Πρόσφυγες στη Ριτσώνα: «Κανείς δεν τρώει το φαγητό του κέιτερινγκ»

«Κανείς μας δεν τρώει το φαγητό που μοιράζει το κέιτερινγκ. Παίρνουμε μόνο το ψωμί και το νερό» λέει στο «Βήμα» η Μαρασίλ από τη Συρία που φιλοξενείται στη δομή προσφύγων της Ριτσώνας στην Εύβοια. Σαν να ήταν να επιβεβαιώσουν τα λόγια της, παρέες προσφύγων βγαίνουν από το κοντινό κτίριο όπου μοιράζεται το φαγητό κρατώντας πλαστικές σακούλες με νερά και ψωμιά.

Το φαγητό πηγαίνει χαμένο –και ας κοστίζει ένα σωρό λεφτά (400.000 ευρώ την εβδομάδα, σύμφωνα με μια πληροφορία την οποία δεν κατάφερε να επιβεβαιώσει «Το Βήμα»). Τα χρήματα αυτά προέρχονται από την ΕΕ. Τη σίτιση της δομής έχουν αναλάβει οι Ένοπλες Δυνάμεις που συνάπτουν βραχυχρόνια συμβόλαια με εταιρείες κέιτερινγκ. Μερικές από αυτές φέρνουν απαράδεκτο φαγητό -ανθυγιεινό, σε συσκευασίες που «σκάνε» στον φούρνο μικροκυμάτων, βρώμικο και σάπιο-, άλλες απλώς άνοστο, όπως μας λένε οι πρόσφυγες. Ο υπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής κ. Γιάννης Μουζάλας φαίνεται να γνωρίζει ακριβώς τι συμβαίνει, όμως προτεραιότητά του είναι να αναβαθμιστούν οι δομές φιλοξενίας εν όψει χειμώνα και στη συνέχεια να λυθούν τα θέματα της σίτισης.

Η δομή στη Ριτσώνα αναβαθμίστηκε πρόσφατα. Οι 570 πρόσφυγες, κυρίως από τη Συρία και το Ιράκ, δεν μένουν πια σε σκηνές αλλά σε οικίσκους με τουαλέτα και θέρμανση-κλιματισμό. Την Τρίτη έγιναν τα επίσημα εγκαίνια παρουσία του αναπληρωτή υπουργού Άμυνας κ. Δημήτρη Βίτσα και του κ. Μουζάλα.

Οι οικίσκοι όμως δεν διαθέτουν κουζίνα. Οι πρόσφυγες έχουν προμηθευτεί γκαζάκια και μαγειρεύουν μόνοι τους με υλικά που τους μοιράζει η Cafe Rits (από τη Ριτσώνα), η οργάνωση της Νεοϋορκέζας κυρίας Κάρολιν Ροκαφέλοου που παραιτήθηκε ύστερα από 20ετή καριέρα σε τράπεζες για να εργαστεί με πρόσφυγες στην Ελλάδα.

«Κάθε εβδομάδα παίρνω από το Cafe Rits κοτόπουλο, λαχανικά, φρούτα, ρύζι, ζάχαρη, τσάι, λάδι και μαγειρεύω καθημερινά μόνη μου για την οικογένειά μου. Όλοι εδώ το ίδιο κάνουν» συνεχίζει η 25χρονη Μαρασίλ που έφυγε από τη Χομς της Συρίας τον Ιούνιο του 2012 και μαζί με τον σύζυγό της και τα τέσσερα παιδιά τους -ένα οκτάχρονο κορίτσι και τρία αγόρια, επτά, τριάμιση και δύο ετών σήμερα- νοίκιασαν ένα διαμέρισμα στο Αμάν της Ιορδανίας. Όταν έμαθαν ότι άνοιξαν τα σύνορα προς Ευρώπη, ο άντρας της έφυγε για Σουηδία, η ίδια όμως επέστρεψε στη Χομς τον Οκτώβριο του 2015 με τα παιδιά για να βγάλουν διαβατήριο.

Στην Ελλάδα ήρθαν μέσω Τουρκίας αλλά, εν τω μεταξύ, είχαν κλείσει τα σύνορα και αποκλείστηκαν τρεις μήνες στην Ειδομένη. Στη Ριτσώνα έφθασαν πριν από έξι μήνες και έκαναν τα απαραίτητα για οικογενειακή επανένωση με τον σύζυγο της Μαρασίλ, ο οποίος έχει λάβει άσυλο στη Σουηδία. «Ήρθε να μας επισκεφτεί τον Αύγουστο και μετά πάλι στις αρχές Νοεμβρίου. Ελπίζουμε να πάμε και εμείς μόνιμα στη Σουηδία σε έξι-οκτώ μήνες» λέει.

Στο Cafe Rits, ένα μπλε κτίριο στην άκρη του καταυλισμού, η Ροκαφέλοου εξηγεί στο «Βήμα» ότι μοιράζουν κάθε εβδομάδα στους πρόσφυγες «αλάτι, ζάχαρη, ωμό κοτόπουλο, ρύζι, φασόλια, πατάτες, πλιγούρι, ρεβίθια κ.ά. Ξοδεύουμε περίπου 5.000 ευρώ την εβδομάδα για όλα αυτά. Στον καταυλισμό μένουν οικογένειες. Κανείς δεν τρώει το φαγητό του κέιντερινγκ. Όλοι μαγειρεύουν συνεχώς στις αυτοσχέδιες κουζίνες τους».

«Απ’ όταν πρωτοήρθα στη Ριτσώνα τον Μάρτιο, λίγες μέρες μετά το άνοιγμα της δομής, έχουμε κάνει πολλές υποδείξεις στις εταιρείες των κέιτερινγκ. Μόνο μία εισακούστηκε: αντικατέστησαν το ψωμί με αραβική πίτα. Γι’ αυτό οι πρόσφυγες παίρνουν από το κέιτερινγκ μόνο τα κρουασάν του πρωινού, τους χυμούς, τα νερά και το ψωμί ενώ τα υπόλοιπα τα προμηθεύονται από το Cafe Rits» προσθέτει.

Ο κ. Μουζάλας λέει στο «Βήμα» ότι στόχος του είναι ως τα τέλη Φεβρουαρίου να έχει αλλάξει το σύστημα σίτισης σε όλες τις δομές φιλοξενίας προσφύγων: οι πρόσφυγες να ενταχθούν σε πρόγραμμα μετρητών -σχεδιάζεται και υλοποιείται από το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής, την ECHO (την ανθρωπιστική οργάνωση της ευρωπαϊκής Επιτροπής) και την Ύπατη Αρμοστεία για τους Πρόσφυγες- και να αρχίσουν να σιτίζονται μόνοι τους. Ήδη έχει ξεκινήσει το πρόγραμμα σε μερικές δομές.

Ο κ. Μουζάλας θεωρεί ότι τα μετρητά οι πρόσφυγες πρέπει να τα ξοδεύουν στα καταστήματα τροφίμων της περιοχής όπου ζουν και όχι να αγοράζονται τα τρόφιμα από κάποιον ενδιάμεσο μαζικά για να επιτευχθεί οικονομία κλίμακας. Και ας τους στοιχίζουν στη λιανική ελαφρώς περισσότερο –με αυτό τον τρόπο αποφεύγεται η περίπτωση μίζας. «Υπάρχει όμως μια προϋπόθεση», συνεχίζει μιλώντας στο «Βήμα», «να αντικαταστήσουμε πρώτα τις σκηνές, όπου υπάρχουν, με οικίσκους που έχουν θέρμανση».

Για την κυβέρνηση, αρκεί προς το παρόν που οι 62.000 πρόσφυγες στην Ελλάδα έχουν όλοι ένα πιάτο φαΐ μπροστά τους τρεις φορές τη μέρα. Το επείγον τώρα είναι τα καταλύματα που τους φιλοξενούν να γίνουν κατάλληλα για τον χειμώνα.

Στα επίσημα εγκαίνια της δομής της Ριτσώνας την Τρίτη ο κ. Βίτσας ευχαρίστησε τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό, την Ερυθρά Ημισέληνο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) και το υπουργείο Άμυνας για την αναβάθμιση των εγκαταστάσεων –σήμερα, Τετάρτη, εγκαινιάζεται η επίσης αναβαθμισμένη δομή στο Κουτσόχερο, στη Λάρισα.

Σύμφωνα με πληροφορίες του «Βήματος», τα ΗΑΕ συνέβαλαν με 3 εκατ. ευρώ για την αγορά των οικίσκων.

Η Χάλα από τη Λαττάκεια έμενε στο Ντουμπάι, στα ΗΑΕ, αλλά όπως λέει στο «Βήμα», «μας έδιωξαν επειδή δεν θέλουν τους πρόσφυγες από τη Συρία». Σήμερα ζει στη Ριτσώνα με τον άντρα της, τον 5χρονο γιο της και τη δυόμισι μηνών κόρη της που γεννήθηκε στην Ελλάδα. «Ελπίζουμε ότι σε μερικούς μήνες θα μετεγκατασταθούμε σε άλλη ευρωπαϊκή χώρα» λέει.