Προ τριών-τεσσάρων ετών, ένας συνάδελφος από άλλη εφημερίδα μού ζήτησε μια τηλεφωνική συνέντευξη. Θαρρώ μόλις τότε είχε κυκλοφορήσει και το τελευταίο βιβλίο μου. Πρώτη του ερώτηση, τι σημαίνει για μένα «savoir vivre». Τι να σημαίνει δηλαδή; Το προφανές. Ενα σύνολο κανόνων καλής συμπεριφοράς. Δηλαδή; Ε, το «ευχαριστώ», το «παρακαλώ», το ότι δεν πηγαίνουμε προσκαλεσμένοι σε δείπνο δίχως κάτι να κρατάμε για την οικοδέσποινα και, βεβαίως, να θυμηθούμε τις επόμενες ημέρες να την ευχαριστήσουμε.
«Πολύ μικροαστικό το βρίσκω!» σχολίασε ο κύριος. Μωρέ, τι μας λες; Εσείς, φαίνεται, στο Μπάκιγχαμ τα κάνετε αλλιώς τα πράγματα. Πιο… κλασικά. Θέλησα να τον ρωτήσω τι βάζει απέναντι από το μικροαστικό. Είχα μεγάλη περιέργεια. Οι αστοί, πάντως, και οι λίγοι μεγαλοαστοί – 10 έως 15 οικογένειες στην πατρίδα μας – τηλεφωνούν για να ευχαριστήσουν. Με ξεχωριστή ευγένεια μάλιστα. Αραγε οι δικοί του φίλοι από ποιο ανέκδοτο έρχονται και απαξιούν; Βρε παιδάκι μου, για να οργανωθεί ένα γεύμα, ο νοικοκύρης έχει προβεί σε έξοδα, η οικοδέσποινα σε πολύ κόπο. Βάλε το πηγαινέλα κουζίνα – τραπεζαρία, δεν ξέρω πόσες φορές, με τα ποτήρια, τα πιάτα, τα μαχαιροπίρουνα, τα κατάλληλα σερβιριστικά. Λουλούδια, κεριά, παραφερνάλια. Και άσε το μαγείρεμα. Ωρες ορθοστασίας, επάνω από τις φωτιές, σήκωνε καπάκια, σκέπαζε κατσαρόλες, δοκίμασε… έτοιμο; Οχι ακόμη. Να το τελειώσουμε όταν χτυπήσει το κουδούνι ή τώρα και το ξαναζεσταίνουμε; Το «Β», παιδιά μου.
Για να μη σας πω ότι το φαγητό πρέπει να είναι έτοιμο από νωρίς το απόγευμα, το τραπέζι στρωμένο από το πρωί και τα ρούχα σας επίσης έτοιμα από την παραμονή. Δεν θέλουμε σπαζοκεφαλιές την τελευταία στιγμή. Μετά το απόγευμα, χρειαζόμαστε καλό κέφι και μουσικές. Η στρεσαρισμένη νοικοκυρά μυρίζει άγχος από χιλιόμετρα. Και όλο τούτο φαίνεται, προξενώντας αμηχανία στους μουσαφιραίους. Καταλάβατε, αγαπητέ συνάδελφε, σε ποιον μπελά μπαίνουν οι άνθρωποι για να σας ταΐσουν και δεν θα τους ευχαριστήσετε; Δεν θα τους προσκαλέσετε και εσείς στο σπίτι σας, ώστε να δοθεί συνέχεια στο νταραβέρι;
Ξέρω, οι εργένηδες δεν μπορούν να ανταποδώσουν. Για τον λόγο αυτόν προσφέρουν πάγια ένα ακριβότερο δώρο. Τουλάχιστον οι δικοί μου φίλοι, χωρίς σύζυγο και οικογένεια, έτσι πράττουν. Και μάλιστα, αυτοί φέρνουν πάντα τα πιο μελετημένα και ωραία πράγματα. Που δεν αλλάζω ποτέ. Σαν να τους τα είχα παραγγείλει. Πέραν του «ευχαριστώ», που την επομένη κιόλας θα εκφράσουν. Μικροαστοί, βλέπετε, και το «ευχαριστώ» επίσης. Α, μωρέ, ξύλο που θέλετε! Σαν να θεωρείτε δεδομένο και προνόμιό σας να σας καλούν και να σας τραπεζώνουν.
Την αχαριστία και ο διάβολος τη σιχάθηκε, και με όλο του το δίκιο. Η αναγνώριση της όποιας προσφοράς και η έκφραση ευγνωμοσύνης απέναντι σε αυτή συνιστά την καλύτερη βάση για όλες τις σχέσεις μας. Από τις πιο προσωπικές ως τις πλέον τυπικές. Η βάση για να αναπτυχθεί οτιδήποτε περαιτέρω. «Ευχαριστώ» λέμε σε όλους και για όλα. Στον Θεό, γιατί ξυπνήσαμε γεροί και υγιείς, για την κάθε γουλιά νερό, την κάθε μπουκιά φαΐ, για την ωραία ημέρα, για όλους εκείνους που βρίσκονται πλάι μας και μας δίνουν την ευκαιρία να τους αγαπάμε, καθώς και εκείνους που μας αγαπούν. Και αν, παρ’ ελπίδα, η ζωή μάς φέρει δυσκολίες, ασθένειες, οικονομικές καταστροφές, και μόνον το καλοσυνάτο βλέμμα τους αρκεί για να μας παρηγορήσει. Αναρωτιέμαι αν τούτο σας φαίνεται μικροαστικό. Εν προκειμένω δε, φίλε μου, άντε να κάνεις παρέα με τους φίλους σου από τη γειτονιά σου και με τους ομοίους σου δημοσιογραφίσκους, που για κάτι περνιούνται, αλλά εμείς οι άλλοι τους βλέπουμε υπό γωνίαν.
