Η μεγάλη αύξηση της ζήτησης για προϊόντα καταναλωτικής πίστης, όπως είναι τα προσωπικά και τα καταναλωτικά δάνεια, καθώς και η έξαρση που παρατηρείται στη χρήση των πιστωτικών καρτών έχουν οδηγήσει χιλιάδες νοικοκυριά σε αλόγιστο υπερδανεισμό. Σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, μόνο τον μήνα Μάιο 1.791.000 κάτοχοι καρτών χρωστούσαν περισσότερο από 418 δισ. δρχ. από τη χρήση πιστωτικών – χρεωστικών καρτών, ενώ το άληκτο κεφάλαιο των προσωπικών και καταναλωτικών δανείων ξεπέρασε συνολικά τα 750 δισ. δρχ.
Παρά τη σύγκλιση του πληθωρισμού και των μακροχρόνιων δραχμικών επιτοκίων με τα αντίστοιχα της ζώνης του ευρώ, οι εμπορικές τράπεζες διατηρούν τα επιτόκια χορηγήσεών τους σε υψηλά επίπεδα που τους επιτρέπουν να πραγματοποιούν σημαντικά υπερκέρδη εφαρμόζοντας, όπως πρόσφατα επισήμαναν οι συνδικαλιστές των τραπεζών, «μεθόδους και τεχνάσματα που απέχουν πολύ από τις σύγχρονες τραπεζικές πρακτικές που ισχύουν στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, με αποτέλεσμα να διαμορφώνεται το κόστος του χρήματος σε πολύ υψηλότερα επίπεδα από αυτό των ονομαστικών επιτοκίων».
Τα μέτρα που έλαβε πρόσφατα η Τράπεζα της Ελλάδος έχουν στόχο να περιορίσουν τα ποσά τα οποία δανείζουν οι τράπεζες στα νοικοκυριά, αλλά είναι βέβαιο ότι τα πιστωτικά ιδρύματα θα ξεπεράσουν και αυτό τον σκόπελο αφού ο δανεισμός αποτελεί σοβαρή πηγή κέρδους και κανένας δεν είναι διατεθειμένος να εγκαταλείψει εύκολα τα κέρδη του. Είναι σαφές λοιπόν ότι οι τράπεζες, όπως κάθε επιχείρηση, θα κάνουν το παν για να κερδίσουν. Αρα η ευθύνη για τον περιορισμό του προβλήματος πέφτει στον ίδιο τον καταναλωτή-δανειζόμενο, αφού κανένας δεν τον υποχρεώνει να δανείζεται και μάλιστα ποσά που ξεπερνούν την ικανότητα αποπληρωμής που έχει.
Ο δανεισμός για ένα νοικοκυριό δεν αποτελεί από μόνος του καταστροφή. Το πρόβλημα δημιουργείται όταν γίνεται απρογραμμάτιστα και καταλήγει στην υπερχρέωση και ίσως στη χρεοκοπία. «Το Βήμα» συνομίλησε με τη Γενική Γραμματέα Καταναλωτή κυρία Χριστίνα Παπανικολάου, με τον κ. Ι. Κοτσέλη, προϊστάμενο του τμήματος πολιτικής καταναλωτών του υπουργείου Ανάπτυξης, με τον διευθυντή καταναλωτικής πίστης της Εθνικής Τράπεζας κ. Κ. Χρυσαΐτη, με τη διευθύντρια καταναλωτικής πίστης της Eurobank κυρία Τάνια Σουσάρη και με τον γενικό διευθυντή της διεύθυνσης πιστωτικών καρτών της Εμπορικής Τράπεζας κ. Σαράντη Ασλόγλου, και κατέγραψε τα 13 σημεία τα οποία θα πρέπει να έχουν υπόψη τους οι καταναλωτές που χρηματοδοτούν τις προσωπικές τους ανάγκες είτε με προσωπικά-καταναλωτικά δάνεια είτε με πιστωτικές κάρτες, έτσι ώστε να επιλέγουν τον δανεισμό με τη μικρότερη πραγματική επιβάρυνση καθώς και να μπορούν να αποφεύγουν τις διάφορες παγίδες για να μην κινδυνεύσουν να υπερχρεωθούν. 1 Προγραμματίστε σωστά τα οικονομικά σας
Το πρώτο πράγμα που θα πρέπει να γνωρίζει κάποιος προτού προχωρήσει στην άντληση κεφαλαίων μέσω προσωπικού δανείου ή της πιστωτικής κάρτας του είναι οι οικονομικές του δυνατότητες και το ακριβές ποσό που χρειάζεται να δανειστεί για να καλύψει κάποια ανάγκη. Αυτό σημαίνει ότι δεν πρέπει κάποιος να δανείζεται απλώς γιατί του φαίνεται ότι η προσφορά χρήματος είναι δελεαστική. Αν, για παράδειγμα, χρειάζεται 500.000 δρχ. για να καλύψει μια τρέχουσα ανάγκη, δεν πρέπει να ζητήσει 1.000.000 δρχ. επειδή απλώς το δικαιούται και αυτό γιατί θα πληρώσει άδικα τόκους. Επίσης, όταν θα χρειασθεί εκ νέου χρήματα, δεν θα έχει την άνεση να το κάνει. 2 Πληρώστε τις δόσεις του δανείου με αυτόματη χρέωση του τραπεζικού λογαριασμού σας
Ολες σχεδόν οι τράπεζες δίνουν τη δυνατότητα στους πελάτες τους με μια πάγια εντολή πληρωμών λογαριασμών, η οποία μπορεί να δοθεί ακόμη και τηλεφωνικά, να εξοφλούν τις δόσεις των δανείων τους και των πιστωτικών καρτών τους με αυτόματη χρέωση του τραπεζικού λογαριασμού τους. Με αυτό τον τρόπο μπορεί κανείς αφενός να γλιτώσει χρόνο και κόπο, αφού αποφεύγει κάθε μήνα τις ουρές στα γκισέ, αφετέρου δεν κινδυνεύει να βγει υπερήμερη η δόση του και να πληρώσει έτσι παραπάνω τόκους από ό,τι αρχικά έχει υπολογίσει.
Προσέξτε όμως: ο λογαριασμός που χρεώνεται θα πρέπει να έχει επαρκές υπόλοιπο κατά την ημερομηνία λήξης της προθεσμίας πληρωμής. Τι γίνεται στην περίπτωση όμως που ο τραπεζικός λογαριασμός από όπου θα γίνει αυτόματα η χρέωση στη λήξη της δόσης ενός δανείου δεν διατηρεί υπόλοιπο; Οι περισσότερες τράπεζες μέσω των συστημάτων μηχανογράφησης που διαθέτουν μπαίνουν στον λογαριασμό αυτό κατά την τελευταία ημέρα εξόφλησης της οφειλής για να αναλάβουν τα χρήματα. Αν ο λογαριασμός δεν διαθέτει χρήματα ή διαθέτει μέρος του ποσού που πρέπει να πληρωθεί, τότε τα συστήματα των περισσότερων τραπεζών δεν κάνουν καμία πράξη αλλά επανέρχονται συνήθως τον επόμενο μήνα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, αν πρόκειται για δόση δανείου, να βγει υπερήμερη για 30 ημέρες περίπου. Στην περίπτωση αυτή όμως μπορεί κάποιος να πάει την επόμενη ημέρα ή αργότερα στην τράπεζά του και να διευθετήσει την οφειλή του. 3 Εξοφλήστε μεγαλύτερο ποσό από την ελάχιστη καταβολή που καθορίζεται από τις τράπεζες για τις πιστωτικές κάρτες και τα ανακυκλούμενα-ανοιχτά δάνεια
Οσοι χρησιμοποιούν την πιστωτική κάρτα τους διαπιστώνουν ότι σε κάθε μηνιαίο αντίγραφο κίνησης λογαριασμού που τους στέλνει η τράπεζα αναγράφεται ένα ελάχιστο ποσό που πρέπει να καταβληθεί. Κάποιος που αποπληρώνει ποσό μεγαλύτερο από το ελάχιστο που αναγράφεται στη μηνιαία κίνηση λογαριασμού αφενός μειώνει σημαντικά την οφειλή του, αφετέρου γλιτώνει την καταβολή επιπλέον τόκων στο μέλλον. Επίσης έχει να πληρώσει για τους επόμενους μήνες μικρότερη δόση.
Το ίδιο ισχύει και για τα ανοιχτά ή ανακυκλούμενα δάνεια, ένα σχετικά πρόσφατο προϊόν που προσφέρουν αρκετές τράπεζες. Με την έγκριση του δανείου η τράπεζα ανοίγει στον πελάτη της έναν λογαριασμό 1 εκατ. δρχ. το μέγιστο. Ο πελάτης μπορεί ανά πάσα στιγμή να χρησιμοποιήσει ολόκληρο ή μέρος του ποσού με την προϋπόθεση να καταβάλλει μηνιαίως στην τράπεζα ένα μίνιμουμ ποσόν, π.χ. 25.000 δρχ. Αν δηλαδή ο πελάτης από το 1 εκατ. δρχ. που έχει στον λογαριασμό του βγάλει 300.000 δρχ., τότε οι υπόλοιπες 700.000 δρχ. δεν τοκίζονται.
Αν ο πελάτης τον πρώτο μήνα εξοφλήσει όλο το ποσόν, τότε θα επιβαρυνθεί με τους τόκους τού ενός μηνός. Στην περίπτωση που βάζει κάθε μήνα 25.000 δρχ., ώσπου να εξοφλήσει τις 300.000 δρχ. που έχει δανειστεί, τότε το εκάστοτε υπόλοιπο θα επιβαρύνεται με τόκους. Αν όμως κάποιος αναλάβει ολόκληρο το 1 εκατ. δρχ. και η τράπεζα που συναλλάσσεται εφαρμόζει ονομαστικό επιτόκιο, π.χ., 20%, τότε, αν πληρώνει τον μήνα μόνο 25.000 δρχ., το δάνειο αυτό θα το εξοφλήσει σε έξι χρόνια περίπου και σχεδόν θα έχει πληρώσει διπλάσια χρήματα από αυτά που έχει δανειστεί. Αρα συμφέρει κάθε μήνα να καταβάλλει κανείς το μέγιστο των χρημάτων που μπορεί και όχι μόνο την ελάχιστη μηνιαία δόση των 25.000-30.000 δρχ. 4 Ακολουθήστε τον χρυσό κανόνα του 35%
Οι τράπεζες είναι πρόθυμες να σας δανείσουν ή να σας «χαρίσουν» πιστωτικές κάρτες. Η προθυμία αυτή όμως των τραπεζών οφείλεται στο κέρδος που θα έχουν από τους τόκους που εσείς θα πληρώνετε. Προτού δανειστείτε λοιπόν όσα σας προσφέρουν, φροντίστε να προϋπολογίσετε τους τόκους που θα χρειαστεί να πληρώνετε ανά μήνα. Ειδάλλως κινδυνεύετε να χρωστάτε περισσότερα από όσα κερδίζετε. Γιατί όσο εύκολα μπορείτε σήμερα να πάρετε καταναλωτικό δάνειο ή να αποκτήσετε πιστωτική κάρτα, άλλο τόσο εύκολα μπορείτε να φθάσετε στο σημείο το μηνιαίο εισόδημά σας να μην αρκεί για την πληρωμή των δόσεων του δανείου και της κάρτας. Ετσι, προτού προχωρήσετε σε τραπεζικό δανεισμό ή χρεώσετε την πιστωτική κάρτα σας, θα πρέπει να είστε σίγουροι ότι τα ποσά που θα καταβάλλετε κάθε μήνα για την εξόφληση των οφειλών σας αποτελούν το πολύ το 35% των συνολικών καθαρών μηνιαίων απολαβών σας. Οπως υποστηρίζουν τα στελέχη των τραπεζών, όποιος ακολούθησε αυτό τον κανόνα σπάνια βρέθηκε εκτεθειμένος απέναντι στις τράπεζες. 5 Ζητήστε πλήρη ενημέρωση από τις τράπεζες
Οι τράπεζες είναι υποχρεωμένες να πληροφορούν τους πελάτες τους με ενημερωτικό υλικό και προφορικά για όλα τα χαρακτηριστικά των προϊόντων που προσφέρουν. Συγκεκριμένα, με εγκύκλιό της η Τράπεζα της Ελλάδος προσδιορίζει το πώς ακριβώς πρέπει οι τράπεζες να ενημερώνουν τους πελάτες τους για τα προϊόντα που προσφέρουν και για την τιμολόγησή τους. Είναι λοιπόν υποχρεωμένες: Να έχουν στους χώρους συναλλαγών ενημερωτικά φυλλάδια που αφορούν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που προσφέρουν και στα οποία να αναγράφονται αναλυτικά τα χαρακτηριστικά τους [επιτόκια, λοιπά έξοδα, Συνολικό Ετήσιο Πραγματικό Ποσοστό Επιβάρυνσης (ΣΕΠΠΕ), ύψος επιτοκίου υπερημερίας όταν καθυστερείται η πληρωμή μιας δόσης και ο τρόπος υπολογισμού του, από πότε δηλαδή αρχίζει να τρέχει η ποινή και πότε κεφαλαιοποιούνται οι τόκοι κτλ.]. Να απαντούν με κάθε λεπτομέρεια σε οποιαδήποτε ερώτηση των πελατών σχετικά με τα προϊόντα και τις υπηρεσίες που προσφέρουν. Να περιλαμβάνουν στις συμβάσεις τους όλα τα απαραίτητα πληροφοριακά στοιχεία και να δίνουν τα σχετικά έντυπα. Να γνωστοποιούν άμεσα με δημοσιοποίηση ή άλλον τρόπο τις μεταβολές των όρων των συμβάσεων, όταν αυτοί τροποποιούνται μονομερώς (π.χ. επιτόκια). Να διαθέτουν ειδικές υπηρεσίες που να δέχονται και να εξετάζουν τα παράπονα που οι πελάτες διατυπώνουν κτλ. 6 Μη διστάζετε να συγκρίνετε τα δάνεια μεταξύ τους
Είναι σύνηθες το φαινόμενο ορισμένες τράπεζες να προσφέρουν προσωπικά δάνεια με το ίδιο επιτόκιο. Ωστόσο με μια πιο προσεκτική ματιά μπορεί να διαπιστώσει κανείς ότι αυτό που εκ πρώτης όψεως φαίνεται το ίδιο κοστίζει τελικά διαφορετικά. Ετσι αυτό που έχει τελικά σημασία δεν είναι τόσο το ονομαστικό επιτόκιο, που συνήθως αναφέρουν στις διαφημίσεις τους οι τράπεζες, όσο το ύψος της δόσης και το συνολικό κόστος του δανείου.
Αν θελήσει λοιπόν κάποιος να πάρει προσωπικό δάνειο για να καλύψει τις προσωπικές του ανάγκες ή να χρησιμοποιήσει μια πιστωτική κάρτα, θα πρέπει να λάβει υπόψη του όλες τις παραμέτρους που το επιβαρύνουν και όχι μόνο το ετήσιο ονομαστικό επιτόκιο. Μια εύκολη λύση για να κρίνει κανείς αν ένα δάνειο είναι φθηνό ή ακριβό είναι να συγκρίνει το συνολικό ετήσιο πραγματικό ποσοστό επιβάρυνσης ή αλλιώς ετήσια πραγματική επιβάρυνση, που είναι υποχρεωμένες να αναφέρουν οι τράπεζες.
Το ΣΕΠΠΕ δείχνει στον καταναλωτή υπό τη μορφή ποσοστού επί τοις εκατό τη συνολική, σε ετήσια βάση, επιβάρυνση που θα έχει ο δανειοδοτούμενος από το συγκεκριμένο δάνειο ή τη χρήση κάρτας, αφού περιλαμβάνει όλα τα στοιχεία κόστους της πίστωσης και είναι εξ ορισμού μεγαλύτερο από το ονομαστικό ετήσιο επιτόκιο. Συνεπώς τον βοηθάει να επιλέξει την πίστωση που θεωρεί πιο συμφέρουσα και να αποφεύγει την υπερχρέωση, ενισχύοντας έτσι και τον ανταγωνισμό μεταξύ των τραπεζών με τελικό ωφελημένο τον δανειολήπτη.
Ετσι ο υποψήφιος δανειολήπτης, αν θέλει να δει τι πραγματικά θα πληρώσει σε ετήσια βάση, θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη του το ΣΕΠΠΕ. Ακόμη, γνωρίζοντας το ΣΕΠΠΕ των δανείων διάφορων τραπεζών, μπορεί να κάνει τη σύγκριση μόνος του και να καταλήξει σε κάποια λύση που θα του κοστίσει λιγότερο.
Π.χ., αν ένας δανειοδοτούμενος λάβει από κάποια τράπεζα προσωπικό δάνειο 1 εκατ. δρχ., διάρκειας ενός έτους, με ετήσιο ονομαστικό επιτόκιο 19%, συνυπολογιζομένων της εισφοράς 1,2% του Ν. 128 και του ΕΦΤΕ (3% επί των τόκων), η συνολική επιβάρυνσή του πέραν της αποπληρωμής του κεφαλαίου θα είναι περίπου 116.000 δρχ. Ακόμη ο δανειολήπτης του συγκεκριμένου παραδείγματος πιθανόν να πρέπει να καταβάλει και 20.000 δρχ. ως έξοδα τήρησης. Ετσι το ΣΕΠΠΕ βάσει του μαθηματικού τύπου που έχει θεσπιστεί με κοινή υπουργική απόφαση από το 1991 και ισχύει ως σήμερα ανέρχεται στο 27,75%, δηλαδή κατά οκτώ ποσοστιαίες μονάδες περίπου παραπάνω από το ετήσιο ονομαστικό.
Ο υποψήφιος δανειολήπτης-καταναλωτής θα πρέπει λοιπόν σε κάθε περίπτωση να μη βιάζεται να υπογράψει για τη λήψη οποιουδήποτε δανείου χωρίς προηγουμένως να έχει συγκρίνει εναλλακτικές προτάσεις από διάφορες τράπεζες ή από μεγάλα εμπορικά καταστήματα, αφού και αυτά από τον νόμο επιβάλλεται όταν προσφέρουν διευκολύνσεις με τη μορφή δόσεων να αναγράφουν την ετήσια πραγματική επιβάρυνση. 7 Δώστε προσοχή στον συναλλαγματικό κίνδυνο
Μπορεί τα νέα καταναλωτικά δάνεια σε ευρώ που προσφέρουν οι τράπεζες να φαίνονται εκ πρώτης όψεως φθηνά, είναι όμως πολύ πιθανόν να αποδειχθούν στο μέλλον ιδιαιτέρως ακριβά. Το ενδεχόμενο η δραχμή να κινηθεί σε σχέση με το ευρώ προς την κεντρική ισοτιμία της, καθώς πλησιάζει η ημερομηνία ένταξης της χώρας στην ΟΝΕ, σημαίνει αύξηση του κόστους εξυπηρέτησης των δανείων αυτών. Γι’ αυτό όσοι σκοπεύουν να πάρουν προσωπικό ή καταναλωτικό δάνειο σε ευρώ θα πρέπει να κάνουν σωστά τους υπολογισμούς τους και προ πάντων να είναι σε θέση να απορροφήσουν πιθανή αύξηση του κόστους του δανείου τους.
Η δραχμή σήμερα είναι ανατιμημένη σε σχέση με την κεντρική της ισοτιμία (353,1 δρχ. ανά ευρώ) κατά περίπου 8%, ενώ αναμένεται, σύμφωνα με το επικρατέστερο σενάριο, να προσεγγίσει σταδιακά αυτή την ισοτιμία όσο πλησιάζει η ημερομηνία ένταξης στην ΟΝΕ (1.1.2001).
Η προσέγγιση της δραχμής στην κεντρική ισοτιμία σημαίνει επιβάρυνση στο κόστος εξυπηρέτησης ενός καταναλωτικού δανείου σε ευρώ της τάξεως του 8%. Η επιβάρυνση αυτή δεν αφορά μόνο τη δόση αλλά θα επηρεάσει εξίσου και το υπόλοιπο του δανείου. Και αυτό διότι τόσο η δόση όσο και το κεφάλαιο υπολογίζονται σε ευρώ, ενώ οι πληρωμές γίνονται σε δραχμές. Ετσι σε περίπτωση ανατίμησης του ευρώ το υπόλοιπο του δανείου εκφρασμένο σε δραχμές αυξάνεται.
Για τη λήψη ενός δανείου σε ευρώ οι τράπεζες μετατρέπουν το ποσό του δανείου από δραχμές σε ευρώ με την τρέχουσα ισοτιμία και στη συνέχεια υπολογίζουν τη δόση σε ευρώ. Κάθε μήνα ο δανειολήπτης πληρώνει τη δόση του μετατρέποντας τα ευρώ σε δραχμές με την τότε ισχύουσα ισοτιμία. Ετσι, για παράδειγμα, κάποιος που παίρνει σήμερα δάνειο 1 εκατ. δρχ. σε ευρώ με επιτόκιο 12% και διάρκεια αποπληρωμής δύο έτη, θα πληρώνει κάθε μήνα 147 ευρώ. Με τη σημερινή ισοτιμία ευρώ (325 δρχ.) η δόση του διαμορφώνεται σε 47.775 δρχ. Η αντίστοιχη δόση δραχμικού δανείου με επιτόκιο 18% είναι 50.786 δρχ. Δηλαδή το δάνειο σε ευρώ είναι φθηνότερο κατά 3.011 δρχ. τον μήνα σε σχέση με το δραχμικό.
Υστερα από έναν χρόνο συνολικά το δάνειο σε ευρώ θα έχει κοστίσει 36.132 δρχ. λιγότερο σε σχέση με το δραχμικό δάνειο, αν η ισοτιμία δραχμής/ευρώ παραμείνει όλο τον χρόνο στις 325 δρχ. Αν υποθέσουμε όμως ότι ύστερα από έναν χρόνο η ισοτιμία της δραχμής σε σχέση με το ευρώ έχει διαμορφωθεί στις 353,1 δρχ., τότε η δόση του δανείου σε ευρώ αυξάνεται κατά 3.836 δρχ. και διαμορφώνεται σε 51.611 δρχ., γίνεται δηλαδή ακριβότερη κατά 825 δρχ. από αυτήν του δραχμικού. Παράλληλα το υπόλοιπο του δραχμικού δανείου την εν λόγω χρονική στιγμή θα είναι λιγότερο από αυτό του δανείου σε ευρώ. 8 Αποφύγετε την ταυτόχρονη λήψη περισσότερων του ενός προσωπικών δανείων
Πολλοί είναι αυτοί που ενώ έχουν δανειστεί από μία τράπεζα προσωπικό δάνειο 1 εκατ. δρχ., πηγαίνουν σε άλλο πιστωτικό ίδρυμα και ζητούν νέο προσωπικό δάνειο. Ετσι όμως, πέραν του κινδύνου που εγκυμονεί για υπερχρέωση του δανειολήπτη, εμφανίζεται υπαρκτός ο κίνδυνος να υποστεί και τις συνέπειες του νόμου λόγω υπογραφής ψευδούς δήλωσης. Πώς μπορεί να γίνει αυτό; Πολύ απλά, αν κάποιος απευθυνθεί σε μια τράπεζα και ζητήσει να λάβει προσωπικό δάνειο, θα του ζητηθεί η υπογραφή υπεύθυνης δήλωσης στην οποία θα βεβαιώνει ότι δεν υπάρχει οφειλή σε άλλη τράπεζα για παρόμοιο δάνειο. Η εμπειρία δείχνει ότι πολλοί δεν διστάζουν να παραβούν τον νόμο περί ψευδούς δήλωσης. Οσο λοιπόν και αν αδιαφορείτε για τυχόν συνέπειες, η λύση αυτή, σύμφωνα με την άποψη τραπεζικών στελεχών, δεν είναι η πλέον ενδεδειγμένη όχι μόνο γιατί θα έχετε ενδεχομένως ποινικές ευθύνες, αλλά και γιατί θα μεγαλώσετε τον δανεισμό σας σε επικίνδυνα επίπεδα. 9 Ερευνήστε προσεκτικά τις πρόσθετες επιβαρύνσεις στις πιστωτικές κάρτες
Πριν ή ακόμη και μετά την απόκτηση μιας πιστωτικής κάρτας αναζητήστε ποιες είναι οι πρόσθετες επιβαρύνσεις που αυξάνουν το κόστος της κατοχής και της χρήσης της.
Το επιτόκιο και η ετήσια συνδρομή είναι τα δύο κλασικά σταθερά κόστη τα οποία θα πρέπει να γνωρίζετε ανά πάσα στιγμή για να μπορείτε να είστε σίγουροι ότι έχετε επιλέξει τη φθηνότερη κάρτα. Θα πρέπει όμως να γνωρίζετε και κάποιους άλλους «αθέατους» παράγοντες οι οποίοι μπορεί να επηρεάσουν το συνολικό κόστος χρήσης της κάρτας. Ετσι θα πρέπει να μάθετε αν υπάρχει κάποιο κόστος υπέρβασης του ορίου της κάρτας σας (π.χ., εφάπαξ «ποινή» ή 5% επί του ποσού της υπέρβασης). Μάθετε επίσης πότε υπολογίζεται τόκος όταν χρεώνετε την κάρτα σας (από την ημερομηνία καταχώρισης στον λογαριασμό ή από την ημερομηνία έκδοσης του λογαριασμού;). Μάθετε ποιο είναι το κόστος ανάληψης μετρητών (ποιο το ποσοστιαίο και ποιο το σταθερό κόστος) καθώς και το επιτόκιο υπερημερίας (2%, 2,5% ή κάποιο άλλο;). Ολα τα παραπάνω μπορεί να επηρεάσουν σημαντικά το συνολικό κόστος της χρήσης της πιστωτικής κάρτας. 10 Αποφύγετε αναλήψεις μετρητών από την κάρτα για να εξοφλήσετε τη δόση της
Οι αναλήψεις μετρητών έχουν το μεγαλύτερο κόστος, αφού ο τόκος στον λογαριασμό της πιστωτικής κάρτας αρχίζει να «τρέχει» από την ημέρα της ανάληψης και όχι από την ημέρα που θα περαστεί στον λογαριασμό η συναλλαγή, όπως συμβαίνει με τις αγορές αγαθών με κάρτα, ενώ έχουν επιπλέον εφάπαξ κόστος (σταθερό και ποσοστιαίο επί του ποσού που αναλαμβάνετε). Τις περισσότερες φορές αυτή η κίνηση οδηγεί σε έναν φαύλο κύκλο, σε μια ατέρμονη αναζήτηση λύσης. Σε αυτή την περίπτωση είναι προτιμότερο να αναζητήσετε ένα προσωπικό δάνειο και να εξοφλήσετε το σύνολο της οφειλής προγραμματίζοντας αυστηρά για μια περίοδο τις αγορές με την κάρτα σας.
Τα επιτόκια των προσωπικών δανείων που χορηγούν οι τράπεζες σε αρκετές περιπτώσεις είναι χαμηλότερα ως και επτά ποσοστιαίες μονάδες από αυτά των πιστωτικών καρτών, αφού τα επιτόκια των καρτών διαμορφώνονται γύρω στο 24%, ανάλογα με την κάρτα, και των προσωπικών δανείων κυμαίνονται περίπου στο 18%. 11 Αξιοποιήστε την άτοκη -χαριστική περίοδο
Οι περισσότερες τράπεζες δίνουν τη δυνατότητα να εξοφλήσετε τις αγορές που έχετε κάνει με την πιστωτική κάρτα σας χωρίς να χρειάζεται να καταβάλλετε τόκους, αφού μπορεί κάποιος να κάνει χρήση της άτοκης – χαριστικής περιόδου η οποία μπορεί να φθάσει και τις 55 ημέρες, μετά τις οποίες ο κάτοχος καλείται να πληρώσει την οφειλή του για αγορές που έχει πραγματοποιήσει. Αυτό μπορεί να συμβεί στην περίπτωση που κάποιος αγοράσει ένα προϊόν χρεώνοντας την πιστωτική κάρτα του την ημέρα όπου του αποστέλλεται το μηνιαίο αντίγραφο λογαριασμού. Η συγκεκριμένη χρέωση θα περαστεί από την τράπεζα στον λογαριασμό του επόμενου μήνα και ο πελάτης μπορεί να πληρώσει το ποσό της εν λόγω χρέωσης 20 ημέρες μετά την αποστολή του λογαριασμού. Με αυτό τον τρόπο μπορεί να πραγματοποιήσει κανείς κάποια αγορά και να πληρώσει ύστερα από περίπου ενάμιση μήνα χωρίς καμία επιβάρυνση. Την άτοκη αυτή περίοδο μπορεί να κερδίσει και κάποιος που δεν έχει τη δυνατότητα στην πρώτη δόση να πληρώσει ολόκληρο το ποσό της αγοράς αλλά μόνο το ποσό της ελάχιστης καταβολής, που κυμαίνεται συνήθως, ανάλογα με την τράπεζα, από 7% ως 10% επί της αξίας των αγορών. Για παράδειγμα, αν κάποιος αγοράσει ένα προϊόν αξίας 100.000 δρχ. στις 31.8.1999, το αντίγραφο λογαριασμού που θα του σταλεί στις 31.9.1999 θα αναγράφει το μίνιμουμ ποσό για την πληρωμή της πρώτης δόσης. Αν υποτεθεί ότι το ποσό αυτό είναι 10.000 δρχ. και πληρωθεί την προκαθορισμένη ημερομηνία, τότε η τράπεζα στον επόμενο λογαριασμό που θα στείλει στον πελάτη θα υπολογίζει τόκους για τις 90.000 δρχ. 12 Αγοράστε προϊόντα ή υπηρεσίες που προσφέρονται με άτοκες δόσεις και εξοφλήστε κάθε φορά το σύνολο της οφειλής
Αξιοποιήστε τη δυνατότητα που προσφέρουν οι περισσότερες πιστωτικές κάρτες μέσω συνεργασιών με καταστήματα και επιδιώκετε να αγοράζετε καταναλωτικά αγαθά που προσφέρονται, π.χ., σε έξι ή 12 άτοκες δόσεις. Ετσι, έχοντας κάνει σωστό προϋπολογισμό, μπορείτε να κατανείμετε μια αγορά, για παράδειγμα, 800.000 δρχ. σε 10 άτοκες δόσεις χωρίς κανένα πρόσθετο κόστος ανά μήνα, εξοφλώντας κάθε φορά την οφειλή σας (δηλαδή 80.000 δρχ. τον μήνα). 13 Μην υπερβαίνετε το πιστωτικό όριο που έχει οριστεί για την κάρτα σας
Οσοι κάτοχοι πιστωτικών καρτών έχουν τη συνήθεια να υπερβαίνουν το πιστωτικό τους όριο θα πρέπει να είναι προσεκτικοί και να εξοφλούν έγκαιρα το επιπλέον ποσόν, ώστε αφενός να μην επιβαρύνονται με επιπλέον τόκους και αφετέρου να μην μπαίνουν σε περιπέτειες που μπορεί να τους οδηγήσουν στα δικαστήρια, και ακόμη σε ορισμένες σπάνιες βεβαίως περιπτώσεις σε κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων τους.
Αν ένας πελάτης υπερβεί για κάποιο λόγο το όριο το οποίο με την έκδοση της πιστωτικής κάρτας ανέρχεται σε 500.000 δρχ., τότε θα πρέπει ως την ημερομηνία της επόμενης εκκαθάρισης του λογαριασμού της κάρτας να καταβάλει ολόκληρο το ποσόν της υπέρβασης άτοκα και το υπόλοιπο να το εξοφλεί κανονικά με τις γνωστές μηνιαίες έντοκες δόσεις.
Δηλαδή αν στο παραπάνω παράδειγμα υποθέσουμε ότι ο πελάτης της κάρτας κάνει αγορά ή αγορές συνολικής αξίας 700.000 δρχ., τότε θα πρέπει να εξοφλήσει τις επιπλέον 200.000 μαζί με τη δόση που αντιστοιχεί στην πληρωμή μέρους του λογαριασμού των 500.000 δρχ., η οποία ανέρχεται σε ποσοστό από 7% ως 12% ανάλογα με την πολιτική της κάθε τράπεζας του συνολικού ποσού με το οποίο είναι χρεωμένος.
Τι γίνεται όμως στην περίπτωση που ο κάτοχος της κάρτας δεν εξοφλήσει το ποσόν υπέρβασης του ορίου; Το ποσόν της υπέρβασης του λογαριασμού από τη στιγμή όπου δεν θα το εξοφλήσει ο κάτοχος για ένα διάστημα μερικών μηνών (δύο-τρεις μήνες περίπου) τοκίζεται με το ετήσιο επιτόκιο της κάρτας όπως δηλαδή και το χρεωστικό υπόλοιπο. Μόλις περάσει το τρίμηνο το κατάστημα της τράπεζας όπου κάνει τις συναλλαγές του ο πελάτης τον καλεί για τακτοποίηση του λογαριασμού. Αν δεν γίνει και αυτό, τότε μόλις περάσει ένα διάστημα έξι-οκτώ μηνών (διαφέρει ανάλογα με την τράπεζα) και αφού η τράπεζα απαγορεύσει πλέον τη χρήση της κάρτας στον πελάτη, η υπόθεση παραπέμπεται αυτόματα στη νομική υπηρεσία της τράπεζας και συνεπώς ο κάτοχος της κάρτας αρχίζει να επιβαρύνεται εκτός από τόκους υπερημερίας και με την προμήθεια υπέρβασης και με τα δικαστικά έξοδα. Στην περίπτωση που η υπόθεση φθάσει στα δικαστήρια, αν και ως τώρα οι περιπτώσεις αυτές είναι λίγες, η τράπεζα μπορεί να προχωρήσει και σε αναγκαστική εκποίηση περιουσιακών στοιχείων προκειμένου να εισπράξει τα οφειλόμενα.