Επιστημονική ομάδα στη Σουηδία υποστηρίζει ότι τα τεράστια μάτια που διαθέτουν τα μεγαλύτερα είδη καλαμαριών αναπτύχθηκαν σε τέτοιο μέγεθος ώστε να εντοπίζουν έγκαιρα το μοναδικό φυσικό εχθρό τους, τις φάλαινες φυσητήρες.

Μεγάλα καλαμάρια – μεγάλα μάτια

Ερευνητές του Πανεπιστημίου Lund μελέτησαν τα δύο μεγαλύτερα είδη καλαμαριών Mesonychoteuthis hamiltoni και Architeuthis που είναι πιο γνωστά το μεν πρώτο ως «κολοσσιαίο καλαμάρι» και το δεύτερο ως «γιγάντιο καλαμάρι». Τα γιγάντια καλαμάρια φτάνουν σε μέγεθος τα 13 μέτρα ενώ τα κολοσσιαία τα 14 μέτρα. Το ίδιο εντυπωσιακά σε μέγεθος είναι και τα μάτια τους αφού και τα δύο είδη έχουν οφθαλμούς 27 εκατοστών!

Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο ένα μέρος των ματιών των μεγάλων καλαμαριών (τα σκληρά μέρη των φακών) έχουν μέγεθος μεγαλύτερο από το μέγεθος ολόκληρου του ανθρώπινου ματιού! Τα τεράστια καλαμάρια ζουν κατά κύριο λόγο σε μεγάλα βάθη στον Νότιο Ωκεανό και οι ειδικοί αναφέρουν ότι αποτελούν το 75% της διατροφής των φαλαινών φυσητήρων. Οι φάλαινες διαθέτουν όργανα που λειτουργούν ως σόναρ και τις βοηθούν να εντοπίζουν τα μεγάλα καλαμάρια χωρίς να χρειάζεται να έχουν οπτική επαφή μαζί τους. Ετσι τα μεγάλα καλαμάρια υποχρεώθηκαν να εξελιχτούν ώστε να βρουν ένα μηχανισμό άμυνας.

Η έρευνα

«Ξεκινήσαμε την έρευνα έχοντας να αντιμετωπίσουμε ένα δύσκολο γρίφο αφού δεν υπάρχει κανένα άλλο είδος με τόσο μεγάλο μέγεθος ματιών για να κάνουμε συγκρίσεις και μελέτες. Βρίσκουμε όλα τα πιθανά μικρά μεγέθη ματιών αλλά μετά υπάρχει πολύ μεγάλο κενό αφού, χωρίς να υπάρχουν ενδιάμεσα μεγέθη, πηγαίνουμε κατευθείαν στα τεράστια μάτια των μεγάλων καλαμαριών – τα οποία μάλιστα δεν είναι και τα μεγαλύτερα σε μέγεθος θαλάσσια είδη» αναφέρει ο καθηγητής Νταν Νίλσον, επικεφαλής της έρευνας που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Current Biology.

Οι ερευνητές μελέτησαν το πώς συμπεριφέρονται τα μάτια (ανάλογα με το μέγεθός τους) σε βάθη άνω του ενός χιλιομέτρου. Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το τεράστιο μέγεθος των ματιών των καλαμαριών τους επιτρέπει να εντοπίζουν την κίνηση μεγάλων αντικειμένων μέσα στα βαθιά και σκοτεινά νερά και έτσι μπορούν να βλέπουν από μεγάλη απόσταση τις φάλαινες.

Σύμφωνα με τους ερευνητές τα τεράστια καλαμάρια μπορούν να εντοπίζουν τις φάλαινες από απόσταση 120 μέτρων επιτρέποντας τους έτσι να τις αποφύγουν. Υποστηρίζουν πάντως ότι ο εξ αποστάσεως εντοπισμός είναι το μοναδικό επιπλέον πλεονέκτημα που προσέφερε στα τεράστια καλαμάρια το αυξημένο μέγεθος των ματιών τους σε σχέση με την όραση των άλλων ψαριών.

O καθηγητής Νίλσον κρατάει στα χέρια του τα σκληρά μέρη των φακών των ματιών ενός μεγάλου καλαμαριού. Όπως φαίνεται και στην εικόνα τα μέρη αυτά είναι μεγαλύτερα από τα ανθρώπινα μάτια. Τα μάτια των μεγάλων καλαμαριών είναι τόσο μεγάλα που τους επιτρέπουν να βλέπουν φάλαινες μέσα στην άβυσσο από απόσταση 120 μέτρων.