«Κερδίζουμε την ελευθερία μας με επιμονή και υπομονή»: Προσηλωμένος στον στόχο του εμφανίζεται ο Μάριος Θεμιστοκλέους, γενικός γραμματέας Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και συντονιστής του εμβολιαστικού σχεδίου «Ελευθερία», προτάσσοντας ως βασικές αρχές του κρίσιμου αυτού εγχειρήματος την ασφάλεια, τη διαφάνεια αλλά και την απουσία ταλαιπωρίας για τους πολίτες.
Στη συνέντευξη που παραχώρησε στο «Βήμα της Κυριακής» και ερωτώμενος για τις καθυστερήσεις στην παραγωγή και διάθεση των εμβολίων, διαβεβαιώνει ότι οι προγραμματισμένες παραδόσεις επιτρέπουν τον σταδιακό εμβολιασμό των πολιτών 70 ετών και άνω αλλά και των ασθενών με νοσήματα πολύ υψηλού κινδύνου για νόσηση από COVID-19 τους επόμενους δύο μήνες.
Σχετικά με το πιστοποιητικό εμβολιασμού και τα ταξίδια, σημειώνει ότι σε κάθε περίπτωση το testing θα συνεχίσει να αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για τους τουρίστες που εισέρχονται στη χώρα μας, ενώ αναφερόμενος στα τέσσερα εμβολιαστικά «hubs» σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη – που αναμένεται να λειτουργήσουν όταν υπάρχει αφθονία εμβολίων – τονίζει ότι θα στελεχωθούν από υγειονομικό προσωπικό από τις τάξεις των Ενόπλων Δυνάμεων και της Πολιτικής Προστασίας.
Και καθώς η τρέχουσα πανδημία αποτελεί crash test και για την πολύπαθη Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, ο κ. Θεμιστοκλέους αποκαλύπτει ότι μελλοντικός στόχος είναι μια μεταρρύθμιση που θα οδηγήσει σε ένα νέο σύστημα με τη συμμετοχή και τη συνεργασία του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα.
Με πόσους εμβολιασμούς συνολικά εκτιμάτε ότι θα κλείσει ο Ιανουάριος και ποιος είναι ο στόχος για το πρώτο τρίμηνο του έτους; Υπάρχουν απώλειες συγκριτικά με το αρχικό χρονοδιάγραμμα;
«Οχι, δεν υπάρχουν απώλειες μέχρι στιγμής. Το αρχικό μας χρονοδιάγραμμα και η υλοποίησή του ταυτίζονται. Τον Ιανουάριο υπολογίζουμε ότι θα έχουμε ξεπεράσει τους 265.000 εμβολιασμούς. Ο αρχικός στόχος ήταν να εμβολιαστούν 200.000 συμπολίτες μας και είμαστε πολύ ικανοποιημένοι με το αποτέλεσμα αυτό. Ο σχεδιασμός μας ήταν εξαρχής η φύλαξη και της δεύτερης δόσης του εμβολίου για καθέναν που εμβολιαζόταν. Αυτή είναι μια συνειδητή επιλογή που αποδεικνύεται σωστή, καθώς, όπως βλέπετε, η ροή των παραδόσεων των εμβολίων παρουσιάζει προβλήματα σε παγκόσμιο επίπεδο.
Θα ήθελα να επισημάνω πως βασικοί άξονες του σχεδιασμού μας είναι, πρώτον, να διενεργήσουμε τους εμβολιασμούς με ασφάλεια (τηρώντας όλους τους κανόνες στην πολύπλοκη αλυσίδα, από την αποθήκευση μέχρι τη διανομή και τη διενέργεια εμβολιασμού). Δεύτερον, και όχι λιγότερο σημαντικό, χωρίς ταλαιπωρία, χωρίς ουρές, χωρίς καθυστερήσεις για τον πολίτη και, τρίτον, με απόλυτη διαφάνεια έτσι ώστε να μην παρακάμπτεται η σειρά της προτεραιοποίησης που έχει τεθεί από την Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών. Πιστεύω πως μετά από έναν μήνα εμβολιασμών και περισσότερους από 250.000 συμπολίτες μας εμβολιασμένους, δεν θα ήταν υπερβολή να πω ότι έχουμε πετύχει πλήρως τους στόχους μας. Κερδίζουμε την ελευθερία μας με επιμονή και υπομονή».
Κατά το ίδιο διάστημα θα έχει επιτευχθεί ο εμβολιασμός των ηλικιωμένων – 70 ετών και άνω – και των πολιτών με χρόνια νοσήματα, ώστε να οχυρωθούν οι πλέον ευάλωτοι εν μέσω του χειμώνα;
«Ο εμβολιασμός ξεκίνησε με τους πολίτες άνω των 85 ετών και τους υγειονομικούς. Η αμέσως επόμενη ομάδα είναι 80 έως 84 ετών, η οποία έχει αρχίσει σταδιακά τον εμβολιασμό. Τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο θα εμβολιαστούν σταδιακά οι πολίτες 70 ετών και άνω, όπως και οι συμπολίτες μας με νοσήματα πολύ υψηλού κινδύνου για νόσηση από COVID-19, όπως τα έχουν ορίσει οι επιστήμονές μας, η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών.
Υπενθυμίζω ότι μέχρι τον Μάρτιο αναμένουμε συνολικά 1,4 εκατ. από την Pfizer, 240.000 από τη Moderna και όσον αφορά την AstraZeneca, με βάση τα νέα στοιχεία και τη μείωση που ανακοίνωσε στην Ελλάδα, αναλογούν 730.000 δόσεις.
Ελπίζω ότι οι συζητήσεις της ΕΕ με την εταιρεία θα καταλήξουν σε ένα καλύτερο αποτέλεσμα από αυτό. Ο προγραμματισμός μας πάντα γίνεται σύμφωνα με τις επιβεβαιωμένες παραδόσεις».
Το σχέδιο προτεραιοποίησης είναι ένα χρήσιμο, πλην όμως αναγκαίο εργαλείο λόγω της μειωμένης διαθεσιμότητας των εμβολίων. Τι προβλέπει και πότε εκτιμάτε ότι θα καταργηθεί λόγω αφθονίας δόσεων;
«Προτεραιοποίηση στο ποιοι εμβολιάζονται θα υπάρχει πάντα. Κάποιοι θα προηγούνται και κάποιοι θα έπονται. Ακόμη και σε πλήρη αφθονία να υπήρχαν τα εμβόλια, πάλι κάποιοι θα εμβολιάζονταν πρώτοι και κάποιοι αργότερα. Το πρόβλημα δεν είναι αυτό. Το πρόβλημα είναι ότι σε παγκόσμιο επίπεδο υπάρχει αστάθεια στις παραδόσεις. Αν οι παραδόσεις ομαλοποιηθούν από τις εταιρείες, θα αυξηθεί πολύ ο αριθμός των διαθέσιμων εμβολίων στο δεύτερο τρίμηνο του έτους».
Οι μεταλλάξεις σάς προβληματίζουν σχετικά με την αποτελεσματικότητα των εμβολίων;
«Σύμφωνα με τις επιστημονικές ανακοινώσεις, αλλά και τις ανακοινώσεις των ίδιων των εταιρειών Pfizer/BioΝtech και Moderna, τα εμβόλια λειτουργούν αποτελεσματικά και καλύπτουν και τις 17 γνωστές μεταλλάξεις. Σε κάθε περίπτωση στην Ελλάδα έχουμε αναπτύξει πανελλαδικό δίκτυο για την επιτήρηση των μεταλλάξεων του κορωνοϊού. Εδώ θα ήθελα να προσθέσω, ως ιατρός, ότι οι μεταλλάξεις σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να μας τρομάζουν. Οι μεταλλάξεις είναι μια συνήθης διαδικασία στους ιούς και στους κορωνοϊούς και ο συγκεκριμένος κορωνοϊός δείχνει να μην αλλάζει δραματικά».
Υπάρχει περίπτωση τα διαφορετικά εμβόλια να δημιουργούν ανισότητα στην ανοσία του πληθυσμού εξαιτίας των μεταλλάξεων; Θα μπορούσε ένα τέτοιο ενδεχόμενο να δημιουργήσει προβλήματα στο επιδιωκόμενο «τείχος ανοσίας»;
«Οπως είπα και πριν, όλες οι εταιρείες που έχουν λάβει έγκριση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων καλύπτουν τις μέχρι τώρα γνωστές μεταλλάξεις».
Πώς και πότε θα επεκταθούν τα εμβολιαστικά κέντρα; Οι ελλείψεις προσωπικού στα Κέντρα Υγείας πώς θα αντιμετωπιστούν και πώς θα στελεχωθούν τα εμβολιαστικά «hubs» σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη;
«Τα εμβολιαστικά κέντρα αναπτύσσονται ανάλογα με τον αριθμό των διαθέσιμων εμβολίων. Από τις 8 Φεβρουαρίου του 2021 θα λειτουργούν 460 εμβολιαστικά κέντρα σε όλη τη χώρα και σε καθημερινή βάση περισσότερες από 100 κινητές ομάδες του ΕΟΔΥ διενεργούν εμβολιασμούς.
Οσον αφορά το προσωπικό, σας θυμίζω ότι κατά το διάστημα της πανδημίας έχουμε ενισχύσει το ΕΣΥ με περισσότερες από 7.000 προσλήψεις και έχουμε ενεργοποιήσει την πλατφόρμα για επικουρικό προσωπικό στα εμβολιαστικά κέντρα για περισσότερα από 1.000 άτομα. Επομένως εκτιμώ ότι δεν θα έχουμε πρόβλημα. Η στελέχωση των μεγα-εμβολιαστικών κέντρων θα καλυφτεί από υγειονομικό προσωπικό από τις τάξεις των Ενόπλων Δυνάμεων και της Πολιτικής Προστασίας».
Γιατί τα νοσοκομεία μετατράπηκαν σε εμβολιαστικά κέντρα, παρότι δεν συμπεριλαμβάνονταν στον αρχικό σχεδιασμό;
«Βρισκόμαστε σε έναν πόλεμο και σε αυτόν τον πόλεμο αναδιατάσσουμε τις δυνάμεις μας έτσι ώστε στο τέλος να βγούμε νικητές. Με αυτό το σκεπτικό αναπτύξαμε το επιχειρησιακό σχέδιο «Ελευθερία». Σε αυτή τη μάχη δεν περισσεύει κανείς. Σε καθημερινή βάση απασχολούνται στα εμβολιαστικά κέντρα περισσότερα από 1.500 άτομα από πέντε υπουργεία.
Η ενεργοποίηση εμβολιαστικών κέντρων στα νοσοκομεία είναι τακτική που ακολουθείται από πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης».
Η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας αποτελεί παραδοσιακά τον «μεγάλο ασθενή» στη χώρα μας. Ποια είναι τα επόμενα βήματα για την ενίσχυση του κρίσιμου αυτού τομέα;
«Ο «μεγάλος ασθενής», όπως λέτε, έχει μετατραπεί σε «μεγάλο μαχητή». Ολο το προσωπικό της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας βρίσκεται τους τελευταίους μήνες στην πρώτη γραμμή της μάχης κατά της πανδημίας. Εχουμε ενεργοποιήσει τα Κέντρα Υγείας μας στην εξέταση ασθενών με συμπτώματα COVID-19 και τη στιγμή αυτή το 50% σχεδόν των ατόμων που εξετάζονται στο σύστημα Υγείας το κάνουν στις δομές της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας. Αναλογιστείτε πόσο σημαντική βοήθεια είναι αυτή για τα νοσοκομεία μας. Επίσης η ΠΦΥ είναι αυτή που θα σηκώσει το μεγαλύτερο βάρος των εμβολιασμών.
Για το μέλλον στόχος μας είναι η μεταρρύθμιση να οδηγήσει σε ένα νέο σύστημα με τη συμμετοχή και τη συνεργασία του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα που θα παρέχει υπηρεσίες υψηλής ποιότητας στους συμπολίτες μας».
«Υποχρεωτικό το τεστ για όσους εισέρχονται στη χώρα»
Πιστεύετε ότι θα πρέπει να είναι υποχρεωτικός ο εμβολιασμός για τους τουρίστες που προγραμματίζουν να επισκεφτούν τη χώρα μας, με την απόδειξη του σχετικού πιστοποιητικού να αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση;
«Ο εμβολιασμός δεν είναι υποχρεωτικός σε καμία χώρα (της Ευρωπαϊκής Ενωσης). Το πιστοποιητικό εμβολιασμού, που ήταν μια πρόταση του Πρωθυπουργού, δεν ταυτίζεται με την υποχρεωτική επιβολή του εμβολιασμού, ούτε αποτελεί διαβατήριο. Εχει στόχο να διευκολύνει τις μετακινήσεις και αποτελεί κίνητρο για εμβολιασμό. Σε κάθε περίπτωση, θα παραμείνει υποχρεωτικό το testing για αυτούς που εισέρχονται στη χώρα μας».
Εχουν γραφτεί και έχουν καταγγελθεί ότι έχουν γίνει εμβολιασμοί που δεν ακολουθούν τους κανόνες προτεραιοποίησης. Εχετε εικόνα; Εχουν διεξαχθεί σχετικές έρευνες;
«Η διαφάνεια αποτελεί βασικό πυλώνα του επιχειρησιακού σχεδίου των εμβολιασμών. Εχουμε δημιουργήσει ένα ψηφιακό σύστημα που είναι ιδιαίτερα δύσκολο να παραβιαστεί και δεν μπορεί να παρακαμφθεί. Ο πολίτης που εμβολιάζεται καταγράφεται άμεσα και παίρνει ψηφιοποιημένο πιστοποιητικό. Επιπρόσθετη δικλίδα ασφαλείας είναι ότι χωρίς το ψηφιακό αποτύπωμα δεν μπορείς να προχωρήσεις στον εμβολιασμό. Από την πρώτη στιγμή έχουμε ενεργοποιήσει την Αρχή Διαφάνειας, η οποία έχει πραγματοποιήσει εκατοντάδες ελέγχους, έχουμε διερευνήσει όλες τις καταγγελίες και δεν έχει διαπιστωθεί παραβίαση των κανόνων».
Πώς θα μπορέσετε να εξασφαλίσετε ότι κάποιος δεν θα λάβει πιστοποιητικό εμβολιασμού, πληρώνοντας, χωρίς να έχει κάνει το εμβόλιο;
«Δηλαδή να πλαστογραφήσει το πιστοποιητικό; Οπως προανέφερα, η διαδικασία είναι απόλυτα ψηφιοποιημένη, άρα το πιστοποιητικό εμβολιασμού δίνεται μόνο εφόσον κάποιος εμβολιαστεί. Σε κάθε περίπτωση ο εμβολιασμός είναι ένα μέσο για να προστατεύσουμε τον εαυτό μας, την υγεία μας και τους συμπολίτες μας. Δεν βρίσκω πραγματικά κανέναν λόγο γιατί κάποιος να το κάνει αυτό».
Υπάρχει σχέδιο στο μέλλον οι εμβολιασμοί να εκτελούνται και στα φαρμακεία αλλά και στα ιδιωτικά ιατρεία, δεδομένου ότι αναμένονται εμβόλια που δεν έχουν υψηλό βαθμό δυσκολίας στη συντήρηση και στη χρήση τους;
«Δεν θα κουραστώ να λέω ότι στο εγχείρημα αυτό δεν περισσεύει κανένας. Στον σχεδιασμό μας έχουμε και την παράμετρο να ενισχύσουμε τη δυναμικότητα του συστήματός μας με προσθήκη εμβολιαστικών κέντρων από τον ιδιωτικό τομέα, εάν αυτό απαιτηθεί από αυξημένες παραδόσεις των εμβολίων. Μια τέτοια εξέλιξη θα μας ήταν και πολύ ευχάριστη».
