Διαβάζοντας το άρθρο του Γιώργου Βέλτσου στο «Βήμα» της προηγούμενης Κυριακής διαπιστώνει κανείς αμέσως τη σύγχυση ανάμεσα σε δύο έννοιες που προέρχονται από διαφορετικές παραδόσεις στην ιστορία των ιδεών. Η πρώτη έννοια αφορά τη συζήτηση για το υποκείμενο της Ιστορίας (με κεφαλαίο) και η δεύτερη τον όρο υποκειμενικότητες στην ιστορία, ή και ιστορικά υποκείμενα.
Την πρώτη έννοια την καλλιεργεί μια μακρά φιλοσοφική παράδοση που αρχίζει με τους Διαφωτιστές, συνεχίζεται με τον Χέγκελ, και τον Μαρξ με απολήξεις στον 20ό αιώνα. Αναζητά εκείνο που κινεί την Ιστορία. Η ίδια η ιστορία μετατρέπεται σε ένα υποκείμενο που διασχίζει τους αιώνες και στην οποία αποδίδεται πρόοδος ή καθυστέρηση, προχωρά μπρος ή πίσω, η Ιστορία «δικαιώνει ή καταδικάζει», έχει «σωστές» ή «λάθος πλευρές», υπάρχει ακόμη και ο περίφημος «σκουπιδοτενεκές της Ιστορίας». Με λίγα λόγια η Ιστορία μπαίνει στη θέση του Θεού. Ποιος κινεί αυτή την ιστορία; Οι μεγάλες προσωπικότητες, ο Λόγος, η διαλεκτική παραγωγικών σχέσεων και παραγωγικών δυνάμεων, η πάλη των τάξεων, ο ανταγωνισμός των εθνών ή των φυλών, το εθνικό πεπρωμένο κ.ο.κ. Πολλές απαντήσεις, ανάλογα με τα φιλοσοφικά ή πολιτικά ρεύματα. Πρόκειται για διαφορετικές ερμηνείες με ένα κοινό υπόβαθρο, την τελεολογία. Υπάρχει δηλαδή σκοπός της Ιστορίας. Σε αυτόν εντάσσονται οι πράξεις των ανθρώπων, αρκεί να το καταλάβουν.
Περιεχόμενο για συνδρομητές
Το παρόν άρθρο, όπως κι ένα μέρος του περιεχομένου από tovima.gr, είναι διαθέσιμο μόνο σε συνδρομητές.
