Ερευνητές στις ΗΠΑ εντόπισαν δύο γονίδια τα οποία πιστεύουν ότι είναι αυτά που ελέγχουν ή καλύτερα που ρυθμίζουν το βιολογικό ρολόι του ανθρώπου. Η ανακάλυψη θεωρείται σημαντική επειδή μπορεί να έχει θετικές επιπτώσεις όχι μόνο στην αντιμετώπιση διαταραχών του βιολογικού ρολογιού όπως το τζετ λαγκ αλλά και στην αντιμετώπιση πολλών ασθενειών και παθήσεων.
Ο μηχανισμός
Εχει διαπιστωθεί ότι σε όλα τα ανθρώπινα κύτταρα υπάρχουν τέσσερα γονίδια (Cryptochrome, Period, Clock, BMAL1) τα οποία ελέγχουν τον μηχανισμό των κυκλικών εναλλαγών της ανθρώπινης φυσιολογίας στον οποίο περιλαμβάνονται λειτουργίες όπως αυτές του ύπνου, της αρτηριακής πίεσης και της θερμοκρασία του σώματος. Ο τρόπος λειτουργίας αυτών των γονιδίων βοηθά τον οργανισμό μας να προετοιμάζεται για τη μέρα που ξεκινά.
Οταν γίνεται απότομη μεταβολή περιβάλλοντος όπως για παράδειγμα, αν κάποιος ταξιδέψει σε μια περιοχή με διαφορετική ώρα ζώνης από εκείνη στην οποία ζει ο κιρκαδικός ρυθμός του διαταράσσεται αφού τα γονίδια και οι πρωτεΐνες χρειάζονται χρόνο για να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες.
Η ανακάλυψη
Οι ερευνητές με επικεφαλής τον Αζίζ Σανκάρ, καθηγητή Βιοχημείας και Βιοφυσικής του Πανεπιστημίου της Βόρειας Καρολίνας, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα γονίδια Clock και BMAL1 είναι εκείνα που ενεργοποιούν τη λειτουργία του μηχανισμού του κιρκαδικού ρυθμού και στη συνέχεια αναλαμβάνουν δράση τα άλλα δύο γονίδια που τον ελέγχουν και τον ρυθμίζουν σε όλη τη διάρκεια του 24ωρου. Τα γονίδια Cryptochrome, Period σύμφωνα με τους ερευνητές παράγουν συνεχώς τις απαραίτητες πρωτεΐνες για να λειτουργεί ομαλά ο κιρκαδικός ρυθμός. Στο τέλος του 24ωρου οι πρωτεΐνες που παράγουν τα δύο γονίδια διασπώνται στον οργανισμό και ενεργοποιούνται τότε τα γονίδια Clock και BMAL1 εκ νέου για να κάνουν επανεκκίνηση στον μηχανισμό.
Οι ελπίδες
Ο Σανκάρ μελετά εδώ και αρκετά χρόνια τον μηχανισμό του κιρκαδικού ρυθμού και έχει κάνει διάφορες ανακαλύψεις. Με δεδομένο ότι ο μηχανισμός αποκατάστασης βλαβών του DNA στον ανθρώπινο οργανισμό ελέγχεται επίσης από τον κιρκαδικό ρυθμό ειδικοί εκτιμούν ότι η νέα ανακάλυψη είναι πιθανό να ανοίξει νέους δρόμους και στις έρευνες που πραγματοποιούνται για την ανάπτυξη θεραπειών σε σοβαρές ασθένειες όπως ο διαβήτης, η παχυσαρκία, το μεταβολικό σύνδρομο η αϋπνία ακόμη και κάποιες μορφές καρκίνου. Η ανακάλυψη δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Genes and Development».
