσιμπήματος σφιχτά με επιδέσμους.
  • Μην χρησιμοποιείτε ξίδι, ούτε γλυκό νερό, ούτε οινόπνευμα, ούτε αμμωνία.