Η προσχώρηση του Πέτρου Παππά στο ΠαΣοΚ την περασμένη Τετάρτη και η αντίστοιχη πριν από λίγες εβδομάδες της Ράνιας Θρασκιά στο ίδιο κόμμα, δυο βουλευτών προερχόμενων από τον ΣΥΡΙΖΑ, οι οποίοι συντάχθηκαν με τον Στέφανο Κασσελάκη αλλά επέλεξαν να μην τον ακολουθήσουν στο εγχείρημα του Κινήματος Δημοκρατίας μεταπηδώντας στο κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, δεν είναι πρωτόγνωρο φαινόμενο.

Οι μεταγραφές από ένα κόμμα σε άλλο έχουν παρελθόν, παρόν και μέλλον και αποτυπώνουν τα δυσδιάκριτα όρια και τις εύπλαστες διαχωριστικές γραμμές μεταξύ κομμάτων, φαινόμενο που καταδεικνύει την πολιτική και ιδεολογική διάχυση και ρευστοποίηση, αλλά και προσωπικές στρατηγικές και σκοπιμότητες.

Οι μεταπηδήσεις βουλευτών οι οποίοι εξελέγησαν με άλλη κομματική σημαία συνιστά αντικείμενο συζητήσεων εντός του κατακερματισμένου Κοινοβουλίου, καθώς η «δεξαμενή» των ανεξάρτητων βουλευτών είναι μεγάλη (21) και η «μάχη των συσχετισμών» στον χώρο της αντιπολίτευσης καλά κρατεί, όπως έδειξε και το πρωτοφανές γεγονός της απώλειας από τον ΣΥΡΙΖΑ του αξιώματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Στα ζοφερά χρόνια των μνημονίων τα κόμματα έμοιαζαν με συγκοινωνούντα δοχεία – δείγμα της απόλυτης ρευστότητας και των ακραίων αντιφάσεων που χαρακτήριζαν το κλονισμένο πολιτικό σκηνικό. Οι διαφοροποιήσεις, οι ανεξαρτητοποιήσεις, οι διαγραφές και οι αποσκιρτήσεις αποτύπωναν μια πολιτική πραγματικότητα που προσομοίαζε με κινούμενη άμμο.

Νέοι κομματικοί σχηματισμοί ή «ερμαφρόδιτα» μορφώματα έκαναν την εμφάνισή τους μέσα στη μνημονιακή λαίλαπα επιτείνοντας την κρίση αντιπροσώπευσης.

Η περίοδος από τις εκλογές του 2009 έως τις εκλογές του 2012 χαρακτηρίζεται από τις πιο ραγδαίες πολιτικές μεταβολές που είχαν καταγραφεί.

Μέχρι τις εκλογές του Ιανουαρίου 2015 δεκάδες βουλευτές είχαν αλλάξει κόμμα, φαινόμενο που συνεχίστηκε στα ταραγμένα χρόνια της «βίαιης ωρίμασης» του ΣΥΡΙΖΑ και της ιδιότυπης συγκατοίκησης με το κόμμα των Ανεξάρτητων Ελλήνων.

Η μνημονιακή περίοδος επέφερε καταλυτικές ανατροπές στο πολιτικό σκηνικό και στους κοινοβουλευτικούς συσχετισμούς, δημιουργώντας μια πρωτοφανή συνθήκη αποσταθεροποίησης.

2009-2012: Πολλοί ανεξάρτητοι και νέα σχήματα

Στην ταραχώδη Βουλή του 2009-2012 πάνω από 60 βουλευτές διαφορετικών κομμάτων καταγράφηκαν ως ανεξάρτητοι. Οι πολιτικές μεταβολές λόγω των μνημονιακών τεκτονικών δονήσεων ήταν ραγδαίες: διαγραφές, ανεξαρτητοποιήσεις, παραιτήσεις και συγκρότηση δυο νέων Κοινοβουλευτικών Ομάδων: της Δημοκρατικής Αριστεράς (ΔΗΜΑΡ) από 10 βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ και του ΠαΣοΚ (Φ. Κουβέλης, Ν. Τσούκαλης, Γρ. Ψαριανός, Θ. Λεβέντης από τον ΣΥΡΙΖΑ και Ι. Αμοιρίδης, Οδ. Βουδούρης, Ηλ. Θεοδωρίδης, Ι. Μιχελογιαννάκης, Β. Οικονόμου, Γ. Παπαμανώλης από το ΠαΣοΚ) και των Ανεξάρτητων Ελλήνων (ΑΝΕΛ) από 10 βουλευτές της ΝΔ (Π. Καμμένος, Δ. Σταμάτης, Π. Μελάς, Κ. Μαρκόπουλος, Σπ. Γαληνός, Μ. Γιαννάκης, Χρ. Ζώης, Μίκα Ιατρίδη, Μαρία Κόλλια-Τσαρουχά και Ελενα Κουντουρά).

Τέσσερις βουλευτές της ΝΔ προσχώρησαν στη Δημοκρατική Συμμαχία που δεν συγκρότησε ΚΟ (Ντόρα Μπακογιάννη, Ελ. Αυγενάκης, Χρ. Μαρκογιαννάκης και Γ. Κοντογιάννης), ενώ οκτώ βουλευτές του ΠαΣοΚ προσχώρησαν στην Κοινωνική Συμφωνία (Λούκα Κατσέλη, η οποία επανεντάχθηκε στο ΠαΣοΚ για να ανεξαρτητοποιηθεί και πάλι, Χ. Καστανίδης, Λ. Μίχος, Π. Δημητρουλόπουλος, Γ. Κασσάρας, Ανδρέας Τριανταφυλλόπουλος, Μαρία Κυριακοπούλου, Βούλα Τεκτονίδου).

Αλλοι κινήθηκαν κατά μόνας: Αρια Αγάτσα (από το ΠαΣοΚ στη ΝΔ), Αννα Βαγενά (από το ΠαΣοΚ στον ΣΥΡΙΖΑ του 2015), ο Κ. Κιλτίδης (από τη ΝΔ στον ΛΑΟΣ), ο Π. Κουρουμπλής (από το ΠαΣοΚ στον ΣΥΡΙΖΑ), η Σοφία Σακοράφα (από το ΠαΣοΚ στον ΣΥΡΙΖΑ), ενώ άλλοι ακολούθησαν μοναχικούς δρόμους παραμένοντας ανεξάρτητοι, ενώ 19 βουλευτές από ΠαΣοΚ και ΝΔ επέλεξαν την παραίτηση.

2012-2015: Από πέντε κόμματα στην ίδια ΚΟ

Στη Βουλή που προέκυψε μετά τις εκλογές του 2012 συνεχίστηκε το κύμα ρευστοποίησης: 20 βουλευτές από το ΠαΣοΚ, τους ΑΝΕΛ, τη ΔΗΜΑΡ, τη ΝΔ και τον ΣΥΡΙΖΑ συγκρότησαν την Κοινοβουλευτική Ομάδα των Ανεξάρτητων Δημοκρατικών Βουλευτών: Χρ. Αηδόνης, Μ. Ανδρουλάκης, Οδ. Βουδούρης, Χρυσούλα Γιαταγάνα, Κ. Γιοβανόπουλος, Μίκα Ιατρίδη, Β. Καπερνάρος, Γ. Κασαπίδης, Ι. Κουράκος, Ραχήλ Μακρή, Π. Μελάς, Π. Μουτσινάς, Μ. Μπόλαρης, Γ. Νταβρής, Θ. Παραστατίδης, Π. Τατσόπουλος, Θεοδώρα Τζάκρη και Ν. Νικολόπουλος (προσχώρησε στους ΑΝΕΛ), Αν. Λοβέρδος (επανήλθε στο ΠαΣοΚ) και Ν. Σταυρογιάννης που παραιτήθηκε από το αξίωμά του.

Εξι ανεξάρτητοι επανεντάχθηκαν στο κόμμα με το οποίο εξελέγησαν (Αντζελα Γκερέκου, Μ. Κασσής, Ι. Κουτσούκος και Κ. Σκανδαλίδης στο ΠαΣοΚ και Ν. Κακλαμάνης και Θ. Σολδάτος στη ΝΔ), ενώ καταγράφηκαν και άλλες μετακινήσεις: Κ. Μαρκόπουλος (από ΝΔ στους ΑΝΕΛ), Ι. Μιχελογιαννάκης (από ΣΥΡΙΖΑ στην ΔΗΜΑΡ), 13 βουλευτές από ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ παραιτήθηκαν, μεταξύ αυτών οι Δ. Αβραμόπουλος, Μ. Γλέζος, Ρένα Δούρου, Εμ. Κεφαλογιάννης, Ν. Μαριάς, Κ. Μουσουρούλης, Δ. Παπαδημούλης, Σοφία Σακοράφα, Αρ. Σπηλιωτόπουλος, Αν. Ψυχάρης κ.ά.

Εξι βουλευτές της ΔΗΜΑΡ ανεξαρτητοποιήθηκαν, ενώ ανεξάρτητος λόγω διαγραφής του ήταν και ο Β. Πολύδωρας.

2015-2019: Μετακινήσεις μετά τη συνθηκολόγηση

Στη Βουλή του 2015, μετά τη μνημονιακή συνθηκολόγηση του ΣΥΡΙΖΑ, 25 βουλευτές του ανεξαρτητοποιήθηκαν και ίδρυσαν την ΚΟ της Λαϊκής Ενότητας (ΛΑΕ): Λίτσα Αμμανατίδου, Ιωάννα Γαϊτάνη, Κ. Δελημήτρος, Ευ. Διαμαντόπουλος, Ζ. Ζάννας, Ι. Ζερδελής, Κ. Ησυχος, Ηλ. Ιωαννίδης, Μ. Κριτσωτάκης, Β. Κυριακάκης, Αγλαΐα Κυρίτση, Θ. Λαπαβίτσας, Π. Λαφαζάνης, Στ. Λεουτσάκος, Ραχήλ Μακρή, Ευγενία Ουζουνίδου, Θ. Πετράκος, Στ. Σαμοΐλης, Θ. Σκούμας, Ι. Σταθάς, Δ. Στρατούλης, Αλεξάνδρα Τσανάκα, Δέσποινα Χαραλαμπίδου, Ελένη Ψαρρέα.

Στη Βουλή, μετά τις εκλογές του Σεπτεμβρίου 2015, τρεις ΚΟ διαλύθηκαν: το Ποτάμι του Στ. Θεοδωράκη (επανασυγκροτήθηκε λίγο πριν από τις εκλογές του 2019 – η Κατερίνα Μάρκου που είχε ενταχθεί στη ΝΔ παραιτήθηκε και η έδρα της πήγε πίσω στο κόμμα ανακήρυξής της), οι ΑΝΕΛ του Π. Καμμένου και η Ενωση Κεντρώων του Β. Λεβέντη.

Οι μεταπηδήσεις συνεχίστηκαν: Χ. Θεοχάρης και Ι. Φωτήλας (από το Ποτάμι στη ΝΔ), Γ. Κατσιαντώνης (από την Ενωση Κεντρώων στη ΝΔ) και Γ. Λαζαρίδης (από τους ΑΝΕΛ στη ΝΔ), Θεοδώρα Μεγαλοοικονόμου (από την Ενωση Κεντρώων στον ΣΥΡΙΖΑ και μετά ανεξάρτητη), ο Αρ. Φωκάς (από την Ενωση Κεντρώων στους ΑΝΕΛ και κατόπιν ανεξάρτητος), Γ. Καρράς (από την Ενωση Κεντρώων στη Δημοκρατική Συμπαράταξη – ΔΗΣΥ), ενώ η «δεξαμενή» των ανεξάρτητων αποτέλεσαν 21 βουλευτές από ΑΝΕΛ, Ποτάμι, ΣΥΡΙΖΑ, Ενωση Κεντρώων, Χρυσή Αυγή και ΔΗΣΥ.

Μεταξύ αυτών: Π. Καμμένος, Σπ. Δανέλλης, Στ. Παναγούλης, Κ. Ζουράρις, Θ. Θεοχαρόπουλος, Β. Λεβέντης, Αν. Μεγαλομύστακας, Ν. Νικολόπουλος, Κατερίνα Παπακώστα, Γρ. Ψαριανός, Ελενα Κουντουρά, Τ. Κουίκ, Β. Κόκκαλης, Δ. Καβαδέλλας, Μαρία Κόλλια-Τσαρουχά κ.ά., ενώ έξι βουλευτές επέλεξαν την παραίτηση από τη βουλευτική τους έδρα (Γ. Αμυράς, Αννα-Μισέλ Ασημακοπούλου, Βασιλική Κατριβάνου, Ευ. Μεϊμαράκης, Θ. Παπαχριστόπουλος, Γ. Σακελλαρίδης).

2019-2025: Νέα κύματα αποχωρήσεων

Κατά την κοινοβουλευτική περίοδο από το 2019 έως το 2023 δύο βουλευτές του ΜέΡΑ25 μετακινήθηκαν στον ΣΥΡΙΖΑ: η Φωτεινή Μπακαδήμα και η Αγγελική Αδαμοπούλου (στην πορεία ανεξαρτητοποιήθηκε), ενώ στην παρούσα Βουλή το φαινόμενο εκτινάχθηκε εκ νέου με την αποχώρηση από τον ΣΥΡΙΖΑ των 11 βουλευτών που δημιούργησαν την ΚΟ της Νέας Αριστεράς, τη μεταπήδηση στο ΠαΣοΚ της Ράνιας Θρασκιά και του Π. Παππά και τις αθρόες ανεξαρτητοποιήσεις βουλευτών που παρέμειναν ανέστιοι από τον ΣΥΡΙΖΑ, τους «Σπαρτιάτες» και την Πλεύση Ελευθερίας.