Με 1.071 συμμετοχές ελληνικών φορέων σε 652 ανταγωνιστικά ευρωπαϊκά έργα έρευνας του προγράμματος «Ορίζοντας 2020» της ΕΕ για την Έρευνα & Καινοτομία, η Ελλάδα έχει επιτύχει χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ύψους 328,4 εκατ. ευρώ, γεγονός που την κατατάσσει στην 11η θέση μεταξύ των 28 κρατών μελών της ΕΕ.
Η υψηλότερη χρηματοδότηση ελληνικών φορέων καταγράφεται στα επιμέρους προγράμματα
- Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών,
- Δράσεις Μarie Sklodowska-Curie,
- Υγεία, δημογραφική μεταβολή και ευημερία,
- Ασφαλείς κοινωνίες – Προστασία της ελευθερίας και της ασφάλειας της Ευρώπης και των πολιτών της
Αυτά είναι μερικά από τα κύρια συμπεράσματα που προκύπτουν από τα πλέον πρόσφατα στοιχεία της βάσης δεδομένων eCORDA της ΕΕ (Ιούλιος 2016), μετά από επεξεργασία που πραγματοποίησε το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) που λειτουργεί ως Εθνικό Σημείο Επαφής για τον Ορίζοντα 2020.
Το πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020» (Horizon 2020) είναι το χρηματοδοτικό πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Έρευνα και την Καινοτομία που καλύπτει την περίοδο 2014-2020, με προϋπολογισμό περίπου 80 δισ. ευρώ. Το πρόγραμμα υποστηρίζει τη στρατηγική «Ευρώπη 2020» που αναδεικνύει την έρευνα και την καινοτομία ως κεντρικούς μοχλούς για την έξυπνη, βιώσιμη και ολοκληρωμένη ανάπτυξη, στοχεύοντας παράλληλα στην αποτελεσματική αντιμετώπιση σημαντικών κοινωνικών προκλήσεων.
Συγκεκριμένα, μέχρι σήμερα στο πλαίσιο του Ορίζοντα 2020 έχουν εγκριθεί συνολικά 8.637 ερευνητικά έργα με συνολική κοινοτική χρηματοδότηση 14.471 εκατ. ευρώ. Η Ελλάδα καταγράφει συνολικά 1.071 συμμετοχές ελληνικών φορέων, σε 652 έργα, λαμβάνοντας κοινοτική χρηματοδότηση ύψους 328,4 εκατ. ευρώ.
- Η κοινοτική αυτή χρηματοδότηση αποτελεί το 2,2% της χρηματοδότησης που έχει δοθεί από τον Ορίζοντα 2020 στα κράτη μέλη της ΕΕ28 και η Ελλάδα βρίσκεται στην 11η θέση, πάνω από χώρες όπως η Φινλανδία, η Πορτογαλία, η Ιρλανδία. Με βάση τον αριθμό συμμετοχών σε εγκεκριμένα έργα στον Ορίζοντα 2020 η Ελλάδα βρίσκεται στη 10η θέση.
Η μεγαλύτερη ελληνική συμμετοχή (περίπου το 40% των ελληνικών συμμετοχών και της κοινοτικής χρηματοδότησης) αφορά τον άξονα «Κοινωνικές Προκλήσεις (Societal Challenges)», με ερευνητικά έργα για την αντιμετώπιση σημαντικών κοινωνικών προκλήσεων στους τομείς
- Υγεία, δημογραφική μεταβολή και ευημερία: 28,3 εκατ. ευρώ
- Ασφαλείς κοινωνίες – Προστασία της ελευθερίας και της ασφάλειας της Ευρώπης και των πολιτών της: 27,3 εκατ. ευρώ),
- Δράση για το κλίμα, περιβάλλον, αποδοτικότητα πόρων και πρώτες ύλες: 19,1 εκατ. ευρώ
- Ασφαλής, καθαρή και αποδοτική ενέργεια: 18,2 εκατ. ευρώ) κ.ά.
Μεγάλη ελληνική συμμετοχή (περίπου το 30% των ελληνικών συμμετοχών και της κοινοτικής χρηματοδότησης) συγκεντρώνει επίσης ο άξονας «Βιομηχανική Υπεροχή (Ιndustrial Leadership)», στον οποίο περιλαμβάνεται η έρευνα στον τομέα των ΤΠΕ, όπου διαχρονικά, η Ελλάδα έχει σημαντικές επιδόσεις («Τεχνολογίες Πληροφορίας και Επικοινωνιών»: 65,1 εκατ. ευρώ).
Στον άξονα της «Επιστημονικής Αριστείας (Excellent Science)» ανήκει περίπου το 20% των ελληνικών συμμετοχών και της κοινοτικής χρηματοδότησης, με σημαντικότερα επιμέρους προγράμματα τις δράσεις για την κινητικότητα των ερευνητών («Δράσεις Marie Sklodowska-Curie»: 29,0 εκατ. ευρώ), τη δημιουργία και χρηματοδότηση ερευνητικών υποδομών («Ερευνητικές Υποδομές»: 20,6 εκατ. ευρώ), την έρευνα σε αναδυόμενες τεχνολογίες («Μελλοντικές και Αναδυόμενες Τεχνολογίες (FET)»: 10,7 εκατ. ευρώ) και την έρευνα που χρηματοδοτεί το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας (European Research Council (ERC): 4,6 εκατ. ευρώ).
Τέλος, η κοινοτική χρηματοδότηση των ελληνικών εγκεκριμένων έργων στο πρόγραμμα «Επιστήμη στην κοινωνία και μαζί με την κοινωνία» («Science with and for society») ανέρχεται στα 4,9 εκατ. ευρώ.
Οι 10 ελληνικοί φορείς που έχουν επιτύχει τη μεγαλύτερη κοινοτική χρηματοδότηση μέχρι σήμερα στον Ορίζοντα 2020 είναι:
- Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας,
- Εθνικό Κέντρο Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης,
- Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών,
- Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο,
- Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Συστημάτων Επικοινωνιών και Υπολογιστών (ΕΠΙΣΕΥ),
- Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης,
- Εθνικό Κέντρο Έρευνας Φυσικών Επιστημών «Δημόκριτος»,
- Πανεπιστήμιο Πατρών,
- Ερευνητικό Κέντρο Καινοτομίας στις Τεχνολογίες της Πληροφορίας των Επικοινωνιών και της Γνώσης ΑΘΗΝΑ,
- Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
Το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης (ΕΚΤ) λειτουργεί ως Εθνικό Σημείο Επαφής για το πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020» (https://innovation.ekt.gr/horizon2020), υποστηρίζοντας τους ελληνικούς φορείς στη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα. Καλύπτοντας όλα τα στάδια των ερευνητικών έργων, από την προετοιμασία της πρότασης έως την υλοποίηση και την αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων, οι υπηρεσίες του ΕΚΤ προς την ελληνική ακαδημαϊκή, ερευνητική και επιχειρηματική κοινότητα περιλαμβάνουν: Πληροφόρηση και Συμβουλευτικές Υπηρεσίες,
Λειτουργία Γραφείου Υποστήριξης, Ανάπτυξη και Διακίνηση ενημερωτικού υλικού, Διοργάνωση εκδηλώσεων και σεμιναρίων, Εξεύρεση συνεργατών για την συγκρότηση κοινοπραξιών και την από κοινού υποβολή προτάσεων, Καταγραφή της εθνικής συμμετοχής και έκδοση στατιστικών στοιχείων και δεικτών απόδοσης.
Σε σειρά ειδικών εκθέσεων που δημοσιεύει το ΕΚΤ στη διεύθυνση https://metrics.ekt.gr/el/eidikes-ektheseis/ekdoseis-EKT, περιλαμβάνονται δείκτες που αναδεικνύουν σημαντικές πλευρές της εγχώριας ερευνητικής δραστηριότητας και παρουσιάζονται τα αναλυτικά στοιχεία της ελληνικής συμμετοχής για τα προγράμματα στα οποία το ΕΚΤ είναι Εθνικό Σημείο Επαφής.
