Oταν η Ελλάδα εκδιώχθηκε από τη Νομισματική Ενωση

Σύμφωνα με δημοσίευμα του BBC, η Ελλάδα εκδιώκεται από τη νομισματική ένωση λόγω… απάτης. Σύμφωνα με το πρακτορείο, αυτό έγινε εξαιτίας των «χρόνιων προβλημάτων της αδύναμης οικονομίας της» στα οποία οι ελληνικές κυβερνήσεις αντέδρασαν με το να νοθεύσουν το κοινό νόμισμα για να κρύψουν τα προβλήματα αυτά. Τα προβλήματα των υπερβολικών ελλειμμάτων του Δημοσίου και της αδυναμίας είσπραξης από τον φορολογικό μηχανισμό οδήγησαν στο να «κόβεται» κοινό νόμισμα στην Ελλάδα περισσότερο από αυτό που επέτρεπε η συμφωνία της νομισματικής ένωσης.

Τα παραπάνω γεγονότα –πέρα για πέρα αληθινά –έρχονται από το 1908, όταν η Ελλάδα εκδιώχθηκε από την ευρωπαϊκή νομισματική ένωση που ονομαζόταν «ΛΝΕ – Λατινική Νομισματική Ενωση» (Latin Monetary Union). Η ΛΝΕ ιδρύθηκε το 1865 ως μια προσπάθεια να δημιουργηθεί κοινό νόμισμα στην Ευρώπη με στόχο να προαχθεί και να διευκολυνθεί το ενδοευρωπαϊκό εμπόριο σε μια εποχή που οι διεθνείς συναλλαγές γνώριζαν ραγδαία άνοδο μετά τη βιομηχανική επανάσταση. Στις 23 Δεκεμβρίου του 1865 η Γαλλία, η Ιταλία, το Βέλγιο και η Ελβετία αποτέλεσαν τις πρώτες χώρες-μέλη. Ακολούθησαν η Τυνησία, η Αλγερία, το Περού, η Κολομβία, η Βενεζουέλα, η Φινλανδία, η Σερβία, η Βουλγαρία, κ.λπ. Συνολικά συμμετείχαν, άμεσα ή έμμεσα, 61 χώρες από όλον τον κόσμο.

Η Ελλάδα μπήκε στην ένωση στις 10 Απριλίου του 1867. Μελέτες δείχνουν την ευεργετική επίδραση της ΛΝΕ στην Ελλάδα μέσω: α) της μείωσης της διακύμανσης των τιμών και των spreads των ελληνικών ομολόγων, β) της μείωσης του πληθωρισμού, γ) της αύξησης του διεθνούς εμπορίου και δ) της δημιουργίας θετικών προσδοκιών για την ελληνική οικονομία μέσα από τις μεταρρυθμίσεις και ορθές πρακτικές που θα ήταν απαραίτητες μετά τη συμμετοχή. Αυτοί φυσικά ήταν και οι σημαντικότεροι στόχοι –πέραν της διευκόλυνσης των συναλλαγών –από τη συμμετοχή στη ΛΝΕ, όπως και στην περίπτωση του ευρώ.

Ομως τότε δεν υπήρχαν συναλλαγματικές ισοτιμίες με τη σημερινή έννοια. Για να γίνονται απρόσκοπτα και χωρίς κίνδυνο οι συναλλαγές τα νομίσματα έπρεπε να περιέχουν συγκεκριμένη ποσότητα χρυσού ή αργύρου έτσι ώστε να ανταλλάσσονται με σταθερή σχέση. Για παράδειγμα, αν ένα γαλλικό φράγκο περιείχε 10 γραμμάρια ασήμι και μια ελληνική δραχμή 5 γραμμάρια, τότε 1 γαλλικό φράγκο ανταλλασσόταν με 2 ελληνικές δραχμές.

Ομως τα εσωτερικά οικονομικά προβλήματα της Ελλάδας, που συνίσταντο στα σημαντικά ελλείμματα της κυβέρνησης, την οδήγησαν στο να κόβει νομίσματα που δεν περιείχαν την επαρκή ποσότητα πολύτιμου μετάλλου. Αυτό που έκανε η Ελλάδα και πολλά άλλα κράτη επέτρεπε στις κυβερνήσεις να κυκλοφορούν περισσότερα νομίσματα με δεδομένη συνολική ποσότητα πολύτιμου μετάλλου.

Στη συνέχεια, τα μη σύμφωνα με τις προδιαγραφές νομίσματα ανταλλάσσονταν με γαλλικά που πληρούσαν τις προδιαγραφές. Ετσι, η Γαλλία δέχτηκε πολύ μεγάλη εισροή ξένων νομισμάτων με μικρότερη εσωτερική αξία σε πολύτιμο μέταλλο σε αντάλλαγμα δικών της. Η ασφαλιστική δικλίδα στην περίπτωση της Ελλάδας ήταν να κόβονται τα ελληνικά νομίσματα στη Γαλλία και μετά να στέλνονται στην Ελλάδα. Ομως πολύ σύντομα μετά τη συμφωνία άρχισαν να βρίσκονται στο Παρίσι ελληνικές δραχμές κομμένες στην Ελλάδα με μικρότερη ποσότητα πολύτιμου μετάλλου.

Η Ελλάδα αποβλήθηκε από την ένωση το 1908 αλλά έγινε και πάλι δεκτή το 1910. Βλέπουμε πώς η Ιστορία επαναλαμβάνεται και δείχνουμε να μη διδασκόμαστε από τα λάθη και τα παθήματά μας. Τα δημοσιονομικά ελλείμματα που συντηρούνται για μεγάλο χρονικό διάστημα, τα οποία δεν προέρχονται από σχεδιασμένες δράσεις για τη βελτίωση της παραγωγικής υποδομής της ελληνικής οικονομίας και της ανταγωνιστικότητάς της, νομοτελειακά δημιουργούν σοβαρά προβλήματα.

Ο κ. Περικλής Γκόγκας είναι αναπληρωτής καθηγητής Οικονομικής Ανάλυσης και Διεθνών Οικονομικών στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης.