Η χαλάρωση των περιορισμών ξεκίνησε με αστερίσκους. «Ο ιός παραμένει εδώ και δεν υπάρχει ούτε εμβόλιο ούτε δεδομένη και αποτελεσματική θεραπεία ακόμη» επισήμανε ο υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας και Διαχείρισης Κρίσεων κ. Νίκος Χαρδαλιάς. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος κ. Στέλιος Πέτσας ξεκαθάρισε πως «ό,τι ανοίγει από τις 4 Μαΐου μπορεί να ξανακλείσει για να μην έχουμε πισωγύρισμα. Χρειάζεται συνέχιση της πειθαρχίας». Η αξιολόγηση από την κυβέρνηση θα είναι καθημερινή ώστε εφόσον χρειαστεί να γίνουν διορθωτικές παρεμβάσεις.

Τα καταστήματα

Αγώνας δρόμου έχει ξεκινήσει για την προετοιμασία των καταστημάτων που θα ανοίξουν σε δύο κύματα, στις 4 και στις 11 Μαΐου, αλλά και των αστικών συγκοινωνιών για το crash test της Δευτέρας. Τα ερωτήματα όμως παραμένουν πολλά από τους επαγγελματίες που βρέθηκαν εν αναμονή οδηγιών και διευκρινίσεων στο παρά πέντε της επιστροφής.

Η χρήση μάσκας είναι υποχρεωτική για εργαζομένους και πελάτες σε όλες τις επιχειρήσεις που ανεβάζουν ρολά τη Δευτέρα 4 Μαΐου, ακόμα και εκείνες που παρέμειναν ανοιχτές όλο το προηγούμενο διάστημα, όπως σουπερμάρκετ, καταστήματα τροφίμων/ψιλικών, τράπεζες, διαγνωστικά κέντρα, καθώς και στα νοσοκομεία. Το πρόστιμο ανέρχεται σε 150 ευρώ.

Η χρήση του ΙΧ, με την επιβίβαση πια μαζί με τον οδηγό έως δύο ακόμα ατόμων, συνιστάται ως «πρώτη επιλογή» στην αρχική φάση χαλάρωσης. Για τη διευκόλυνση των μετακινήσεων, παρατείνονται η άρση δακτυλίου ως το τέλος Μαΐου και η αναστολή λειτουργίας του συστήματος ελεγχόμενης στάθμευσης στον Δήμο Αθηναίων, αποκλειστικά όμως στις θέσεις επισκεπτών (λευκή διαγράμμιση). Επίσης, συστήνεται περιορισμός κυκλοφορίας σε ανοιχτούς δημόσιους χώρους από τα μεσάνυχτα ως τις 6 το πρωί.

 

Μάχη τετραγωνικών

Βιβλιοπωλεία, ανθοπωλεία, καταστήματα οπτικών, αθλητικών και ηλεκτρονικών ειδών ανοίγουν τις πόρτες τους στις 10 το πρωί της Δευτέρας με νέους κανόνες. Συγκεκριμένα, προβλέπεται ότι σε χώρους έως 20 τ.μ. θα πρέπει να βρίσκονται έως 4 άτομα, συνυπολογίζοντας πελάτες και εργαζομένους.

Σε χώρους έως 100 τ.μ. θα βρίσκονται 4 άτομα έως τα 20 τ.μ. και πέραν αυτών συν 1 άτομο ανά 10 τ.μ. Στις περιπτώσεις που ο χώρος είναι άνω των 100 τ.μ. θα μπορούν να βρίσκονται ταυτόχρονα 12 άτομα συν 1 άτομο ανά 15 τ.μ. για την επιφάνεια άνω των 100 τ.μ. Τέλος, σε χώρους άνω των 300 τ.μ. που αναπτύσσονται σε επίπεδα ισχύει το κριτήριο επιπέδων, δηλαδή 1 άτομο ανά 10 τ.μ. ανά όροφο.

Συνιστάται η μη χρήση ανελκυστήρων. Αν θεωρηθεί αναγκαία, η πληρότητα σε σχέση με το επιτρεπόμενο όριο θα πρέπει να φτάνει ως το 40%. Σε περίπτωση δε ύπαρξης κυλιόμενων κλιμάκων, δεν επιτρέπεται η χρήση ανελκυστήρα παρά μόνο σε ΑμεΑ, ηλικιωμένους ή για χρήση τροφοδοσίας.

Τα υπόλοιπα καταστήματα λιανικού εμπορίου θα ανεβάσουν ρολά στις 11 Μαΐου, με εξαίρεση τα malls, τα οποία θα επανεκκινήσουν τελευταία, την 1η Ιουνίου, μαζί με εστιατόρια και καφετέριες σε εξωτερικούς χώρους και τα ξενοδοχεία 12μηνης λειτουργίας.

Σχολές οδηγών

Μαθήματα και εξετάσεις οδήγησης (θεωρητικές και πρακτικές) θα γίνονται από τη Δευτέρα 11 Μαΐου, με γάντια, μάσκες, αντισηπτικά και αποστάσεις. Οι σχολές οδήγησης θα επαναλειτουργήσουν με προϋπόθεση τη διατήρηση απόστασης τουλάχιστον 2 μέτρων μεταξύ των εκπαιδευομένων στα θεωρητικά μαθήματα. Με πληρότητα που δεν θα ξεπερνά το 50% της αίθουσας και τήρηση των φυσικών αποστάσεων θα διεξάγονται οι θεωρητικές εξετάσεις.

Ενας εξεταστής

Πιο απαιτητικά είναι τα πράγματα στην πρακτική εξέταση, που θα γίνεται με έναν εξεταστή. Στην εξέταση, όπως και στα μαθήματα εντός οχήματος, υποψήφιοι και εκπαιδευτές θα είναι εξοπλισμένοι  υποχρεωτικά με γάντια, μάσκες και αντισηπτικά. Τα παράθυρα θα είναι ανοιχτά και δεν θα ενεργοποιείται κλιματισμός ούτε εσωτερική ανακύκλωση του αέρα. Η παραμονή εντός οχήματος θα πρέπει να διαρκεί όσο είναι απαραίτητο (όχι έλεγχος δικαιολογητικών ή θεωρητικές ερωτήσεις).

Για δίπλωμα μηχανής, ο υποψήφιος οφείλει να προσέρχεται στις εξετάσεις με τον προσωπικό του εξοπλισμό (εγκεκριμένο κράνος, προστατευτικό ρουχισμό, γάντια, υποδήματα). Αν δεν διαθέτει προστατευτικό ρουχισμό, επιτρέπεται η χρήση επικαλαμίδων, επιγονατίδων και επιαγκωνίδων.

Επίσης, πολλαπλασιάζονται τα σημεία αφετηρίας των επιτροπών εξέτασης, ενώ προγραμματίζονται ανά επιτροπή ως το 50% των προβλεπόμενων υποψηφίων. Η μεταφορά των υποψηφίων γίνεται με ευθύνη του παριστάμενου εκπαιδευτή, τηρουμένων των απαραίτητων μέτρων προστασίας.

Παράταση διπλωμάτων

Εν τω μεταξύ η ισχύς αδειών οδήγησης παρατείνεται για την αποφυγή συγχρωτισμού στις Υπηρεσίες Μεταφορών και Επικοινωνιών της επικράτειας. Συγκεκριμένα, έως τις 31 Ιουλίου 2020 παρατείνεται η ισχύς των διπλωμάτων με ημερομηνία λήξης από 1η Ιανουαρίου 2020 έως 31 Ιουλίου 2020. Ακόμα, παρατείνεται έως και τις 30 Σεπτεμβρίου 2020 η ισχύς των διπλωμάτων με ημερομηνία λήξης από 1η Ιανουαρίου 2020 έως 30 Σεπτεμβρίου 2020 για τους άνω των 65 ετών και τους κατόχους με χρονικό περιορισμό για λόγους υγείας. Η παράταση χορηγείται για οδήγηση αποκλειστικά και μόνο εντός της ελληνικής επικράτειας.

Επιπλέον, παρατείνεται για 6 μήνες η ισχύς των Δελτίων Εκπαίδευσης Εξέτασης (ΔΕΕ) που λήγουν κατά το χρονικό διάστημα από τη 16η Μαρτίου 2020 έως και την 30ή Ιουνίου 2020, καθώς και εκείνων με καταληκτική ημερομηνία ισχύος εντός αυτού του διαστήματος.

Λαϊκές αγορές

Στις λαϊκές αγορές, ως τις 31 Μαΐου, θα συμμετέχει το ήμισυ των παραγωγών και των επαγγελματιών που δραστηριοποιούνται με άδεια. Η ελάχιστη απόσταση μεταξύ των πάγκων ορίζεται σε 5 μέτρα, με τον ενδιάμεσο χώρο υποχρεωτικά κενό. Η πώληση βιομηχανικών ειδών θα ξεκινήσει από τις 11 Μαΐου, ενώ έως το τέλος Μαΐου απαγορεύεται η λειτουργία υπαίθριων αγορών (άρ. 38, Ν. 4497/2017)

Πλέξιγκλας στα ταξί

Στην περίπτωση των ταξί, παρά τις αντιδράσεις των οδηγών, στην πρώτη φάση άρσης χαλάρωσης των μέτρων, ο περιορισμός του ενός επιβάτη παραμένει. Ισχύουν βεβαίως οι υφιστάμενες εξαιρέσεις μεταφοράς γονέα με ανήλικα τέκνα ή συνοδείας ατόμου για ιατρικούς λόγους. Επίσης, η χρήση μάσκας από τον οδηγό και τον επιβάτη είναι υποχρεωτική.

Οι οδηγοί ταξί μπορούν προαιρετικά να τοποθετήσουν προστατευτικό διαχωριστικό του μπροστινού χώρου από τα πίσω καθίσματα του οχήματος. Ηδη στη Θεσσαλονίκη κάποιοι οδηγοί προχώρησαν στην τοποθέτησή του (πλαστικό ή πλέξιγκλας), ξεσηκώνοντας αντιδράσεις ως προς τις προδιαγραφές ασφαλείας. Δεν αναμένεται πάντως να υπάρξουν δεσμεύσεις ως προς τη μονιμότητα της κατασκευής, το υλικό και την ποιότητά του, προκειμένου να είναι προσιτό στους οδηγούς.

Τα θερινά σινεμά

Εντός του Ιουνίου αναμένεται το άνοιγμα των θερινών κινηματογράφων υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις – η μέγιστη επιτρεπόμενη πληρότητα δεν πρέπει να ξεπερνά το 60%

«Βοηθοί επιβατών» στα μέσα μαζικής μεταφοράς

Yποχρεωτικά με μάσκα και τηρώντας την αναγκαία φυσική απόσταση των 1,5-2 μέτρων θα εισέρχονται οι επιβάτες στους σταθμούς, στα οχήματα και στους συρμούς των αστικών συγκοινωνιών. Ειδικά, για να επιτευχθεί η τήρηση αποστάσεων ασφαλείας από τη Δευτέρα, η είσοδος σε σταθμούς, συρμούς και οχήματα θα γίνεται ελεγχόμενα.
Δράση θα αναλάβουν από την πρώτη ημέρα οι «βοηθοί επιβατών». Πρόκειται για τους ελεγκτές των αστικών συγκοινωνιών, οι οποίοι θα ενημερώνουν συνεχώς το επιβατικό κοινό. Συγκεκριμένα, σε 45 σταθμούς του μετρό όπου υπάρχει ανταπόκριση με λεωφορεία ή τρόλεϊ, η δράση θα είναι συντονισμένη εντός και εκτός.

Συμβουλές

Οι εργαζόμενοι των Σταθερών Συγκοινωνιών (ΣΤΑΣΥ) μοιρασμένοι πριν από τα ακυρωτικά μηχανήματα και πριν από τις αποβάθρες θα παρέχουν συμβουλές για αποφυγή συνωστισμού και θα υπενθυμίζουν τη χρήση μάσκας. Ο έλεγχος για τη χρήση μάσκας θα γίνεται από την ΕΛ.ΑΣ., η οποία μπορεί να επιβάλει και τα πρόστιμα.

Ιδιαίτερα απαιτητικό θα είναι το έργο τους στους τρεις κόμβους μετεπιβίβασης του δικτύου (Σύνταγμα, Μοναστηράκι, Ομόνοια), όπου κατά τις ώρες αιχμής (07.00-10.00 και 14.00-17.00), λόγω της ταυτόχρονης σχεδόν μετατόπισης των επιβατών από τη μία στην άλλη αποβάθρα, υπάρχει ενδεχόμενο συνωστισμού.

Ειδική σήμανση για την τήρηση φυσικής απόστασης και τη χρήση μάσκας θα υπάρχει στις αποβάθρες αλλά και εντός των συρμών, ενώ θα ακούγονται συνεχώς από τα μεγάφωνα ενημερωτικά μηνύματα. Η χρήση των ανελκυστήρων απαγορεύεται εκτός από τις περιπτώσεις ατόμων με σοβαρά κινητικά προβλήματα.

Επίσης, στη διάθεση του κοινού θα είναι τα εκδοτήρια εισιτηρίων που ήταν ενεργά και προ κορωνοϊού και τα Αυτόματα Μηχανήματα Εκδοσης (ΑΜΕΚ). Και στις δύο περιπτώσεις συνιστάται η χρήση χρεωστικής/πιστωτικής κάρτας. Οι συστηματικοί χρήστες, περίπου 1,5 εκατ. κάτοχοι προσωποποιημένων καρτών, έχουν τη δυνατότητα να φορτίσουν ηλεκτρονικά την ΑΤΗ.ΕΝΑ card μέσω κινητού (Android ή με τεχνολογία NFC) ή υπολογιστή, ώστε να πάνε απευθείας στο ακυρωτικό μηχάνημα.

Βγαίνοντας από τους σταθμούς των μέσων σταθερής τροχιάς θα αναλαμβάνουν οι «βοηθοί επιβατών» των Οδικών Συγκοινωνιών (ΟΣΥ), συνολικά περίπου 90 άτομα. Προοδευτικά, εφόσον χρειαστεί, θα προστεθούν και άλλοι.

Αυξηση δρομολογίων

«Οσον αφορά τα λεωφορεία και τα τρόλεϊ, η απαγόρευση εισόδου από την μπροστινή πόρτα παρατείνεται. Με τον αποκλεισμό των μπροστινών καθισμάτων, αρχικά με ειδική αλυσίδα και ως το τέλος της εβδομάδας με ένα ευέλικτο διάφανο προστατευτικό, «θωρακίζεται» η απόσταση των 2 μέτρων από τον οδηγό.

«Κλειδί» πάντως για την αποφυγή συμφόρησης στα ΜΜΜ, πέρα από την ατομική ευθύνη, είναι η αύξηση της συχνότητας των μέσων στην οποία έχουν επενδύσει οι φορείς. Αρχής γενομένης από τη Δευτέρα, η συχνότητα των δρομολογίων σε μετρό και ηλεκτρικό σιδηρόδρομο θα κατέβει από τα 7,5 λεπτά που είναι σήμερα στα 6 λεπτά, κατά τις ώρες αιχμής, αλλά και σε μεγαλύτερο εύρος χρόνου.

Εκτιμάται ότι στην επόμενη φάση χαλάρωσης οι χρονοαποστάσεις θα επανέλθουν στα 4,5 λεπτά που ήταν πριν από την κρίση.

Δύο επιπλέον συρμοί θα είναι stand-by ώστε εάν παρατηρηθεί συνωστισμός να πέσουν και αυτοί στο σύστημα. Τα δρομολόγια του τραμ θα πέσουν επίσης στα 8 λεπτά από τα 11.

Επίσης, το πρωί της Δευτέρας θα βγουν στους δρόμους της Αθήνας περισσότερα από 1.000 λεωφορεία και τρόλεϊ, από τα περίπου 600 που κυκλοφορούσαν εκ περιτροπής το προηγούμενο διάστημα. Αντίστοιχα, στη Θεσσαλονίκη θα κυκλοφορήσουν 350 οχήματα που εκτελούν το συγκοινωνιακό έργο της πόλης.

Οχήματα, συρμοί και σταθμοί απολυμαίνονται καθημερινά.

Προαστιακός

Σε πλήρη λειτουργία τίθεται τη Δευτέρα από την ΤΡΑΙΝΟΣΕ και ο προαστιακός, με νέο σύστημα εισιτηρίων εκτός αστικής ζώνης για να ελέγχεται ο επιβατικός φόρτος. Τα νέα εισιτήρια, που εκδίδονται ηλεκτρονικά, μέσω app ή στα εκδοτήρια, συνδέονται με το δρομολόγιο κατά την έκδοσή τους και ισχύουν για μία ώρα πριν έως και δύο ώρες μετά την αναγραφόμενη ώρα αναχώρησης. Σε περίπτωση που κάποιος δεν πρόκειται να ταξιδέψει ή δεν προλάβει, το εισιτήριο ακυρώνεται ή μεταβάλλεται μέχρι και τα μεσάνυχτα της ημερομηνίας αναχώρησης που αναγράφεται στο εισιτήριο. Ο έλεγχος γίνεται πλέον ηλεκτρονικά εντός των συρμών.

Μόνο με ραντεβού οι ελέγχοι στα ΚΤΕΟ

Μόνο κατόπιν ραντεβού (τηλεφωνικά ή ηλεκτρονικά) θα προσέρχονται από τη Δευτέρα οι ιδιοκτήτες οχημάτων στα ΚΤΕΟ. Οι επιχειρήσεις οφείλουν να διατηρούν κατάλογο με τα ραντεβού, ο οποίος θα επιδεικνύεται στα ελεγκτικά όργανα. Και σε αυτή την περίπτωση η χρήση μάσκας είναι υποχρεωτική για το προσωπικό εργασίας, όπως και τα γάντια μιας χρήσης και τα αντισηπτικά.

Εκ περιτροπής αλλά και εξ αποστάσεως εργασία στις δημόσιες υπηρεσίες

Κλιμακούμενη προσέλευση για τους δημοσίους υπαλλήλους σε τρεις ζώνες, 07.00, 08.00 και 09.00, με αντίστοιχη μετατόπιση στην ώρα αναχώρησης. Μέτρο που λαμβάνεται για να αποφευχθεί η συμφόρηση στα ΜΜΜ κατά τις ώρες αιχμής.

Το προσωπικό θα εργάζεται εκ περιτροπής σε εβδομαδιαία βάση, προκειμένου να διατηρείται απόσταση 1,5-2 μέτρων μεταξύ των γραφείων. Για το 30% των εργαζομένων υπάρχει δυνατότητα εξ αποστάσεως εργασίας, ενώ το σύνολο των προϊσταμένων διαθέτει ψηφιακή υπογραφή. Οσο δε για την προσέλευση του κοινού στις δημόσιες υπηρεσίες, αυτή θα γίνεται μόνο κατόπιν ραντεβού και εφόσον το αίτημά του δεν δύναται να ικανοποιηθεί τηλεφωνικά ή ψηφιακά.

Ηδη η λειτουργία των ΚΕΠ γίνεται μόνο κατόπιν ραντεβού και με ωράριο 07.30-15.00, ενώ κατόπιν υποβολής ηλεκτρονικής αίτησης η παραλαβή μπορεί να γίνει με email ή με ταχυδρόμηση στη διεύθυνση του αιτούντος. Μέσω του gov.gr εκδίδονται ένα πλήθος εγγράφων και πιστοποιητικών του Δημοσίου, όπως εξουσιοδότηση, υπεύθυνη δήλωση, άυλες ιατρικές συνταγές.

Μέχρι αργά το βράδυ κομμωτήρια-κουρεία και κέντρα αισθητικής

Η εμπειρία όσων έχουν σπεύσει να κλείσουν ραντεβού σε κομμωτήρια και κέντρα αισθητικής δεν θα θυμίζει την εποχή προ κορωνοϊού. Ισχύει κι εδώ ο κανόνας των τετραγωνικών, αλλά και η υποχρεωτική χρήση μάσκας από εργαζομένους και πελάτες, ενώ οι εργαζόμενοι κέντρων αισθητικής θα πρέπει να φορούν και γάντια μιας χρήσης. Το προαιρετικό ωράριο λειτουργίας είναι 07.00 – 22.00 τις καθημερινές και 07.00 – 21.00 το Σάββατο.

Τα καταστήματα θα λειτουργούν υποχρεωτικά με ραντεβού που θα κλείνονται τηλεφωνικά ή ηλεκτρονικά και με «κενά» μεταξύ τους, ώστε να μην υπάρχει αναμονή και ο αριθμός των πελατών ξεπεράσει το επιτρεπόμενο όριο. Οι ιδιοκτήτες θα πρέπει να καταγράφουν τα στοιχεία των πελατών (ονοματεπώνυμο, τηλέφωνο επικοινωνίας και διεύθυνση κατοικίας) σε κατάλογο που θα επιδεικνύουν στα ελεγκτικά όργανα, ώστε εάν υπάρξει κάποιο κρούσμα να είναι δυνατή η ιχνηλάτηση επαφών. Τα περιοδικά «εξαφανίζονται» από τους χώρους αναμονής, τα προσωπικά αντικείμενα των πελατών θα παραμένουν στις τσέπες και στις τσάντες, ενώ οι καφέδες και τα αφεψήματα ατύπως απαγορεύονται για λόγους υγιεινής. Τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται θα απολυμαίνονται συνεχώς, όπως και τα σημεία επαφής των πελατών.

Μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές, υπάρχουν γκρίζες ζώνες που προκαλούν πονοκέφαλο στους επαγγελματίες. Θα πρέπει να τοποθετηθούν πλέξιγκλας σε διάφορα σημεία; Οι κομμωτές θα πρέπει να φορούν γάντια μιας χρήσης; Επιτρέπεται το ξύρισμα ή η περιποίηση για μούσι, αφού οι πελάτες θα φορούν μάσκα; Θα χρησιμοποιείται πιστολάκι;

Την ίδια στιγμή οι χώροι αναμορφώνονται για να υπάρχει απόσταση 2 μέτρων ανάμεσα στις θέσεις εργασίας.