Ασφαλώς και η ιστορία του ντόπινγκ στο ποδόσφαιρο δεν είναι καινούργια. Ακόμη και αν έχει ξεχάσει κανείς εκείνες τις περίφημες καταγγελίες του βετεράνου γερμανού τερματοφύλακα Χάραλντ Σουμάχερ ότι «η Εθνική Δυτικής Γερμανίας και η Μπουντεσλίγκα ήταν πάντα ένα γιγάντιο φαρμακείο» στη δεκαετία του ’80, τα τελευταία τρία χρόνια ποδόσφαιρο και αναβολικά ουσιαστικά βράζουν στο ίδιο καζάνι ή καλύτερα στον ίδιο δοκιμαστικό σωλήνα χάρη κυρίως στις απελπισμένες αλλά μεμονωμένες φωνές, όπως του τσέχου προπονητή Ζντένεκ Τζέμαν στην Ιταλία και του αθλητίατρου Σταύρου Χάντζου πέρυσι το καλοκαίρι στην Ελλάδα. Ξάφνου όμως σαν να έχει πέσει επιδημία, αστέρες παγκοσμίου λάμψης συλλαμβάνονται θετικοί από τους αντιντόπινγκ ελέγχους, που κάποτε δεν έπιαναν κανέναν: Φερνάντο Κόουτο, άσος της Πορτογαλίας και της πρωταθλήτριας Ιταλίας Λάτσιο, Εντγκαρ Ντάβιντς σουπερστάρ της Εθνικής Ολλανδίας και της Γιουβέντους, Φρανκ ντε Μπουρ, αρχηγός των Οράνιε και στυλοβάτης της Μπαρτσελόνα, άπαντες με ανιχνευμένη υψηλή ποσότητα της απαγορευμένης ουσίας ναδρολόνης στο αίμα τους.
Ιδιαίτερα βεβαρημένο είναι το ποινικό μητρώο του ιταλικού ποδοσφαίρου. Από την αρχή της τρέχουσας αγωνιστικής περιόδου, οκτώ ποδοσφαιριστές βρέθηκαν θετικοί στον έλεγχο αντιντόπινγκ. Ο κύκλος άνοιξε με τους παίκτες της Περούτζια Κριστιάν Μπούκι και Σαλβατόρε Μόνακο οι οποίοι βρέθηκαν ντοπαρισμένοι στον αγώνα με τη Λάτσιο στις 14 Οκτωβρίου. Ακολούθησε ο Αντρέα ντα Ρολ της Πεσκάρα (Β´ Κατηγορία) στις 24 Οκτωβρίου εναντίον της Μόντσα. Σε αγώνα της ίδιας κατηγορίας ανάμεσα στη Σαμπντόρια και την Πιατσέντσα, στις 23 Δεκεμβρίου, βρέθηκαν θετικοί οι Νίκολα Κάτσα και Στέφανο Σακέτι της δεύτερης. Εναν μήνα αργότερα, στις 21 Ιανουαρίου 2001 και στον αγώνα της Μπάρι με τη Ρετζίνα δεν ξέφυγε από τον αντιντόπινγκ έλεγχο ο βέλγος τερματοφύλακας της πρώτης Ζαν Φρανσουά Ζιγέ. Για να φτάσουμε στις 28 Ιανουαρίου, όταν έσκασε η βόμβα με τον Πορτογάλο της Λάτσιο Κόουτο, ο οποίος βρέθηκε θετικός (στον αγώνα με τη Φιορεντίνα) και κινδυνεύει με δεκαεξάμηνο αποκλεισμό, όπως και ο Ολλανδός της Γιουβέντους Ντάβιντς. Ο τελευταίος συνελήφθη ντοπαρισμένος στον αγώνα με την Ουντινέζε της 4ης Μαρτίου και η Κυρία επιχείρησε να παρακάμψει τον φορέα ελέγχου της ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας και να παραπεμφθεί η υπόθεση σε επιτροπή ειδικών του πανεπιστημίου της Ρώμης.
Οπως κάθε επιδημία, έτσι και αυτή των αναβολικών μπορεί να λάβει επικίνδυνες διαστάσεις. Μέχρι πρότινος, με τους αστέρες του Καμπιονάτο να καλούνται από τον εισαγγελέα να καταθέσουν για το ντόπινγκ και μετά να αποχωρούν μοιράζοντας αθώα χαμόγελα, υπήρχε απλώς η υποψία, την οποία εύκολα οι θεατές μπορούσαν να ξεχάσουν για χάρη της απόλαυσης μιας ποδοσφαιρικής παράστασης. Τώρα όμως μοιάζει με βεβαιότητα: ακόμη και οι σταρ της μπάλας ντοπάρονται έστω και εν αγνοία τους, όπως υποστηρίζουν για να διακηρύξουν την αθωότητά τους. Το ποδόσφαιρο δεν είναι καθόλου αθώο και κάτι τέτοιο δύσκολα ξεχνιέται…
Η διαδρομή του λαϊκότερου, μαζικότερου και πιθανότατα ομορφότερου των αθλημάτων προς τις φαρμακοβιομηχανίες ήταν δυσκολότερη των άλλων σπορ. Ενώ τα αναβολικά λέγεται ότι υπάρχουν στον στίβο από τις αρχές του 20ού αιώνα, το ποδόσφαιρο άρχισε να μολύνεται μόλις στη δεκαετία του ’50 και αυτό σύμφωνα με τη νυν επικρατούσα άποψη και όχι με την τότε, όταν οι φίλαθλοι αγνοούσαν τα πάντα. Στο Παγκόσμιο Κύπελλο της Ελβετίας το 1954, η Δυτική Γερμανία, σε μία από τις μεγαλύτερες εκπλήξεις των Μουντιάλ, είχε νικήσει στον τελικό την τρομερή Ουγγαρία του Φέρεντς Πούσκας, την ίδια ομάδα από την οποία είχε χάσει στην πρώτη φάση της διοργάνωσης με 8-3!
Τις επόμενες εβδομάδες η πλειονότητα των Δυτικογερμανών νοσηλεύτηκε σε κλινικές με προβλήματα στο συκώτι, σήμα κατατεθέν των χονδροκομμένων τότε αναβολικών. Ωστόσο κανείς δεν μπορούσε να πιστέψει στη χρήση απαγορευμένων ουσιών στο ποδόσφαιρο και αυτό είχε ως αποτέλεσμα την καθυστερημένη ανακάλυψή τους από την κοινή γνώμη. Ακόμη και αν ακούγεται κυνικό, αυτό στην ουσία μετράει: η αντίληψη της κοινής γνώμης. Το ντόπινγκ υπήρχε και θα υπάρχει και απλώς το κοινό μπορεί να κάνει τα στραβά μάτια όσο τηρούνται κάποια προσχήματα. Στο ποδόσφαιρο αυτά τα προσχήματα τηρούνταν.
Υπήρχε και η απλή και αποδεκτή λογική: το ποδόσφαιρο είναι κατ’ αρχάς ομαδικό άθλημα και για να είναι αποδοτικό το ντόπινγκ πρέπει να γίνει με πολλούς παίκτες, κάτι δύσκολο αφού σπάνια όλοι οι αθλητές δέχονται να καταπιούν τα χάπια. Επιπλέον είναι εξαιρετικά δύσκολο ή τουλάχιστον ήταν να βρεθεί ουσία που να αυξήσει την απόδοση ενός ποδοσφαιριστή για 11 μήνες, όσο διαρκεί η αγωνιστική περίοδος, σε αντίθεση με τον στίβο ή την άρση βαρών όπου ο αθλητής χρειάζεται να βρεθεί σε «φόρμα» μόλις λίγες εβδομάδες. Αυτά τα αντικειμενικά εμπόδια όμως ήταν θέμα χρόνου και βελτίωσης των ερευνητικών μεθόδων για να ξεπεραστούν.
* Διατροφολόγοι και βιταμινολόγοι
Επιπλέον το ποδόσφαιρο βρέθηκε με τα χρόνια μπροστά σε μια νέα σκληρή πραγματικότητα: μέσα στη δεκαετία του ’90 οι παίκτες καλούνταν πλέον να δίνουν 70 και 80 αγώνες ετησίως. Οι ειδικοί διατροφολόγοι ήταν πλέον απαραίτητοι.
Στην Ελλάδα ανακαλύψαμε εσχάτως τους «βιταμινολόγους», μια μάλλον δική μας εφεύρεση. Οι ομάδες επάνδρωσαν ιατρικά επιτελεία που κάνουν συχνές αιματολογικές εξετάσεις στους ποδοσφαιριστές και «ειδικοί» άρχισαν να χορηγούν αντίστοιχα «ειδικά» χάπια για την εξισορρόπηση τού υπό εξάντληση οργανισμού τους. Ο συγχρονισμός ήταν ιδανικός: οι απαιτήσεις για φαρμακολογική αρωγή προς τους παίκτες συνέπεσαν με την κατάρρευση του κομμουνισμού και το άνοιγμα των συνόρων για τους επιφανείς γιατρούς της ανατολικογερμανικής βιομηχανίας ντόπινγκ προσέφερε στις ομάδες τούς κατάλληλους συνεργάτες.
Στα μέσα της δεκαετίας του ’90 η Γιουβέντους συνεργάστηκε με τον πρώην ανατολικογερμανό προπονητή ρίψεων Εκαρτ Αρμπάιτ. Το αποτέλεσμα ήταν η υπερομάδα του Μαρτσέλο Λίπι. Η ομάδα που κέρδιζε τα πρωταθλήματα, κατέκτησε το Τσάμπιονς Λιγκ το 1996 και πήγε σε άλλους δύο τελικούς, συμπληρώνοντας περισσότερα από 50 συνεχόμενα ματς στην Ευρώπη! Επειτα ο προπονητής-γιατρός μετακόμισε στο Ντόρτμουντ, όπου οποία σύμπτωσις! πανηγυρίστηκε το Τσάμπιονς Λιγκ από την Μπορούσια το 1997 και έπειτα εργάστηκε στη Βρετανία σε ομάδα του ράγκμπι. Πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Σίδνεϊ ωστόσο έχασε τη θέση του αρχιπροπονητή της αυστραλέζικης ομάδας στίβου εξαιτίας της εμπλοκής του στις δίκες που διεξήχθησαν το περασμένο καλοκαίρι στη Γερμανία με θέμα τη συστηματική χρήση αναβολικών στην τέως Ανατολική Γερμανία…
* Ο «τρομοκράτης» χτυπά τα αστέρια
Πίσω στο ποδόσφαιρο: Ο κόσμος θαυμάζει τις ευρωπαϊκές νύχτες θριάμβων της Κυρίας με τα αντίστοιχα μαγικά σλάλομ του Αλεσάντρο ντελ Πιέρο και μάλλον στεναχωριέται παρά σοκάρεται όταν, στις αρχές Αυγούστου του 1998, ο πρώην προπονητής της Ρόμα Τσέχος Ζντένεκ Τζέμαν αναφωνεί ότι «το calcio βρίσκεται στα χέρια φαρμακολόγων» και αναρωτιέται μεταξύ άλλων σε συνέντευξή του στο έγκυρο περιοδικό «L’ Espresso»: «Πού τους βρήκαν τέτοιους μυς ο Ντελ Πιέρο και ο Βιάλι;».
Η απάντηση είναι μια ομοβροντία κατηγοριών εναντίον του Τσέχου, τον οποίο οι περισσότεροι χαρακτηρίζουν «τρομοκράτη». Τα είχε βάλει και με τους αγαπημένους ποδοσφαιριστές του Αβοκάτο Τζιοβάνι Ανιέλι. Ο εισαγγελέας του Τουρίνου Ραφαέλε Γκουαρινιέλο θα ανοίξει έναν κύκλο ερευνών, θα κλητεύσει δεκάδες αστέρια του Καμπιονάτο (ανάμεσά τους και τους Ντελ Πιέρο και Τζιανλούκα Βιάλι) για να καταθέσουν για το ντόπινγκ, το οποίο την ίδια εποχή έχει την τιμητική του στην Ιταλία λόγω των σκανδάλων στην ποδηλασία, αλλά τον Μάιο του 2000 θα κλείσει την υπόθεση χωρίς βασικό συμπέρασμα και φυσικά χωρίς προσαγωγές ενόχων.
Κανείς επίσης δεν θα θέλει να ακούσει την κραυγή του γιουγκοσλάβου μέσου Βλαντίμιρ Γιούγκοβιτς, ο οποίος εξηγεί τη φυγή του από το Τουρίνο λέγοντας ότι «η Γιουβέντους σε απομυζά και μετά σε πετάει». Η Γιουβέντους θα πανηγυρίσει την αθώωσή της και κανείς δεν θα θέλει να ασχολείται με τις φήμες που θέλουν τον αρχηγό της Εθνικής Γαλλίας και επί χρόνια κινητήριο μοχλό στη μεσαία γραμμή της Κυρίας Ντιντιέ Ντεσάν να εμφανίζει ύποπτα αυξημένα ποσοστά αιμοσφαιρίνης που προδίδει τη χρήση του διαβόητου ΕΡΟ. Ανάλογα ποσοστά εμφανίζουν και διάφοροι ποδοσφαιριστές της Πάρμα. Οι Ιταλοί έχουν αρχίσει τους αιματολογικούς ελέγχους αλλά και πάλι κανείς δεν θέλει να ξέρει. Οπως και στη Γαλλία όπου την άνοιξη του 1999 συλλαμβάνεται ο Κριστόφ Ντουγκαρί για ναδρολόνη και έπειτα αθωώνεται για να λάμψει το άστρο του στο Euro 2000…
Ο Τζέμαν από την πλευρά του θα συνεχίσει την προπονητική χαμένος κάπου στη Β’ Κατηγορία, στον πάγκο της Σαλερνιτάνα και τώρα ζει άνεργος στη φάρμα του στη Βοημία. Πριν από λίγες εβδομάδες το «Espresso» τον θυμήθηκε. «Ντόπινγκ, ο Τζέμαν είχε δίκιο» έγραψε. Οι υποθέσεις του Φερνάντο Κόουτο και του Εντγκαρ Ντάβιντς, αλλά και οι κραυγές αγωνίας άλλων παικτών όπως του Γάλλου Εμμανουέλ Πετί, ότι «με τόσα πολλά ματς θα αναγκαστούμε να πάρουμε φάρμακα», θα μπορούσε κανείς να πει ότι τον δικαίωσαν. Εστω και αν στις περιπτώσεις του Ντάβιντς και του Ντε Μπουρ δεν έχει αποδειχθεί η ενοχή των ομάδων τους και μάλλον το «κακό» συνέβη όταν αγωνίστηκαν σε ένα φιλικό της Εθνικής Ολλανδίας με την Τουρκία.
* Η κορυφή του παγόβουνου
Κανείς δεν μπορεί να ξέρει πού θα καταλήξει αυτή η ιστορία. Ούτε καν αν θα καταλήξει κάπου. Οπως λένε άλλωστε οι υπεύθυνοι του Ποδηλατικού Γύρου της Γαλλίας, που κόντεψε να διαλυθεί το 1998, «το ντόπινγκ θα είναι πάντα έναν χρόνο μπροστά από τους ελέγχους». Η τιμωρία αστεριών του μεγέθους του Ντάβιντς και του Ντε Μπουρ μπορεί να είναι ένα θεαματικό όπλο στον πόλεμο κατά του ντόπινγκ αλλά μπορεί και να αποδειχθεί απλώς ένα προπέτασμα καπνού. Το παράδειγμα της ΔΟΕ που τιμώρησε τον νικητή των 100 μ. στη Σεούλ Μπεν Τζόνσον για να αφήσει ένα κάρο άλλους όπως κατήγγειλαν πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Σίδνεϊ ο Καρλ Λιούις και ο Μαρκ Σπιτς αρκεί για να σπείρει στο μυαλό όλων την υποψία: πόσες από τις υποθέσεις ντόπινγκ φτάνουν και θα φτάσουν τελικά στην επιφάνεια;
Ο νυν προπονητής της Ιντερ και ήρωας του τελικού του Μουντιάλ του 1982 Μάρκο Ταρντέλι αποκάλυψε πρόσφατα ότι τα αναβολικά ήταν χόμπι της εποχής του. Ακόμη χειρότερα, μέσα στον κυκεώνα των προσαγωγών στα γραφεία του εισαγγελέα Γκουαρινιέλο, ο Σάντρο Ματσόλα είχε υπενθυμίσει μερικές γραμμές από ένα βιβλίο που είχε γράψει το 1987. Στο «Η ζωή μου και το ποδόσφαιρο», ο θρύλος της Ιντερ και της Σκουάντρα Ατζούρα είχε γράψει ότι «το ντόπινγκ αποτελούσε συνηθισμένη πρακτική στο ποδόσφαιρο από τα χρόνια τα δικά μου». Τότε που πιστεύαμε ότι όλα ήταν πεντακάθαρα και αγνά, με παίκτες που έπαιζαν όπως στην αλάνα της γειτονιάς τους…
Μήπως η μόνη απάντηση στο ντόπινγκ είναι τελικά η πιο ανώδυνη: να εθελοτυφλούμε;
ΝΤΙΕΓΚΟ ΜΑΡΑΝΤΟΝΑ Η κοκαΐνη και η «συμφωνία» με τη FIFA
Ενα από τα διασημότερα «θύματα» του ντόπινγκ ήταν ο Ντιέγκο Μαραντόνα. Κορυφαίος ποδοσφαιριστής του 20ού αιώνα, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, τερμάτισε ουσιαστικά τη σπουδαία διεθνή καριέρα του με την Αργεντινή όταν, κατά τη διάρκεια του Παγκοσμίου Κυπέλλου των ΗΠΑ το 1994, ανιχνεύτηκε στα ούρα του η απαγορευμένη διεγερτική ουσία εφεδρίνη. Ωστόσο, ακόμη και σε μια τόσο «ξεκάθαρη» περίπτωση ντόπινγκ, βρέθηκε πολύς κόσμος που θεώρησε ότι ο Αργεντινός κακώς συνελήφθη και τιμωρήθηκε. Γράφτηκε κατά κόρον τότε ότι ήταν η FIFA εκείνη που αποφάσισε να ενοχοποιήσει τον Μαραντόνα και υποστηρίχθηκε ότι ο Ντιεγκίτο είχε λάβει πριν από το Μουντιάλ τις εγγυήσεις των ανθρώπων της Διεθνούς Ομοσπονδίας ότι δεν θα του γίνουν έλεγχοι και έτσι πήρε εφεδρίνη ώστε να χάσει κιλά και σε ηλικία 34 ετών να βρει ξανά τη φόρμα του.
Μία ακόμη απόδειξη ότι ειδικά με το ντόπινγκ τα όρια της ανοχής κοινού και αθλητικών αρχών είναι ιδιαίτερα ελαστικά. Αλλωστε ο Μαραντόνα έπαιρνε κοκαΐνη από το 1983, όταν ήταν ακόμη νεαρός και έπαιζε στην Μπαρτσελόνα μετά το χόμπι θα το εξασκούσε και ο συμπαίκτης του στην Εθνική Αργεντινής Κλαούντιο Κανίγια.
Οταν ο Ντιεγκίτο μετακόμισε στη Νάπολι, όλη η Ιταλία γνώριζε ότι η λευκή σκόνη ήταν η καλύτερη φίλη του, αλλά μόλις το 1991 η αστυνομία τον συνέλαβε. Πέντε χρόνια ανοχής ήταν αρκετά για να χτιστεί ο θρύλος του «θεού της μπάλας»…
ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Από τους 11 συλληφθέντες τιμωρήθηκε μόνο ένας
Στην Ελλάδα η πρόσφατη υπόθεση με πρωταγωνιστή τον αρχηγό της Εθνικής ομάδας και άσο της ΑΕΚ Θοδωρή Ζαγοράκη εξέπληξε τους περισσοτέρους. Τόσο για το γεγονός ότι ένας τόσο σεμνός ποδοσφαιριστής βρέθηκε με αυξημένα ποσοστά τεστοστερόνης κάτι που πρόδιδε τη χρήση αναβολικών όσο και για την απόφαση του δικαστή ο οποίος ως γιατρός έκρινε ότι ο οργανισμός του Ζαγοράκη εκκρίνει φυσιολογικά μεγαλύτερες ποσότητες από τη συγκεκριμένη ορμόνη και επομένως είναι αθώος! Ωστόσο έκπληξη δεν θα έπρεπε να αποτελεί κανένα από τα δύο στοιχεία.
Από το περασμένο καλοκαίρι ο αθλητίατρος της ΕΠΟ, της ΕΠΑΕ, της Εθνικής ομάδας και του Παναθηναϊκού Σταύρος Χάντζος φώναζε ότι υπάρχουν ενδείξεις πως ποδοσφαιριστές και προς Θεού όχι απαραίτητα ο Ζαγοράκης λαμβάνουν αυξητικές ορμόνες. Μετά κλήθηκε από τον αθλητικό δικαστή και σώπασε. Επιπλέον μια απαρίθμηση των εν Ελλάδι υποθέσεων ντόπινγκ θα πείσει και τον πιο δύσπιστο για την ανοχή της αθλητικής δικαιοσύνης.
Η αρχή έγινε το 1986, όταν ο Χιλιανός Αλεσάντρο Ισις του ΟΦΗ βρέθηκε σε διάστημα τριών μηνών να έχει κάνει χρήση της αναβολικής ουσίας ναδρολόνη στους αγώνες με την Παναχαϊκή και τον ΠΑΟΚ. Από τότε και ως την υπόθεση Ζαγοράκη μεσολάβησαν ακόμη εννέα περιπτώσεις ντοπαρισμένων ποδοσφαιριστών. Πρόκειται για τον Κώστα Καλατζή του Παναιτωλικού (τεστοστερόνη), τον Νίκο Παντελίδη του Απόλλωνα Αθηνών (εφεδρίνη), τον Δημήτρη Γάκη του Λεβαδειακού (τεστοστερόνη), τον Βούλγαρο Γκεόργκι Τσίγκοφ της Λάρισας (κωδεΐνη), τον Ουρουγουανό Ντιέγκο Αγκίρε του Ολυμπιακού (φεντερμίνη), τον Ζήση Βρύζα του ΠΑΟΚ (τεστοστερόνη), τον Αλβανό Ιντριντ Φορτούζι του Απόλλωνα Αθηνών (ναδρολόνη), τον Δημήτρη Ιωάννου της Παναχαϊκής (σαλβουταμόλη) και τον Απόστολο Στύλο του Ναυπακτιακού Αστέρα (νορεφεδρίνη, ψευδοεφεδρίνη, μεθιλοεφεδρίνη).
Από τους 11 ως σήμερα συλληφθέντες τιμωρήθηκε μόνο ένας: ο Καλατζής του Παναιτωλικού, ο οποίος απώλεσε για δύο χρόνια τη φίλαθλη ιδιότητα, ενώ και η ομάδα του πλήρωσε με απώλεια δύο βαθμών. Οι υπόλοιποι γλίτωσαν, ακόμη και εκείνος ο περίφημος Τσίγκοφ, τα ούρα του οποίου παρ’ ολίγον να παρακινήσουν εν έτει 1988 ένα νέο Κιλελέρ στον κάμπο της Λάρισας. Κανένας δεν θέλει να ακούει ότι το αγαπημένο παιχνίδι του λαού, όλων μας, παίζεται πλέον στα εργαστήρια…
