Η ανακοίνωση της υπογραφής Μνημονίου Κατανόησης επί Θαλασσίων Δικαιοδοσιών (Maritime Jurisdictions) μεταξύ της Τουρκίας και της Λιβύης κατά τη συνάντηση που είχε την Τετάρτη στην Κωνσταντινούπολη ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τον Πρόεδρο της διεθνώς αναγνωρισμένης κυβέρνησης της Λιβύης Φαγέζ αλ – Σαράζ έχει προκαλέσει μεγάλη ανησυχία στην Αθήνα, η οποία εξετάζει τις επόμενες κινήσεις της.
Μέχρι αργά χθες, Πέμπτη, δεν ήταν σαφές αν το εν λόγω Μνημόνιο ήταν μία οριστική συμφωνία οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών ή αν επρόκειτο για μία προκαταρκτική συμφωνία που θέτει το πλαίσιο για την υπογραφή. Ό,τι κι αν είναι όμως, επιβεβαιώνει την αποφασιστικότητα της Άγκυρας να δημιουργήσει τετελεσμένα στην Ανατολική Μεσόγειο και να προκαταλάβει τις κινήσεις τόσο της Ελλάδος όσο επίσης της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Αιγύπτου.
«Η υπογραφή μεταξύ της Τουρκίας και της Λιβύης μνημονίου κατανόησης δεν μπορεί να παραβιάζει τα κυριαρχικά δικαιώματα τρίτων χωρών» ανέφερε σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Εξωτερικών. «Μία τέτοια ενέργεια», προσθέτει, «θα παραβίαζε κατάφωρα το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας και δεν θα παρήγε έννομα αποτελέσματα.
Επιπλέον, μία τέτοια ενέργεια δεν θα συμβάδιζε με την αρχή της καλής γειτονίας που θα πρέπει να διέπει τις σχέσεις μεταξύ γειτονικών χωρών».
Λίγο αργότερα, διπλωματικές πηγές τόνιζαν ότι μετά τη δημοσιοποίηση της υπογραφή του Μνημονίου περί Θαλάσσιων Δικαιοδοσιών (σσ. οι Πρόεδροι Ερντογάν και Σαράζ υπέγραψαν και έτερο Μνημόνιο περί Στρατιωτικής Συνεργασίας) η κυβέρνηση κινητοποιήθηκε καλώντας αρχικά στο υπουργείο Εξωτερικών για εξηγήσεις τον Πρέσβη της Τουρκίας Μπουράκ Οζουγκεργκίν ώστε να ζητηθούν εξηγήσεις για την κίνηση της Άγκυρας.
Παράλληλα, υπήρξε τηλεφωνική επικοινωνία του υπουργού Εξωτερικών Νίκου Δένδια με τους ομολόγους του στην Κύπρο και στην Αίγυπτο, Νίκο Χριστοδουλίδη και Σαμέχ αλ – Σούκρι αντιστοίχως. Επιπλέον, δόθηκαν εντολές στη Μόνιμη Αντιπροσωπεία της χώρας μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) να ενημερώσει άμεσα την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ύπατη Εκπρόσωπο Φεντερίκα Μογκερίνι.
Αν και δεν ήταν απολύτως βέβαιο ότι έχει υπογραφεί οριστική συμφωνία, ο σχεδιασμός της Άγκυρας είναι να υπάρξει οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών μεταξύ της τουρκικής ακτογραμμής Μαρμαρίδα – Φετιγέ – Κας και της λιβυκής ακτογραμμής Ντέρνα – Τομπρούκ – Μπορντίγια.
Ο δε τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου τόνισε, σε δηλώσεις του, πως «πάντοτε λέμε ότι μπορούμε να κάνουμε συναντήσεις για το θέμα της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών με όλες τις χώρες στη Μεσόγειο εκτός της “εληνοκυπριακής διοίκησης της Νότιας Κύπρου”. Πραγματοποιήσαμε συναντήσεις με τη Λιβύη για τα θέματα αυτά. Υπογράψαμε μνημόνια κατανόησης ειδικά για αυτές τις περιοχές δικαιοδοσίας, που σχετίζονται με τον υποθαλάσσιο και τον θαλάσσιο πλούτο. Αυτό σημαίνει επίσης», πρόσθεσε, «ότι η προστασία των δικαιωμάτων της Τουρκίας απορρέει από το Διεθνές Δίκαιο».
Η κυβέρνηση στην Ανατολική Λιβύη, στην οποία εδρεύουν από το 2014 οι δυνάμεις υπό τον στρατηγό Χαλίφα Χάφταρ, χαρακτήρισε παράνομο το Μνημόνιο που υπέγραψαν οι κκ. Ερντογάν και Σαράζ.
Η δε αρμόδια για τις εξωτερικές υποθέσεις επιτροπή του κοινοβουλίου που εδρεύει στην Ανατολική Λιβύη το χαρακτήρισε ως «κατάφωρη παραβίαση της ασφάλειας και της κυριαρχίας της Λιβύης» καθώς και ως «απειλή για την ειρήνη και την ασφάλεια στη Μεσόγειο».
Την υπογραφή του Μνημονίου καταδίκασε με αυστηρότητα και το Κάιρο, τονίζοντας ότι αυτή δεν παράγει κανένα νομικό αποτέλεσμα.
